«Επίσης, απαιτούν να παίζουν και αυτοί εις το φουτ-μπολ και ας σείεται η βράκα τους».
Σελίδα 121, του βιβλίου ΓΚΟΛ ΣΤΑ ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ του Ανδρέα Οικονόμου από τις εκδόσεις BELLE EPOQUE.
Ένα απίστευτα ενδιαφέρον βιβλίο, σε μια ταραγμένη εποχή, που ουσιαστικά άλλαξε ραγδαία τη μορφή της Ελλάδας.
Πόλεμος, μαρτυρίες, τσολιάδες, στρατιώτες, χωρικοί, Μικρά Ασία, Σμύρνη, στίβος, ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ.
Ο Ανδρέας Οικονόμου ακολούθησε και κατέγραψε Έλληνες στρατιώτες και αξιωματικούς μέσα από μια σειρά πηγών της εποχής, την παρουσία αθλητών-στρατιωτών στους αγωνιστικούς στίβους με τον πόλεμο πάντα να τους συντροφεύει.
Το mynews.gr συνομίλησε με τον κύριο Ανδρέα Οικονόμου που μας εξήγησε πως έφτασε στα…χαρακώματα και στα γκολ που πετύχαιναν την τριετία 1919-1922 οι στρατιώτες του Ελληνικού Στρατού.
Συνέντευξη στον Χρήστο Νάσκα
- Πώς προέκυψε η ιδέα για το βιβλίο;
«Το 2020 αποφασίσαμε να εκδώσουμε, ανανεωμένο και εμπλουτισμένο, το βιβλίο «Γιώργος Καλαφάτης, ο ιδρυτής του Παναθηναϊκού» του Βαγγέλη Μελέκογλου.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας, μελετήσαμε όλες τις εφημερίδες της Σμύρνης από την περίοδο της Μικρασιατικής Εκστρατείας, καθώς ο Καλαφάτης υπηρετούσε εκεί ως έφεδρος ανθυπίατρος, ενώ ήταν γνωστό ότι είχε οργανώσει αθλητικά το εκστρατευτικό σώμα.
Τότε είναι που συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχει ένα ανεξερεύνητο και πάρα πολύ ενδιαφέρον πεδίο μελέτης: η αθλητική δραστηριότητα του Μετώπου.
Αποφασίσαμε μεμιάς, ότι αυτό το –άγνωστο στο ευρύ κοινό– κομμάτι της καθημερινότητας των στρατιωτών και αξιωματικών στον πόλεμο έπρεπε να γίνει ξεχωριστό βιβλίο.
Και δεν υπήρχε ιδανικότερη συγκυρία για την έκδοσή του από τη φετινή χρονιά, που συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή».
- Πόσο δύσκολο είναι για να γίνει μια τέτοια προσπάθεια; Χρειάζεται έρευνα, πηγές και στοιχεία για μια ιδιαίτερη περίοδο για τον Ελληνισμό
«Απαιτείται, πάνω απ’ όλα, επιμονή και χρόνος, ώστε να ερευνήσεις κάθε δυνατή πηγή: εφημερίδες της Σμύρνης και της Αθήνας, χειρόγραφα έντυπα του Μετώπου, περιοδικά της εποχής, προσωπικά αρχεία συμμετεχόντων στην Εκστρατεία.
Μία από τις μεγαλύτερες δυσκολίες ήταν η τοποθέτηση των αθλητικών γεγονότων στον χρόνο και τον τόπο που έγιναν.
Διότι δεν αρκεί να καταγράψεις ποιοι αγώνες οργανώθηκαν, σε ποια αθλήματα και ποιοι οι νικητές. Αυτό που έχει πραγματικά μεγάλη ιστορική αξία είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έγιναν οι αγώνες, τα γεγονότα που προηγήθηκαν αυτών, οι προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών».
- Οι περισσότεροι έχουμε συνδυάσει την τριετία 1919-1922 με συγκεκριμένα πολεμικά και πολιτικά γεγονότα. Εσείς δίνετε με το βιβλίο σας μια άλλη και αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσα παράμετρο
«Είναι μία διαφορετική παράμετρος, η οποία ωστόσο συνδέεται άμεσα με τα δραματικά πολεμικά και πολιτικά γεγονότα.
Για παράδειγμα, στην ανάπαυλα μεγάλων πολεμικών επιχειρήσεων, πραγματοποιήθηκαν ποδοσφαιρικοί αγώνες, που βοηθούσαν τους στρατιώτες να ξεχνούν τις τραγικές συνθήκες της Εκστρατείας.
Ή επίσης, κατά τη βασανιστική πολύμηνη περίοδο αναμονής (η οποία, ως γνωστόν, ήταν προέκταση της πολιτικής αστάθειας και των αντιπαραθέσεων), ο αθλητισμός και η αθλητική άμιλλα ήταν βασικά στοιχεία της ρουτίνας των ανθρώπων που απάρτιζαν το εκστρατευτικό σώμα».
- Με την ασφάλεια της χρονικής απόστασης από τότε και με την ενασχόλησή σας με το συγκεκριμένο θέμα, τι συναισθήματα σας δημιούργησε το γεγονός από τη μια πολεμικές επιχειρήσεις και από την άλλη αθλητισμός; Και μάλιστα σχεδόν έναν μήνα πριν από τη Μικρασιατική Καταστροφή
«Ως άνθρωπος που βασική του ενασχόληση είναι η μελέτη της ιστορικής διαδρομής του αθλητισμού, το βασικό συναίσθημα που μου προκαλεί η συγκεκριμένη εικόνα είναι θαυμασμός για το μεγαλείο των σπορ.
Για τη δύναμη του αθλητισμού να ψυχαγωγεί, να εκπαιδεύει, να τέρπει, ακόμα και υπό τις πιο αντίξοες συνθήκες όπως ένας πολυετής πόλεμος.
Και φυσικά, θαυμασμός για την ικανότητα του αθλητισμού να ενώνει τους λαούς (στο βιβλίο περιγράφονται ακόμη και ποδοσφαιρικοί αγώνες μεταξύ Ελλήνων στρατιωτών και Τούρκων χωρικών)».
- Τι σας εντυπωσίασε περισσότερο προσωπικά από αυτά που διαβάσατε για να γράψατε το βιβλίο; Εννοώ από τα στοιχεία που αναζητήσατε
«Αναμφισβήτητα, αυτό που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν οι μαρτυρίες των ίδιων των φαντάρων, των αξιωματικών και των τσολιάδων, μέσα από επιστολές που έστελναν από το Μέτωπο στις εφημερίδες της εποχής.
Η αγάπη τους για τον αθλητισμό ξεχειλίζει μέσα από τις λέξεις τους και φανερώνει πόσο πολλά σήμαινε για τους ίδιους η δυνατότητα που είχαν να αθλούνται, να παίζουν παιχνίδια και να συμμετέχουν σε στρατιωτικά πρωταθλήματα, εν καιρώ πολέμου».
- Αν σας ζητούσα να ξεχωρίσετε κάποιους πρωταγωνιστές από το βιβλίο σας ποιοι θα ήταν αυτοί;
«Πρώτος απ’ όλους, ο Γιώργος Καλαφάτης, χάρη στον οποίο στελεχώθηκε αθλητικά, αρχικά η ΧΙΙ Μεραρχία και, εν συνεχεία, τα περισσότερα στρατόπεδα του Νότιου Συγκροτήματος.
Επίσης, ο Βασίλης Τζεβούκας, αθλητής του Πανελληνίου, και ο Δημητρός Καραμπάτης, μυθική μορφή του Πανιωνίου, που προσέφεραν τα μέγιστα στην αθλητική ανάπτυξη του στρατού».
- Διαβάζοντας το ΓΚΟΛ ΣΤΑ ΧΑΡΑΚΩΜΑΤΑ είναι εμφανής η συμβολή της ΧΑΝ στον αθλητισμό (με διάθεση αθλητικού υλικού και προβολής μπάσκετ και βόλεϊ) των στρατιωτών
«Η συμβολή της ΧΑΝ στην αθλητική ανάπτυξη του Μετώπου ήταν τεράστια. Μέσα από τα «Σπίτια του Στρατιώτου», παρείχε αφενός υλικό (μπάλες, φιλέ, δίχτυα) και αφετέρου κανονισμούς, για τη διάδοση των λεγόμενων Αμερικανικών Παιδιών (μπάσκετ – βόλεϊ).
Ήδη από το 1919, χάρη στη ΧΑΝ, οι κορυφαίοι Έλληνες αθλητές είχαν έρθει σε επαφή με τα δύο αυτά αθλήματα στο Παρίσι, λαμβάνοντας μέρος στους Πανσυμμαχικούς Αγώνες.
Πλέον, οι ίδιοι μεταβλήθηκαν σε δάσκαλους και, χάρη στον εξοπλισμό της ΧΑΝ, διοργανώθηκαν κάποιοι από τους πρώτους αγώνες μπάσκετ και βόλεϊ μεταξύ Ελλήνων».
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ