Ξέρετε πότε έγινε η πρώτη ληστεία τρένου στην Ελλάδα; Ποια ήταν η σύνδεση με το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας;
Το mynews.gr ανοίγει και πάλι το χρονοντούλαπο της ιστορίας και θυμάται.
Πάμε… έναν αιώνα σχεδόν πίσω…
Σαν σήμερα, το 1924, καταγράφηκε η πρώτη ληστεία τρένου στην Ελλάδα.
Οι πληροφορίες, μάλιστα, διίστανται.
Πηγές αναφέρουν ότι ήταν τέσσερις άγνωστοι νεαροί, μεταμφιεσμένοι με περούκες και ψεύτικα γένια, που εισβάλλουν στην αμαξοστοιχία Αθηνών-Θεσσαλονίκης, η οποία είναι σταθμευμένη στον Δοξαρά της Λάρισας, του σημερινού Δήμου Κιλελέρ και ληστεύουν τους επιβάτες της πρώτης θέσης.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ των εφημερίδων, σε δύο γυναίκες που βρίσκονταν στον σταθμό, «τη μητέρα του σταθμάρχη και μια άλλη γυναίκα, εφέρθηκαν ιπποτικότητα.
Δεν τις πείραξαν καθόλου, δεν τις έκλεισαν πουθενά και δέχτηκαν τα κεράσματα της μητέρας του σταθμάρχη» (εφ. «Βραδυνή», 12.4.1924).
Υπουργός και γενικός διοικητής στα… θύματα
Μεταξύ των θυμάτων περιλαμβάνονται ο Σερραίος Υπουργός Υγείας, Δημήτριος Πάζης, καθώς επίσης και ο γενικός διοικητής Μακεδονίας, Ιωάννης Βαλαλάς (φωτό).
Η λεία των ληστών ανέρχεται σε 200.000 δραχμές. Οι αρχές υποψιάζονται την τοπική συμμορία των Παγιούλα – Παπαγεωργίου.
Κατά άλλες πηγές, όμως, επρόκειτο εντέλει για ομάδα 12 νεαρών ληστών!
Μάλιστα, η δεύτερη εκδοχή της ληστείας, αναφέρει ότι η λεία υπολογίζεται σε 400.000 δραχμές.
Την ίδια στιγμή, τονίζεται ότι πίσω από τη ληστεία ήταν αρχικά ο λήσταρχος Γιαγκούλας και τα αδέλφια Παπαγεωργίου.
«Και ο Γιαγκούλας όπως και τα οκτώ δέκατα των ληστών και αρχιληστών μας είναι και αυτός δημιούργημα των αχρείων πολιτικών μας και των αχρειεστέρων ακόμη κομματαρχών», έγραφε, στις 13 Απριλίου 1924, η εφημερίδα «Βραδυνή».
Το χρονικό της… ιστορικής ληστείας
Ηταν κάτι διαφορετικό, κάτι πρωτόγνωρο για την Ελλάδα, μολονότι στην αμερικανική δύση τέτοια περιστατικά αποτελούσαν καθημερινότητα.
Στις 8.30 το βράδυ της 9ης Απριλίου δώδεκα ληστές κατέλαβαν τον σταθμό του Δοξαρά και, αφού φίμωσαν τον σταθμάρχη και κατέστρεψαν την τηλεγραφική μηχανή του σταθμού, διέκοψαν τη σιδηροδρομική συγκοινωνία.
Στη μία τα ξημερώματα της 10ης Απριλίου πλησίαζε στον σταθμό το τρένο που είχε ξεκινήσει στις 9.30 το προηγούμενο βράδυ από την Αθήνα με τελικό προορισμό τη Θεσσαλονίκη.
Στη συνέχεια οι ληστές, που ήταν μεταμφιεσμένοι και κρατούσαν τυφέκια Μάνλιχερ, σταμάτησαν το τρένο, κατέβασαν τον οδηγό και αφαίρεσαν από τους επιβάτες χρήματα και κοσμήματα.
Στόχος η απαγωγή του πρωθυπουργού!
Λόγω του επικείμενου δημοψηφίσματος για την Αβασίλευτη Δημοκρατία στις 13 Απριλίου, υπήρξαν υπόνοιες ότι σκοπός των δραστών δεν ήταν η ληστεία, αλλά η απαγωγή του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου, που επρόκειτο να περάσει λίγο νωρίτερα από τον σταθμό του Δοξαρά, αλλά το τρένο του καθυστέρησε!
Μετά το δημοψήφισμα, η αστυνομία συνέλαβε τέσσερις από τους ληστές που καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Οι επιβάτες του τρένου αποζημιώθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση, όχι όμως εξίσου: οι ξένοι επιβάτες αποζημιώθηκαν πλήρως, ενώ οι Έλληνες κατά το ήμισυ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ποτέ δεν διευκρινίστηκαν οι πραγματικοί σκοποί της ληστείας και αν υποκινήθηκαν τελικά από βασιλόφρονες, προκειμένου να μην πραγματοποιηθεί το δημοψήφισμα, σύμφωνα με όσα άφηναν να εννοηθούν οι εφημερίδες των δημοκρατικών.
Ωστόσο, είναι γεγονός ότι από την πρώτη μέρα της είδησης, οι εφημερίδες, δημοσιεύοντας την, απέδωσαν στη ληστεία… πολιτικά κίνητρα.
Η «βενιζελική» πλευρά διοχέτευε ότι στόχος των ληστών ήταν η απαγωγή του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου για να πετύχουν την αμνηστία.
Τεταμένο πολιτικό κλίμα
Ταυτόχρονα, υπήρξαν αναφορές και συνδέσεις για το μείζον θέμα εκείνης της εποχής.
Για την ακρίβεια, στο τρένο ήταν επίσης και αρκετοί δικαστές, που ταξίδευαν προς τη Θεσσαλονίκη ενόψει του δημοψηφίσματος, που θα πραγματοποιούνταν, όπως προαναφέρεται, τρεις μέρες αργότερα, στις 13 Απριλίου, με φλέγον ζήτημα τη συμφωνία για την κατάργηση της μοναρχίας.
Μέσα σε αυτό, λοιπόν, το ιδιαίτερα τεταμένο πολιτικό κλίμα, δεν ήταν λίγοι αυτοί που υποστήριξαν ότι σκοπός των ληστών ήταν η απαγωγή του πρωθυπουργού Παπαναστασίου.
Αργότερα, μάλιστα, γνωστοποιήθηκε ότι οι ληστές, κατά το χρόνο που περίμεναν την έλευση του τρένου, ρωτούσαν επίμονα σχετικά με τα επίσημα πρόσωπα που βρίσκονταν μεταξύ των επιβατών.
Ετσι, αν και η Αστυνομία, αρχικά, είχε συνδέσει την εγκληματική πράξη με την τότε συχνά δρώσα τοπική συμμορία του Φώτη Γιαγκούλα (φωτό), η συγκεκριμένη χρονική συγκυρία και ο τρόπος δράσης των ληστών απομάκρυναν αυτό το ενδεχόμενο και έκαναν πολλούς να μιλούν για πολιτικά κίνητρα των ληστών και επιδίωξη αμνηστίας από την πλευρά τους.
Μήπως ο Ιωάννης Μεταξάς;
Από την άλλη πλευρά, η «φιλοβασιλική» πτέρυγα υποστήριζε ότι στόχος ήταν ο μετέπειτα δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, καθώς είχε ανακοινωθεί ότι θα ταξίδευε για Βόρεια Ελλάδα αλλά τελευταία στιγμή ακυρώθηκε το ταξίδι του.
Συνεργάτης του, μάλιστα, δήλωνε ότι επρόκειτο να ταξιδέψει με το συγκεκριμένο τρένο.
Ισως το πιο χαρακτηριστικό σχόλιο ήταν αυτό που δημοσιεύτηκε στις 13 Απριλίου 1924, στην εφημερίδα «Εστία»:
«Μήλον της Εριδος κατήντησαν μεταξύ των πολιτικών μας οι λησταί του Δοξαρά.
Ο κ. Παπαναστασίου νομίζει ότι αυτόν ήθελαν να συλλάβουν.
Ο κ. Μεταξάς φωνάζει σήμερον ότι αυτόν “είχαν εις το μάτι”.
Δεν αμφιβάλλομεν ότι και ο κ. Γ. Ράλλης διεκδικεί υπέρ εαυτού την νέαν δόξαν.
Φανταζόμεθα ότι απειλείται έξοδος όλων των πολιτευομένων Αθηνών, Πειραιώς και Περιχώρων προς συνάντησιν των ληστών:
“Πιάσε με κι’ εμένα, μπάρμπα”…».
Πραγματικά, τις επόμενες μέρες επιβεβαιώθηκε ότι δεν υπήρχε πολιτικό κίνητρο πίσω από τη ληστεία στο τρένο.
Ωστόσο, αυτή ήταν η αφορμή για να ληφθούν, την επομένη του δημοψηφίσματος, δρακόντεια μέτρα για την πάταξη της ληστείας.
Σε αυτά εντάσσονταν η ενίσχυση των καταδιωκτικών αποσπασμάτων και η σύσταση έκτακτων στρατοδικείων για την εκδίκαση των υποθέσεων.
Στην εσχάτη των ποινών
Το πρωινό, που ακολούθησε από τη ληστεία, η Χωροφυλακή άρχισε αμέσως τις αναγκαίες έρευνες σε όλη την περιοχή της Λάρισας, στρεφόμενη στην αρχή προς τη συμμορία του Γιαγκούλα, την οποία, όπως προαναφέρθηκε, υποψιαζόταν.
Αργότερα, όμως, θα γινόταν γνωστό τελικά ότι η ληστεία υπήρξε εντέλει έργο της συμμορίας του Κωνσταντίνου Μπλαντέμη.
Την επόμενη μέρα από το δημοψήφισμα, η Αστυνομία συνέλαβε έναν από τους δώδεκα ληστές, τον Αθανάσιο Πέτρου.
Στη συνέχεια, συνελήφθησαν ακόμη τρεις ληστές, ενώ όλοι τους καταδικάστηκαν στην εσχάτη των ποινών.
Οι πραγματικοί σκοποί των δραστών παραμένουν μέχρι και σήμερα, όμως, αδιευκρίνιστοι…
Οι βασιλείς της Ηπείρου που έκαναν τη ληστεία του αιώνα
Οταν το σύγχρονο ελληνικό κράτος επεκτεινόταν, η πολιτεία δεν μπορούσε να επιβάλλει τον… νόμο και οι λήσταρχοι ήταν κράτος εν κράτη.
Στην Αττική ο Νταβέλης, στη Θεσσαλία ο Γιαγκούλας και στην Ηπειρο οι Ρετζαίοι ήταν οι λήσταρχοι, που με τις επιδρομές τους απέκτησαν δόξα και φήμη, κι έγιναν τρόμος και φόβος.
Ο Γιάννης και ο Θύμιος Ρέτζος, τους οποίους αποκαλούσαν «Βασιλείς της Ηπείρου», ήταν αιμοσταγείς δολοφόνοι, που βγήκαν στην παρανομία για λόγους αντεκδίκησης.
Τα δυο αδέλφια γεννήθηκαν στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο, αλλά ώσπου να ενηλικιωθούν η περιοχή είχε απελευθερωθεί.
Έκαναν απαγωγές, ληστείες και δολοφονίες, χωρίς κανείς να μπορεί να τους εντοπίσει και να τους συλλάβει.
Παρόλο που οι Ρετζαίοι ήταν καταζητούμενοι για τις πράξεις τους, κατάφεραν τελικά, όχι μόνο να κερδίσουν την ελευθερία τους, αλλά μετά την αμνηστία που πέτυχαν, εντάχθηκαν στην κοινωνική ζωή των Ιωαννίνων σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.
Μάλιστα, έγιναν και οι ίδιοι χωροφύλακες και κατοικούσαν στο πάνω όροφο από το σπίτι του διοικητή της αστυνομίας!
Η “λύτρωση” ήρθε με διάταγμα της κυβέρνησης Πάγκαλου το 1924, σύμφωνα με τον οποίο όποιος ληστής σκότωνε άλλον ληστή, θα αμνηστευόταν.
Οι Ρετζαίοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία, που τους δόθηκε και κέρδισαν την ελευθερία τους.
Ετσι, στην κορύφωση της “καριέρας” τους, οι αιμοβόροι ληστές προσελήφθησαν στην χωροφυλακή και έπαιρναν μισθό δημοσίου υπαλλήλου, ως υπερασπιστές του νόμου που συστηματικά είχαν καταπατήσει.
Φαινομενικά μόνο, γιατί, όπως αποδείχτηκε λίγο αργότερα, μπήκαν στη χωροφυλακή για να οργανώσουν το επόμενο χτύπημά τους.
Με την άνεση, που απέκτησαν ως χωροφύλακες, συνεργάστηκαν με πρόσωπα κλειδιά του κρατικού μηχανισμού και έκαναν το μεγαλύτερο χτύπημά τους.
Το 1926 οργάνωσαν την πρώτη ληστεία χρηματαποστολής τράπεζας στην Ελλάδα.
Ήταν η περίφημη ληστεία της Πέτρας στην Φιλιππιάδα, που ονομάστηκε και «ληστεία του αιώνα».
πηγές: sansimera, efsyn, offlinepost, mixanitoyxronoy
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ