Λες και δεν ήταν άνθρωποι.. Κι όμως είχαν απέναντί τους ανθρώπους.
Λες και δεν ήταν γονείς ή κάποτε παιδιά…Κι όμως είχαν απέναντί τους γονείς που ήθελαν να μεγαλώσουν παιδιά και παιδιά που ήθελαν να μεγαλώσουν και να γίνουν γονείς.
Δίστομο, Ιούνιος του 1944, Ελλάδα…
Θηρία ανήμερα με στολή των Waffen SS, από τα πλέον φανατισμένα και ποτισμένα με δηλητήριο μίσους, τμημάτων του Γερμανικού στρατού στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο απέδειξαν, δυστυχώς για το Δίστομο, τι σημαίνει βαρβαρότητα και θηριωδία, τι σημαίνει να μην είσαι άνθρωπος . Να μην είσαι άνθρωπος, ναι…
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Εκείνη τη μέρα λες και σκοτείνιασε η ιστορία, μάτωσε η καρδιά της Ελλάδας με τη σφαγή αθώων ανθρώπων που δεν είχαν καμία σχέση με πολεμικές επιχειρήσεις.
Το mynews.gr με αφορμή τη σημερινή θλιβερή επέτειο από τη σφαγή του Διστόμου, στις 10 Ιουνίου 1944 συνομίλησε με τον κύριο Γιάννη Σταθά, Δήμαρχο Διστόμου Αράχοβας Αντίκυρας, Αντιπρόεδρο Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Γερμανικών Οφειλών.
Ο κ. Σταθάς, μιλώντας στο mynews.gr είναι ξεκάθαρος για τον αν αποδόθηκε δικαιοσύνη μετά από ένα τόσο φρικιαστικό έγκλημα ενώ παράλληλα στέλνει ένα πανανθρώπινο μήνυμα που καλό θα ήταν να το λάβουμε όλοι μας. Για το μέλλον το δικό μας και των παιδιών μας.
– Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με το ιστορικό πλαίσιο της 10ης Ιουνίου 1944. Τι συνέβη εκείνη την ημέρα;
«Το πρωί του Σαββάτου της 10ης Ιουνίου του 1944, του έτους που χαρακτηρίστηκε από τους ιστορικούς ως έτος των μεγάλων γερμανικών εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, των μαζικών καταστροφών χωριών και των μαζικών εκτελέσεων αμάχων, ξεκινάει από τη Λιβαδειά φάλαγγα τάγματος των Waffen SS, με επικεφαλής τον νεαρό Φριτς Λάουτενμπαχ. Της φάλαγγας προπορεύονται δύο επιταγμένα φορτηγά με μεταμφιεσμένους σε μαυραγορίτες Γερμανούς στρατιώτες.
Στην πορεία τους προς το Δίστομο δείχνουν τις προθέσεις τους: συλλαμβάνουν 12 άνδρες ομήρους, εκτελούν άλλους έξι πολίτες, μεταξύ των οποίων μία έφηβη κοπέλα. Όλοι βρίσκονταν στα χωράφια και στα μαντριά τους. Στη διασταύρωση Διστόμου-Αράχοβας συναντιούνται με μία δεύτερη φάλαγγα που έχει ξεκινήσει από την Άμφισσα. Οι πάνοπλοι SS εισέρχονται στο Δίστομο.
Ερευνούν τα σπίτια, λεηλατούν και ανακρίνουν τους κατοίκους τρομοκρατώντας τους. Το μεσημέρι της μοιραίας αυτής ημέρας η μία φάλαγγα επιστρέφει στη βάση της, στην Άμφισσα. Η μονάδα όμως του Λάουτενμπαχ διασχίζει τη μικρή πόλη του Διστόμου και λίγα χιλιόμετρα ΝΑ συγκρούεται με ένα γενναίο λόχο του ΕΛΑΣ. Η μάχη τελειώνει με σημαντικές απώλειες για τους Ναζί. Επιστρέφουν στο Δίστομο με την απόφαση να εκτελέσουν όλους τους κατοίκους.
Τότε, γύρω στο απομεσήμερο του Σαββάτου, ξεκινάει αυτό που δεν χωράει σε καμιά περιγραφή, το αποτρόπαιο, βάναυσο έγκλημα: Η μαζική εκτέλεση του άμαχου πληθυσμού με απίστευτη ωμότητα και σαδισμό. Μέσα σε λίγες ώρες σφαγιάζονται κυριολεκτικά 223 άνδρες, γυναίκες, παιδιά, βρέφη, ηλικιωμένοι, ανάπηροι, έμβρυα».
– Τι σημαίνει για ένα χωριό να «κουβαλάει» τόσα χρόνια μια τόσο φορτισμένη συγκινησιακά μνήμη; Άλλωστε μιλάμε για ένα έγκλημα πολέμου.
«Δεν είναι απλά ένα έγκλημα πολέμου, αλλά ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Το Δίστομο δεν συνήλθε ποτέ από αυτή την καταστροφή. Οι συνέπειες για τη ζωή των κατοίκων ήταν ανυπολόγιστες: ψυχολογικές, κοινωνικές, δημογραφικές, οικονομικές.
Κάποιοι δεν κατάφεραν να επιστρέψουν ποτέ στην κανονικότητα, η σφαγή τραυμάτισε ανεπανόρθωτα τον ψυχισμό τους. Το τραύμα και η μνήμη της βίαιης απώλειας εγγράφηκε στη συλλογική μνήμη για πάντα. Το Δίστομο παραμένει μία εναργής υπενθύμιση του χρέους των σύγχρονων πολιτών για την προάσπιση μιας κοινωνίας με κέντρο τον άνθρωπο και τα δικαιώματά του».
– Τόσα χρόνια μετά αποδόθηκε δικαιοσύνη;
«Το έγκλημα κατά της ανθρωπότητας παραμένει αδικαίωτο ως σήμερα. Οι εγκληματίες ναζί που σφαγίασαν τα παιδιά και τις έγκυες γυναίκες του Διστόμου δεν τιμωρήθηκαν ποτέ.
Γι’ αυτό το Δίστομο ξεκίνησε πρώτο στο τέλος της δεκαετίας του 1990 τον αγώνα για την καταβολή των αποζημιώσεων στους συγγενείς και απογόνους των θυμάτων. Έναν αγώνα που η Γερμανία έως σήμερα αρνείται αδιάλλακτα να αποδεχθεί αμαυρώνοντας, προσβάλλοντας κατά αυτόν τον τρόπο τη μνήμη των θυμάτων».
– Ποια θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την πιο συγκλονιστική μαρτυρία από άνθρωπο που επέζησε της σφαγής;
«Όλες οι μαρτυρίες είναι συγκλονιστικές. Οι επιζώντες μιλάνε με σπαρακτικό τρόπο για την απώλεια των παιδιών και των γονιών τους, των αγαπημένων τους ανθρώπων. Αναγκάστηκαν να τους θάψουν σε ομαδικούς τάφους, χωρίς να μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα γιατί τους σκότωσαν, γιατί τους κατακρεούργησαν.
Ιδιαίτερα συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες των μανάδων που έθαψαν τα παιδιά τους, που τα έσφαξαν ενώ τα κρατούσαν στην αγκαλιά τους και τα θήλαζαν».
– Με αφορμή τη θλιβερή επέτειο από τη σφαγή στο Δίστομο, ποιο θα ήταν το δικό σας προσωπικό μήνυμα; Σε μια εποχή μάλιστα αρκετά ταραγμένη και με πολλές εμπόλεμες ζώνες σε ολόκληρο τον πλανήτη;
«Ως απόγονος θυμάτων της σφαγής, ως Δήμαρχος, αλλά και ως Αντιπρόεδρος του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων δύο πράγματα θα ήθελα να πω και να μεταφέρω σαν μήνυμα.
Πρώτον, ότι όλοι οι πόλεμοι της παγκόσμιας ιστορίας είναι εμφύλιοι γιατί διεξάγονται μεταξύ ανθρώπων, μεταξύ και ενάντια των αδελφών μας. Είμαστε όλοι αδέλφια, ίσοι μεταξύ μας.
Επομένως πρέπει να αγωνιστούμε κατά του ρατσισμού, του φασισμού και του ναζισμού, των ιδεολογιών δηλαδή που με πρακτικές βίας και τρομοκρατίας καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Και δεύτερον, είναι κάτι που πιστεύω ακράδαντα και αγωνίζομαι γι’ αυτό, όλοι όσοι έκαναν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας πρέπει να πληρώσουν».
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού και τα μηνύματα που στέλνει
Πληροφορίες για το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού θα βρείτε στη σελίδα του Μουσείου στο Fb:
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού ιδρύθηκε το 2005 από τον Δήμο Διστόμου. Σκοπός του Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού Διστόμου είναι η απόκτηση, αποδοχή, φύλαξη, συντήρηση, καταγραφή, τεκμηρίωση, έρευνα, μελέτη και ερμηνεία, καθώς η έκθεση και προβολή στο κοινό ιστορικών μαρτυριών, υλικών και άυλων, που αναφέρονται και τεκμηριώνουν το ιστορικό γεγονός της σφαγής των κατοίκων του Διστόμου από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής στις 10 Ιουνίου 1944, αλλά και της γενικότερης περιόδου της Κατοχής στους νομούς Βοιωτίας και Φωκίδας.
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού βρίσκεται στο κέντρο του Διστόμου. Στεγάζεται σ’ ένα διώροφο πέτρινο κτίριο. Στο ισόγειο οι επισκέπτες του Μουσείου μπορούν να παρακολουθήσουν ένα ημίωρο ντοκιμαντέρ, αλλά και να επισκεφθούν μια συλλογή αντικειμένων της καθημερινής ζωής μιας αγροτικής κοινότητας του Μεσοπολέμου.
Κάποια από τα αντικείμενα προέρχονται από τις οικογένειες των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου.
Στις δύο αίθουσες του ορόφου αναπτύσσεται η έκθεση του Μουσείου Θυμάτων Ναζισμού.
Στην πρώτη αίθουσα, την Αίθουσα του Χρονικού, υπάρχουν αντίγραφα φωτογραφικών τεκμηρίων και αποκομμάτων του ημερήσιου τύπου, ενώ στην Αίθουσα των Θυμάτων, εκτίθενται οι φωτογραφίες των θυμάτων.
Στο Μαυσωλείο φυλάσσονται τα οστά των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου.
ΥΓ. Το mynews.gr τις επόμενες μέρες θα σας παρουσιάσει τα αποτελέσματα του 1ου συνεδρίου Μαρτυρικών Κοινοτήτων Ελλάδας.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ