Ήταν 3 Οκτωβρίου του 1993, όταν η Κατερίνα Γώγου, η «ποιήτρια των Εξαρχείων», επέλεξε να «βυθιστεί» στο αιώνιο σκοτάδι, καταναλώνοντας μεγάλη ποσότητα από χάπια και αλκοόλ.
Ήταν μόλις 53 ετών.
Το Mynews.gr, με αφορμή τη σημερινή μέρα, παραθέτει ένα αφιέρωμα στη ζωή και το έργο της ηθοποιού…
Η λαμπερή, αλλά ταυτόχρονα και πάντα με μια θλίψη στα μάτια, Κατερίνα Γώγου, γεννήθηκε στην Αθήνα, την 1η Ιουνίου του 1940 και από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με την ηθοποιία, λαμβάνοντας μέρος σε πολλές πασίγνωστες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου, αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις.
Πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τον θίασο Ντίνου Ηλιόπουλου, το 1961, στο έργο των Ευαγγελίδη – Μαρή «Ο Κύριος πέντε τοις εκατό»
Στον κινηματογράφο, μερικές από τις ταινίες που συμμετείχε είναι:
«Το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο», ως συμμαθήτρια της Αλίκης Βουγιουκλάκη, «Γάμος αλά ελληνικά», «Η ωραία του Κουρέα», «Μια τρελή, τρελή οικογένεια», όπου ενσάρκωνε την ατίθαση μικρή αδερφή της Τζένης Καρέζη.
Μάλιστα, στην ταινία «Το βαρύ πεπόνι», ξεχώρισε για το υποκριτικό της ταλέντο, κερδίζοντας το βραβείο Α’ Γυναικείου ρόλου στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Οι ρόλοι που ενσάρκωνε κυρίως ήταν της αφελούς και ατίθασης νέας, που δεν έπαιρνε, όπως λέμε τη ζωή στα σοβαρά.
Κάτι που ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με την πραγματική ζωή, που μόνο αφελής δεν ήταν, καθώς ήταν εξαιρετικά ανήσυχο και σκεπτόμενο πνεύμα, κάτι που έδειξε μέσα από τα ποιήματά της, τα οποία και έμειναν στην ιστορία, για τις αντισυμβατικές ιδέες της.
Υπήρξε σύζυγός του διακεκριμένου σκηνοθέτη, Παύλου Τάσιου, όπου συνεργάστηκαν σε δυο ταινίες στο «Βαρύ πεπόνι» και στην πολυβραβευμένη «Παραγγελιά», όπου βασίζεται σε πραγματική ιστορία.
Μάλιστα, στην εν λόγω ταινία ο Κυριάκος Σφέτσας μελοποίησε στίχους της που ερμήνευε η ίδια.
Στο CD «Στον Δρόμο» – soudtrack της παραπάνω ταινίας – που κυκλοφόρησε το 1982, ακούγεται να διαβάζει ποιήματα από τα βιβλία της «Τρία κλικ Αριστερά» και «Ιδιώνυμο».
Το CD διατηρεί μέχρι σήμερα ιστορική αξία, καθώς στη θέση λέξεων όπως «το Χριστουλάκο τους», «σκατά», «γαμώτο», «πουτάνα στα παλιόσπιτα» κ.ά. ακούγεται το αδιάκριτο μπιπ της λογοκρισίας.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1984, η Γώγου πρωταγωνίστησε στην ταινία «Όστρια» σε σενάριο δικό της και του σκηνοθέτη της ταινίας Α. Θωμόπουλου, για το οποίο και μοιράστηκαν το βραβείο Καλύτερου Σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Η στροφή στην ποίηση
Αυτή είναι και η τελευταία φορά, που η Κατερίνα Γώγου, ασχολήθηκε με την υποκριτική.
Η Γώγου, αφοσιώθηκε στην βιωματική ποίηση, την αντισυμβατική, την αντίθετη σε μικροαστικές αντιλήψεις, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους που η κοινωνία κοίταγε αφ’ υψηλού, επειδή απαρνήθηκαν έναν στημένο κόσμο, ο οποίος τους είχε απαρνηθεί ήδη.
Η ποιητική της συλλογή, «Τρία Κλικ Αριστερά», την οποία εξέδωσε εν ζωή, άγγιξε τα 40.000 αντίτυπα, τιτάνιος αριθμός για την εποχή αγγίζοντας την δημοτικότητα της ποίησης του Ελύτη και του Ρίτσου.
Επίσης, μεταφράστηκε στα αγγλικά “Three clicks left” από τον Jack Hirschman και κυκλοφόρησε στην Αμερική to 1983 (εκδόσεις “Night Horn Books” – San Francisco). Άλλες σημαντικές ποιητικές της συλλογές που εκδόθηκαν όσο βρισκόταν εν ζωή αλλά και μετά θάνατον ήταν «Το Ιδιώνυμο», «Τώρα να δούμε εσείς τι θα κάνετε», «Πάνω κάτω η Πατησίων» -μεταξύ πολλών ακόμα-.
Έμεινε στην ιστορία ως η «ποιήτρια των Εξαρχείων», γειτονιά που εξέφραζε απόλυτα το ανήσυχο πνεύμα και τις ιδέες της, που υπερασπιζόταν με πυγμή, χωρίς να την ενδιαφέρουν πικρόχολα σχόλια, πολεμώντας την αδικία γύρω της με όπλο την πένα της.
Ο θάνατος
Βρέθηκε νεκρή στις 3 Οκτωβρίου του 1993 στο σπίτι της μάνας της στον Βοτανικό, όταν οι προσωπικοί της δαίμονες, με τους οποίους και πάλευε μια ολόκληρη ζωή, τελικά την κυρίευσαν.
«Η Κατερίνα ένιωθε σαν αγρίμι παγιδευμένο, ήταν διαρκώς σε διωγμό. Τελικά δεν άντεξε και έφυγε… άφησε όμως πίσω τα ποιήματά της που μιλούν ακόμη για εκείνη, με φοβερή δύναμη και άσβηστο πάθος…», σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Ν. Κούνδουρο.
«Είχε κλείσει ο κύκλος της. Είχε ολοκληρωθεί, δεν είχε κάτι άλλο να δώσει. Μου το έλεγε. Γύρισε στο σπίτι που μεγάλωσε, στο Μεταξουργείο. Εμένα μου φαίνεται ότι είχαν στηθεί όλα από την ίδια» θα πει η κόρη της, Μυρτώ.
«Πάρε με λοιπόν από δω. Θέλω να σου δείξω τα καλοκαιριάτικα θέατρα, πώς ζούνε το χειμώνα.
Πόσο άδεια είναι τα σχολικά όταν έχουν αργία κι όλους τους φίλους που φύγανε και δεν μπορούν πια να με προδώσουν.
Πάμε από δω πάμε εκδρομή σε μέρος που δεν έγινε, αφού στο ‘χω γράψει στο ‘χω πει, όπου κι αν πάτησα άφηνα αίμα, γι’ αυτό δεν μπορώ ποτέ πού να σταθώ κι όλο αλλάζω σεντόνια».
Η κόρη της Μυρτώ
Με τον Παύλο Τάσιο απέκτησαν μια κόρη τη Μυρτώ, που γεννήθηκε το 1967 και έφυγε επίσης πρόωρα από τη ζωή, το 2015.
Η ίδια ήταν επίσης ποιήτρια, με την πρώτη της συλλογή να έχει τίτλο «Η Αλίκη δε μένει πια εδώ».
Στο βιογραφικό της μάλιστα είχε γράψει:
«Γεννήθηκα στις 10 Οκτωβρίου 1967. Μητέρα μου είναι η Κατερίνα Γώγου, ηθοποιός και ποιήτρια.
Πατέρας μου είναι ο Παύλος Τάσιος, σκηνοθέτης. Και οι δύο πέθαναν νέοι. Όταν ήμουν μικρή, πήγα στη Σχολή Μοντεσόρι και μετά έβγαλα μια καλών τεχνών, γιατί είχα πάθος για τη ζωγραφική. Μετά ειδικεύτηκα στη βυζαντινή τέχνη. Άρχισα να δουλεύω με τον Μιχάλη Αγγελιδάκη.
Στο μεταξύ έκανε μπαμ η επιτυχία της Κατερίνας. Δυστυχώς έφερε αντίθετα αποτελέσματα.
Άρχισε να πίνει και να αυτοκαταστρέφεται με όλους τους τρόπους. Ένιωθα ενοχές που δεν μπορούσα να τη βοηθήσω και μπλέχτηκα κι εγώ μέσα. Ο πατέρας μου με παρακολουθούσε διακριτικά.
Μου έκανε την πρόταση να πάω στην κοινότητα Saman στο Παλέρμο κι εγώ δέχτηκα. Ένα χρόνο μετά το θάνατο της Κατερίνας άρχισα να παίρνω τα πάνω μου. Ξανάρχισα να ζωγραφίζω και να γράφω.
Έβλεπα το μέλλον μου με διαφορετικό τρόπο. Όλες οι αναμνήσεις έγιναν πεταλούδες, πέρασαν. Είκοσι χρόνια πέταξαν. Το μόνο που ζητάω είναι να ζήσω ελεύθερη χρωματιστά».
Εμένα οι φίλοι μου…
Ένα από τα ποιήματα που έγραψαν ιστορία, ήταν το «Εμένα οι φίλοι μου», το οποίο και έγινε μεγάλη επιτυχία ως τραγούδι από το συγκρότημα, Magic De Spell.
«Εμένα οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά
πού κάνουν τραμπάλα στις ταράτσες ετοιμόρροπων σπιτιών
Εξάρχεια Πατήσια Μεταξουργείο Μέτς.
Κάνουν ότι λάχει.
Πλασιέ τσελεμεντέδων και εγκυκλοπαιδειών
φτιάχνουν δρόμους και ενώνουν ερήμους
διερμηνείς σε καμπαρέ τής Ζήνωνος
επαγγελματίες επαναστάτες
παλιά τούς στρίμωξαν και τά κατέβασαν
τώρα παίρνουν χάπια και οινόπνευμα να κοιμηθούν
αλλά βλέπουν όνειρα και δέν κοιμούνται.
‘Εμένα οι φίλες μου είναι σύρματα τεντωμένα
στις ταράτσες παλιών σπιτιών
Εξάρχεια Βικτώρια Κουκάκι Γκύζη.
πάνω τους έχετε καρφώσει εκατομμύρια σιδερένια
μανταλάκια
τις ενοχές σας αποφάσεις συνεδρίων δανεικά φουστάνια
σημάδια από καύτρες περίεργες ημικρανίες
απειλητικές σιωπές κολπίτιδες
ερωτεύονται ομοφυλόφιλους
τριχομονάδες καθυστέρηση
το τηλέφωνο το τηλέφωνο το τηλέφωνο
σπασμένα γυαλιά το ασθενοφόρο κανείς.
Κάνουν ό,τι λάχει.
Ολο ταξιδεύουν οι φίλοι μου
γιατί δεν τούς αφήσατε σπιθαμή για σπιθαμή.
“Όλοι οι φίλοι μου ζωγραφίζουνε με μαύρο χρώμα
γιατί τούς ρημάξατε το κόκκινο
γράφουνε σε συνθηματική γλώσσα
γιατί ή δική σας μόνο για γλείψιμο κάνει.
Οι φίλοι μου είναι μαύρα πουλιά και σύρματα
στα χέρια σας. Στο λαιμό σας.
Οι φίλοι μου».
Εργογραφία
Τρία κλικ αριστερά, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1978 Ιδιώνυμο, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1980 Το ξύλινο παλτό, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1982 Απόντες, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1986 Ο μήνας των παγωμένων σταφυλιών, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 1988
Μεταθανάτιες κυκλοφορίες
Με λένε Οδύσσεια, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1η έκδοση 2002 Νόστος, Εκδόσεις Καστανιώτη,1η έκδοση 2004
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ