Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, ενόψει των εκλογών της 21ης Μαΐου, μίλησε για την εκδοχή της κυβέρνησης ανοχής, «προκειμένου να γίνει πράξη η πολιτική αλλαγή και να μην πάμε σε δεύτερες και τρίτες εκλογές», κάτι που ίσως ξεπεράσει το «βέτο» του Νίκου Ανδρουλάκη και την αρχική κάθετη άρνηση του Γιάννη Βαρουφάκη για κυβέρνηση συνεργασίας.
Τι σημαίνει όμως Κυβέρνηση Ανοχής και πώς λειτουργεί;
Όλα προβλέπονται στα άρθρα 37 και 84 του Συντάγματος.
Σε περίπτωση που κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας οφείλει να αναθέσει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του πρώτου σε δύναμη εδρών κόμματος, αυτού δηλαδή που κατέχει τη σχετική κοινοβουλευτική πλειοψηφία (άρθρο 37 παρ. 2 εδ. β’).
Αν η εντολή δεν τελεσφορήσει, δεν σταθεί δηλαδή δυνατό, κατόπιν των σχετικών συνεννοήσεων μεταξύ των αρχηγών των κομμάτων, να μετατραπεί σε εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αναθέσει τη διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε δύναμη εδρών κόμματος και, σε περίπτωση νέας αδυναμίας σχηματισμού Κυβέρνησης, στον αρχηγό του τρίτου κόμματος (άρθρο 37 παρ. 3 εδ. α’).
Για να διαπιστωθεί από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας η δυνατότητα σχηματισμού Κυβέρνησης θα πρέπει να προκύπτει σαφώς από τις δημόσιες δηλώσεις των κομμάτων ή και βουλευτών ότι η κυβέρνηση είναι σε θέση να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής.
Για να λάβει η κυβέρνηση την ψήφο εμπιστοσύνης της Βουλής, πρέπει, μέσα σε 15 ημέρες από την ορκωμοσία του Πρωθυπουργού (άρθρο 84 παρ. 1), να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, η οποία όμως δεν πρέπει να είναι κατώτερη από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού τους (120 βουλευτές, άρθρο 84 παρ. 6). Σε μια τέτοια περίπτωση, η οποία είναι δυνατή δια της «ανοχής», προκύπτει η κυβέρνηση ανοχής – ή με πολιτικούς όρους κυβέρνηση μειοψηφίας.
Σε κάθε περίπτωση, για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θα ήταν ιδανικό να συγκεντρώσει 120 βουλευτές και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ άνω των 31 για να σχηματιστεί κυβέρνηση ανοχής και να συγκεντρώσει 120 βουλευτές στην ψήφο εμπιστοσύνης και ενώ το σύνολο του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να απέχει. Το σενάριο δεν είναι απίθανο, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα και λάβει άνω του 33% και δεν μπουν στη Βουλή 7 κόμματα. Προϋπόθεση φαίνεται πως είναι να μπουν στη Βουλή 6 και όχι 7 κόμματα.
Ή διαφορετικά, το σύνολο των εδρών ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ και ΜέΡΑ25 να ξεπερνούν τις 151, καθώς το ΚΚΕ παραδοσιακά – με εξαίρεση το 1990 – δεν μετέχει σε τέτοιες κυβερνήσεις ή δεν συμφωνεί με την ανοχή. Στο κυβερνητικό σχήμα μπορεί να μην μετέχουν το ΠΑΣΟΚ και το ΜέΡΑ25. Όμως, θα έχουν δεσμευτεί ότι θα απέχουν από τις ψηφοφορίες στη Βουλή και σε νομοσχέδια που διαφωνούν, αλλά και να μην καταψηφίσουν την κυβέρνηση. Προφανώς, μια τέτοια κυβέρνηση έχει χαρακτηριστικά αστάθειας και δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί μακράς πνοής.
Επίσης, όταν, αντίθετα, θέτει θέμα εμπιστοσύνης η αντιπολίτευση (με πρόταση δυσπιστίας από τουλάχιστον 50 βουλευτές), απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των βουλευτών (151) για να πέσει η κυβέρνηση.
Ποιος θα κυβερνά μέχρι τις δεύτερες εκλογές
Αν δεν προκύψει κυβέρνηση στις εκλογές της 21ης Μαΐου, αποτύχουν οι διερευνητικές εντολές και επιβεβαιωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 37 (παρ. 3 εδ. γ’), ενώπιον της Προέδρου της Δημοκρατίας, σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης, τότε το Σύνταγμα προβλέπει νέες βουλευτικές εκλογές.
Αυτές θα τις διενεργήσει, είτε μια «οικουμενική» Κυβέρνηση, στον σχηματισμό της οποίας πρέπει να συναινέσουν όλα τα κόμματα της Βουλής, είτε, σε περίπτωση που αυτό δεν καταστεί εφικτό, μια «υπηρεσιακή» Κυβέρνηση ευρύτερης αποδοχής, με Πρωθυπουργό τον πρόεδρο ενός από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της χώρας (Συμβούλιο της Επικρατείας, Άρειος Πάγος, Ελεγκτικό Συνέδριο). Στόχος της κυβέρνησης αυτής είναι η ομαλή διεξαγωγή των εκλογών και η διεκπεραιωτική συνέχεια του κράτους και όχι να ασκήσει πολιτική.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ