Κάθε μέρα ακούμε για την κλιματική αλλαγή αφού ζούμε σε έναν πληγωμένο πλανήτη, όλοι το γνωρίζουμε αυτό. Σε έναν πλανήτη που αν είχε φωνή θα μας έλεγε πολλά.
«Άνθρωπε , είμαι εδώ, θέλω να είμαστε μαζί, αλλά θέλω την αγάπη σου, θέλω τη φροντίδα σου, θέλω να με προσέχεις κάθε στιγμή, αλλά δεν το κάνεις.
Είναι ωραία να ζούμε μαζί, να υπάρχει μια ισορροπία, μια σταθερότητα, αλλά έτσι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε, με πληγώνεις».
Φυσικά και δεν έχει φωνή ο πλανήτης, έχουν όμως οι επιστήμονες που μας λένε, εμπεριστατωμένα, με αποδείξεις, έρευνες και στοιχεία, τι πρέπει να κάνουμε, άμεσα, τώρα, σήμερα.
Καταξιωμένοι επιστήμονες όπως η Δρ. Έλενα Γεωργοπούλου, κύρια Ερευνήτρια στο ΙΕΠΒΑ/ΕΕΑ (Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Ανάπτυξης/ Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών), κύριος Συγγραφέας (Lead Author) στην 6η Έκθεση για τις Επιπτώσεις και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή που δημοσιεύτηκε από το Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) στις 28 Φεβρουαρίου 2022.
Οικοσυστήματα, ξηρασία, ψυχική υγεία,
άνοδος θερμοκρασίας και τα εφιαλτικά σενάρια
Το mynews.gr συνομίλησε με τη Δρ. Έλενα Γεωργοπούλου, μια από τις 270 κύριους συντάκτες της 6ης έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPPC ). Μια έκθεση που συνέταξαν οι κορυφαίοι επιστήμονες του κόσμου, μεταξύ αυτών η κυρία Γεωργοπούλου.
Μίλησε στο mynews,gr για τα συμπεράσματα της Έκθεσης, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα πλανήτης, για την άνοδο της θερμοκρασίας και τους κινδύνους που εγκυμονεί με αναλυτικό και εύστοχο λόγο προκειμένου να κατανοήσουμε τα πάντα.
Βάλαμε στο τραπέζι της συζήτησης, έστω και εξ αποστάσεως, όλα τα προβλήματα που απασχολούν το σύγχρονο άνθρωπο.
Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, αλλά επισημαίνει παράλληλα ότι υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο ευκαιρίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Δεν είναι αργά, τόνισε στο mynews.gr αρκεί να γίνουν συγκεκριμένες δράσεις και να ακολουθηθεί συγκεκριμένη μεθοδολογία προκειμένου να αναπνεύσει ο πλανήτης.
Και εμείς μαζί του φυσικά…
Ο λόγος στη Δρ. Έλενα Γεωργοπούλου σε μια συνέντευξη, που αξίζει να διαβάσετε με προσοχή την κάθε λέξη στις απαντήσεις της…
– Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ και τα συμπεράσματα για την κλιματική αλλαγή;
«Η 6η Έκθεση του IPCC χτυπάει πιο δυνατά από ποτέ την καμπάνα του κινδύνου για την κλιματική αλλαγή.
Πρώτα απ’ όλα περιέχει πλήθος αδιάσειστων αποδείξεων ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1.1°C -σε αυτό το επίπεδο είμαστε σήμερα- έχει ήδη προκαλέσει επικίνδυνες και μεγάλης έκτασης διαταραχές στα οικοσυστήματα και έχει επηρεάσει αρνητικά τη ζωή πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων παρά τις δράσεις προσαρμογής που έχουν υλοποιηθεί.
Οι αρνητικές αυτές επιπτώσεις είναι ανομοιόμορφες, επηρεάζοντας πολύ περισσότερο κάποιες περιοχές όπως η νότια Ευρώπη και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες όπως οι άνθρωποι με χαμηλό εισόδημα.
Επιπλέον, η Έκθεση δείχνει ότι εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί πάνω από τον στόχο του 1.5°C οι επιπτώσεις στη φύση και στους ανθρώπους θα είναι σοβαρές, μεγάλης κλίμακας και σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμες. Ιδιαίτερα πάνω από τους 2°C, οι κίνδυνοι θα γίνονται ολοένα και πιο περίπλοκοι και δύσκολο να αντιμετωπιστούν.
Μπορεί να συνυπάρχουν (π.χ. ξηρασία και καύσωνες), να κλιμακώνονται μεταξύ τομέων και περιοχών, και να μεγεθύνονται από την αλληλεπίδρασή τους με παράγοντες όπως η αστικοποίηση, η σπατάλη φυσικών πόρων και οι κοινωνικές ανισότητες. Χωρίς προσαρμογή, μετά το 2040 οι κίνδυνοι θα γίνουν πολλαπλάσιοι σε σχέση με σήμερα.
Τέλος, ενώ έχουν γίνει δράσεις προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, δεν προσαρμοζόμαστε στο βαθμό και με την ταχύτητα που χρειάζεται, κι αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα καθώς το παράθυρο ευκαιρίας που έχουμε μπροστά μας είναι μικρό και κλείνει γρήγορα.
Υπάρχουν πολλά δυνατά μέτρα προσαρμογής αλλά η αποτελεσματικότητά τους μειώνεται όσο η παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται, ενώ μετά τους 3°C πολλές λύσεις δεν θα είναι πλέον διαθέσιμες».
– Σε ποιο σημείο βρίσκεται αυτή τη στιγμή ο πλανήτης; Υπάρχουν αυτοί που λένε για ανεπανόρθωτη ζημιά, αλλά και αυτοί που υποστηρίζουν ότι αν ενεργήσουμε άμεσα και στοχευμένα μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον, έστω και τώρα
«Ο πλανήτης σήμερα βρίσκεται σε μια πολύ κρίσιμη καμπή. Η Ευρώπη όπου είναι και το σπίτι μας δεν αποτελεί εξαίρεση.
Τα οικοσυστήματα είναι οι πρώτοι αδιάψευστοι μάρτυρες της κλιματικής αλλαγής που είναι σε εξέλιξη.
Παρατηρούμε είδη να μετακινούνται βόρεια ή σε μεγαλύτερο υψόμετρο ώστε να βρουν κατάλληλες κλιματικές συνθήκες, μειώσεις πληθυσμών (π.χ. σε έντομα, αμφίβια, ερπετά, και ψάρια), μαζικό θάνατο κάποιων θαλάσσιων ειδών στον βυθό κατά τη διάρκεια θαλάσσιων καυσώνων, εισβολή τροπικών ειδών στις θάλασσές μας, καταστροφή δέντρων από καύσωνες και ξηρασίες (όπως το 2018 στην κεντροδυτική Ευρώπη), αύξηση των συνθηκών που ευνοούν τις φωτιές στα δάση (π.χ. την περίοδο 2017-2021 στη νότια Ευρώπη), και πολλά άλλα.
Η κλιματική αλλαγή έχει ήδη επηρεάσει αρνητικά και την ανθρώπινη ζωή και τις οικονομικές δραστηριότητες.
Την τελευταία δεκαετία, πολλές χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από καύσωνες (π.χ. 55.000 στην ανατολική Ευρώπη το 2010, 2.500 στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη το 2019) και πλημμύρες (π.χ. πάνω από 200 θάνατοι σε Βέλγιο, Γερμανία και Ολλανδία το 2021).
Στη γεωργία σημειώθηκαν μειώσεις αποδόσεων στο σιτάρι, στο κριθάρι, και σε άλλες καλλιέργειες.
Πολύ υψηλές θερμοκρασίες, καύσωνες, και πλημμύρες προκάλεσαν καταστροφές σε οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα στην κεντροδυτική Ευρώπη, αστάθεια υποδομών στην ανατολική Ευρώπη, διακοπές και περιορισμούς ηλεκτροδότησης, σημαντική μείωση της θερμικής άνεσης στις αστικές περιοχές και μεγάλη αύξηση των αναγκών ψύξης των κτιρίων. Ακόμα και η πολιτιστική κληρονομιά είναι πλέον σε κίνδυνο.
Για παράδειγμα, στη Βενετία η συχνότητα πλημμύρας αυξήθηκε σε 40 φορές/δεκαετία τα τελευταία 10 χρόνια από 1 φορά/δεκαετία μέχρι το 1950.
Τα επόμενα 20 χρόνια θα αντιμετωπίσουμε αναπόφευκτους κλιματικούς κινδύνους λόγω της αναμενόμενης αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1.5°C. Για παράδειγμα στην Ευρώπη, ο 1.5°C χωρίς περαιτέρω προσαρμογή μπορεί να προκαλέσει έως και 30.000 επιπλέον ετήσιους θανάτους λόγω καυσώνων, απώλεια του 10% των ειδών σε παράκτια Μεσογειακά οικοσυστήματα, μειώσεις αποδόσεων κάποιων καλλιεργειών έως 25%, και έκθεση 18% του πληθυσμού της νότιας Ευρώπης σε μέτρια έλλειψη νερού.
Η άμεση υλοποίηση δράσεων προσαρμογής μπορεί να μειώσει σημαντικά τους κινδύνους, αλλά κάποιες επιπτώσεις δυστυχώς είναι αναπόφευκτες.
Πρέπει όμως να τονιστεί ότι όπως ανέδειξε και ειδική έκθεση του IPCC το 2018, ο στόχος του 1.5°C είναι ακόμα εφικτός με δραστικές μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050. Πάνω από 3°C οι κίνδυνοι για τη φύση και τους ανθρώπους γίνονται πολύ σοβαροί, ακόμα και με υψηλή προσαρμογή».
– Σήμερα, ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι για τον σύγχρονο άνθρωπο λόγω της κλιματικής αλλαγής; Τι επιβαρύνει περισσότερο το κλίμα και σε ποιους τομείς;
«Θα εστιάσω στην Ευρώπη όπου βρίσκεται η χώρα μας.
Με τους συναδέλφους Κύριους Συγγραφείς της 6ης Έκθεσης, εντοπίσαμε τέσσερις κινδύνους-κλειδιά για την Ευρώπη λόγω της κλιματικής αλλαγής:
- Ανθρώπινη θνησιμότητα-νοσηρότητα και διαταραχές στα οικοσυστήματα λόγω των καυσώνων και των αυξανόμενων θερμοκρασιών,
- Μείωση της γεωργικής παραγωγής λόγω συνδυασμού υψηλών θερμοκρασιών και ξηρασίας,
- Έλλειψη νερού σε διασυνδεδεμένους τομείς όπως γεωργία, κτηνοτροφία, ενέργεια και βιομηχανία, και
- Επιπτώσεις στους ανθρώπους, στις οικονομίες και στις υποδομές λόγω πλημμυρών.
Σήμερα, στο επίπεδο του 1.1°C, οι κίνδυνοι αυτοί είναι ήδη ή εξελίσσονται σε μέτριας σοβαρότητας, και θα αυξηθούν σημαντικά στους 2°C εφόσον η προσαρμογή μας είναι χαμηλή. Για παράδειγμα, έχει εκτιμηθεί ότι το 54% του πληθυσμού της νότιας Ευρώπης θα ζει υπό μέτρια έλλειψη νερού και ο μισός πληθυσμός όλης της Ευρώπης θα υποφέρει από υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι, και θα υπάρχουν καταστροφές 13-39 δις ετησίως σε παράκτιες περιοχές από πλημμύρες.
Από τους 3°C και άνω οι επιπτώσεις θα είναι πολύ σοβαρές εάν δεν υπάρξει σημαντική προσαρμογή. Οι έρευνες εκτιμούν 100.000 πρόσθετους θανάτους ετησίως λόγω καυσώνων, μείωση της θερμικής άνεσης το καλοκαίρι έως και 74% και αύξηση έως και 2.5 φορές των αναγκών ψύξης στα κτίρια, εξαφάνιση του 50-60% των ειδών χλωρίδας και πανίδας σε παράκτιες περιοχές, απώλεια της «κλιματικής θέσης» για το 60% των ειδών σε περιοχές Natura, εισβολή ξενικών ειδών, ερημοποίηση, αύξηση κατά 30% της συχνότητας πυρκαγιών, μειώσεις των αποδόσεων καλαμποκιού κατά 50-100% στη νότια Ευρώπη και του οικονομικού αποτελέσματος της γεωργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά 7%, καταστροφές από πλημμύρες σε παράκτιες περιοχές 93-960 δις ετησίως ανάλογα με τη δημογραφική εξέλιξη και τις χρήσεις γης, ζημιές σε δίκτυα μεταφορών και ενέργειας, και πολλά άλλα. Με λίγα λόγια, ένα δυστοπικό και εφιαλτικό μέλλον.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ακόμα και με υψηλή προσαρμογή, η αύξηση πάνω από 3°C θα έχει σοβαρές επιπτώσεις, πολλές από τις οποίες δεν θα είναι αναστρέψιμες.
Οι αστικές περιοχές θα πληγούν ιδιαίτερα, αντιμετωπίζοντας πολλαπλούς κλιματικούς κινδύνους (καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασία). Αυξημένο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και οι παράκτιες περιοχές λόγω και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, που θα συνεχιστεί και μετά το τέλος του 21ου αιώνα ακόμα και με χαμηλά επίπεδα αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα διευρύνουν περαιτέρω τις κοινωνικές ανισότητες, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τους πιο ευπαθείς όπως ηλικιωμένοι, πολίτες χαμηλών εισοδημάτων, και μειονότητες».
– Ακούμε και διαβάζουμε για συσκέψεις, συνόδους, επιτροπές για ένα καλύτερο περιβάλλον, με βαρύγδουπες δηλώσεις. Πολλοί πιστεύουν ότι όχι μόνο είναι αναποτελεσματικές, αλλά τουναντίον δεν προσφέρουν λύσεις και δράσεις που χρειαζόμαστε.
«Ο στόχος για τον 1.5°C προέκυψε από παγκόσμιες συνόδους, μετά από μεγάλο αριθμό συσκέψεων, διαβουλεύσεων και διαπραγματεύσεων.
Όλα αυτά αποτελούν απαραίτητα στάδια στην ανάπτυξη πολιτικών αντιμετώπισης του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής.
Επίσης, πρέπει να ειπωθεί ότι μέχρι σήμερα έχουν γίνει πολλές δράσεις προσαρμογής, χωρίς τις οποίες οι επιπτώσεις που παρατηρούμε σήμερα θα ήταν πολύ μεγαλύτερες.
Ωστόσο, είναι γεγονός πως οι δράσεις που έχουν αναληφθεί μέχρι σήμερα για τη μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου δεν είναι αρκετές για να επιτύχουμε τον στόχο του 1.5°C, ούτε και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή προχωράει στην έκταση και με την ταχύτητα που χρειάζεται.
Επομένως, καταρχήν απαραίτητο βήμα είναι οι άμεσες και πολύ μεγάλης κλίμακας μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μέχρι το 2050 καθώς μόνο έτσι παραμένει ρεαλιστικός ο στόχος του 1.5°C.
Επιπλέον, χρειάζεται άμεση υλοποίηση κατάλληλων δράσεων προσαρμογής ώστε να μπορέσουμε να περιορίσουμε τις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όπως προκύπτει από την 6η Έκθεση, χρειάζεται να κινηθούμε γρήγορα και αποτελεσματικά ώστε να εκμεταλλευτούμε το μικρό παράθυρο ευκαιρίας που παραμένει ακόμα ανοικτό αλλά είναι μικρό και κλείνει γρήγορα.
Στην Έκθεση υπάρχει μεγάλος όγκος πληροφορίας για πληθώρα δυνατών μέτρων προσαρμογής, όπως για παράδειγμα θωράκιση των κτιρίων στα ακραία καιρικά φαινόμενα, αλλαγές συμπεριφοράς, επέκταση πρασίνου στις πόλεις, πράσινες στέγες, παρεμβάσεις που δίνουν περισσότερο χώρο στο νερό ώστε να αντιμετωπίζονται οι πλημμύρες, σχέδια διαχείρισης ακραίων καιρικών φαινομένων, συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης, άρδευση και μεταβολή γεωργικών πρακτικών, ανάπτυξη θερμοανθεκτικών υβριδίων, εξοικονόμηση νερού, αύξηση διαθέσιμου νερού μέσω αφαλάτωσης, ανάπτυξη δικτύων προστατευόμενων περιοχών και αποκατάσταση οικοτόπων, αναχώματα και φράγματα, απαγόρευση δόμησης σε ζώνες που κινδυνεύουν από πλημμύρες, ενίσχυση των συστημάτων δημόσιας υγείας, και πολλά άλλα.
Το μίγμα των μέτρων χρειάζεται να είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε περιοχής, αλλά και στο επίπεδο ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Μέτρα σε ατομικό επίπεδο ή επίπεδο νοικοκυριού είναι αποτελεσματικά για χαμηλά επίπεδα θερμοκρασιακής αύξησης, αλλά για υψηλότερα απαιτούνται δράσεις σε επίπεδο πόλης, περιφέρειας, επιχειρήσεων που λειτουργούν σε κάθε περιοχή, και εθνικών αρχών.
Η 6η Έκθεση αναδεικνύει και μια σειρά από εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν όπως έλλειψη πολιτικής βούλησης, ανεπαρκείς πόροι και κινητοποίηση κεφαλαίων, μικρή συμμετοχή των εμπλεκόμενων φορέων και των πολιτών στη λήψη αποφάσεων, αδράνεια ιδιωτικού τομέα, και χαμηλή αίσθηση του επείγοντος χαρακτήρα του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής. Είναι πολλά που χρειάζεται να γίνουν, και η επιλογή είναι δουλειά των πολιτικών. Η 6η Έκθεση πιστεύω πως προσφέρει πολλή και εξαιρετικά χρήσιμη πληροφορία ώστε να υποβοηθηθούν οι επιλογές αυτές».
-Πόσο επηρέασε η πανδημία, αλλά και πόσο επηρεάζουν οι πόλεμοι ανά τον κόσμο; Τι μας δίδαξε ο πόλεμος στην Ουκρανία με αφορμή και την εξάρτηση της Ευρώπης από το φυσικό αέριο που προμηθεύεται από τη Ρωσία;
«Η πανδημία του Covid-19 ανέδειξε παράγοντες που οδηγούν σε διαφοροποίηση επιπτώσεων μεταξύ και εντός περιοχών.
Οι κλιματικοί κίνδυνοι δεν δημιουργούνται μόνο από τη μεταβολή των κλιματικών συνθηκών αλλά και από την αλληλεπίδρασή τους με τις κατά τόπους κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες, καθορίζοντας από κοινού το μέγεθος και τη διάρκεια των επιπτώσεων, την αναστρεψιμότητά και πιθανότητά τους, και τα κατώφλια για την κλιμάκωσή τους.
Επιπλέον, οι αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας έκαναν τους πιο ευπαθείς ακόμα ευπαθέστερους, μειώνοντας το διαθέσιμο εισόδημά τους ή επιβαρύνοντας περαιτέρω την υγεία τους.
Οι πόλεμοι κάνουν επίσης τους ασθενέστερους ακόμα πιο ευπαθείς στην κλιματική αλλαγή υποβαθμίζοντας το περιβάλλον και τις συνθήκες διαβίωσης και περιορίζοντας τη δυνατότητα προσαρμογής.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέδειξε επίσης και την ευπάθεια ορισμένων ενεργειακών μορφών απέναντι σε μη κλιματικούς παράγοντες, που με τη σειρά της επηρεάζει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ανάλογα με τις πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών».
– Τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί οι συζητήσεις για τον άνθρακα και τα ορυκτά. Πόσο ομαλή μπορεί να είναι μια μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας; Οικονομικά και πρακτικά… Και με συγκεκριμένους χρονικούς ορίζοντες, το 2030 και το 2050 για τη μείωση των εκπομπών αερίου του φαινόμενου του θερμοκηπίου
«Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030 και οι Μακροχρόνιοι Εθνικοί Σχεδιασμοί για το 2050 αποτελούν τον λεπτομερή οδικό χάρτη του πώς κάθε χώρα σκοπεύει να κάνει τη μετάβασή της σε οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα έως το 2050.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μαζί με την εξοικονόμηση ενέργειας, συνιστούν συμφωνημένες παρεμβάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και κύρια μέτρα που έχουν επιλεγεί από όλες τις χώρες της ΕΕ για τη μετάβαση αυτή.
Οι δραστικές μειώσεις εκπομπών άνθρακα έως το 2050 με χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της εξοικονόμησης ενέργειας και άλλων ανθρακικά ουδέτερων τεχνολογιών θα επιτρέψουν να επιτευχθούν δραστικές μειώσεις εκπομπών και έτσι να δοθεί ο αναγκαίος χρόνος στα φυσικά και παραγωγικά συστήματα να προσαρμοστούν στις κλιματικές αλλαγές».
– Η Ελλάδα μπορεί να γίνει αυτάρκης ενεργειακά ή να έχει περισσότερες φιλικές προς το περιβάλλον λύσεις;
Γιατί μιλάμε για υποδομές, οικονομικούς πόρους, μια σειρά παρεμβάσεων που χρειάζονται και φυσικά μια τεράστια αλλαγή στην καθημερινότητά μας όπως την ξέραμε…
«Οι επενδύσεις σε ανθρακικά ουδέτερες μορφές ενέργειας όπως τα αιολικά και τα φωτοβολταϊκά, καθώς και η εξοικονόμηση ενέργειας μπορούν να αυξήσουν την ενεργειακή ανεξαρτησία και συγχρόνως να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.
Για να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050 και για να προσαρμοστούμε αποτελεσματικά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής χρειάζονται άμεσες και μεγάλης κλίμακας παρεμβάσεις.
Η 6η έκθεση αναδεικνύει την μεγάλη σημασία της «κλιματικά ανθεκτικής ανάπτυξης», που συνδυάζει μείωση εκπομπών και προσαρμογή προκειμένου να επιτευχθεί βιώσιμη ανάπτυξη.
Αυτό σημαίνει ενσωμάτωση της διαχείρισης του κλιματικού κινδύνου στις διάφορες πολιτικές στους τομείς των μεταφορών, των κτιρίων, της βιομηχανίας, του αγροτικού τομέα και των υπηρεσιών, και υλοποίηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων που μετασχηματίζουν τα υφιστάμενα συστήματα.
Μικρές και αποσπασματικές παρεμβάσεις προσαρμογής δεν θα αποδειχτούν αρκετές, ιδιαίτερα πάνω από τον 1.5°C. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι και η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από το επίπεδο αυτό θα προκαλέσει τεράστιες αλλαγές στην καθημερινότητά μας καθώς και σημαντικό κόστος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο».
– Έχει την κουλτούρα και τη διάθεση ο σύγχρονος άνθρωπος να αγαπήσει περισσότερο το περιβάλλον, αρχίζοντας με απλά καθημερινά πράγματα; Βοηθούν οι κυβερνήσεις προς αυτή την κατεύθυνση;
«Η 6η Εκθεση δείχνει ότι η ευαισθητοποίηση των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων απέναντι στον κίνδυνο της κλιματικής αλλαγής έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού.
Οι δράσεις προσαρμογής που έχουν αναληφθεί μέχρι τώρα δείχνουν επίσης πρόθεση αλλαγών, αλλά δεν σημειώνεται η ίδια πρόοδος σε όλες τις περιοχές και τους τομείς.
Οι κυβερνήσεις βοηθούν την προσαρμογή καθώς για παράδειγμα όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν αναπτύξει εθνικά σχέδια προσαρμογής.
Ωστόσο, παραμένει απόσταση ανάμεσα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων, ενώ προς το παρόν λίγες χώρες έχουν δεσμεύσει στους εθνικούς προϋπολογισμούς τους συγκεκριμένα ποσά για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή».
– Αν δεν κάνουμε αυτά που πρέπει ποιο θα είναι το μέλλον μας; Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο;
«Σενάρια όπου η παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται πάνω από τους 3oC αποτελούν εφιαλτικά σενάρια, με πολύ σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους τομείς και περιοχές, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ενώ σε πολύ μεγάλο βαθμό οι επιπτώσεις αυτές δεν θα είναι πλέον αναστρέψιμες.
Η επίτευξη του στόχου του 1.5οC είναι αναγκαία για τη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων και την ομαλή διαβίωση των ανθρώπων».
-Υπάρχουν όμως και πολλές χώρες που διαθέτουν πυρηνικά εργοστάσια. Και υποδεικνύουν σε κάποιες άλλες καθαρότερες λύσεις για την ενέργεια
«Η επιλογή των πηγών ενεργειακής τροφοδοσίας και λοιπών μέτρων μείωσης εκπομπών καθώς και μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή αποτελούν ευθύνη των πολιτικών.
Κάθε χώρα επιλέγει τον δρόμο που ταιριάζει στις ιδιαίτερες συνθήκες της, στην κουλτούρα της, στις δυνατότητες και στους περιορισμούς της. Ευθύνη των επιστημόνων είναι να φωτίσουν τις δυνατότητες που υπάρχουν, την αποτελεσματικότητά τους, καθώς και τα εμπόδια και υποβοηθητικούς παράγοντες για την εφαρμογή τους».
-Τι σημαίνει για εσάς να είστε μια από τις συντάκτριες της έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή που διαβάζετε από εκατομμύρια ανθρώπους;
«Είναι πολύ μεγάλη τιμή για μένα να έχω επιλεγεί μέσα από μια αξιοκρατική διαδικασία ως μία από τους 270 Κύριους Συγγραφείς της 6ης Έκθεσης του IPCC για τις Επιπτώσεις και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (και η μοναδική από την Ελλάδα για την έκθεση αυτή).
Είμαι περήφανη για την κοπιαστική δουλειά που κάναμε όλοι οι συγγραφείς τα τελευταία 4 χρόνια ώστε να συγκεντρωθεί και να αξιολογηθεί κριτικά μεγάλος όγκος επιστημονικής πληροφορίας για τους κινδύνους και τα μέτρα που μπορούν να παρθούν.
Ελπίζω να κατάφερα να βάλω ένα μικρό λιθαράκι στην παγκόσμια προσπάθεια ώστε ο πλανήτης να παραμείνει βιώσιμος και η κλιματική αλλαγή να μην θέσει σε κίνδυνο το περιβάλλον στο οποίο θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας».
– Ως επιστήμονας, ποιο μήνυμα θα θέλατε να στείλετε;
«Όπως ανέφερα και παραπάνω, έχουμε ακόμα ένα παράθυρο ευκαιρίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά είναι μικρό και κλείνει γρήγορα.
Δεν πρέπει να χάσουμε άλλο χρόνο. Κάθε δέκατο του βαθμού αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας μετράει.
Ας κάνουμε αυτό που χρειάζεται αναλαμβάνοντας δράσεις άμεσα, σε όλα τα επίπεδα και στην κλίμακα που πρέπει».
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ