Η κόρη του τεράστιου, Μίκη Θεοδωράκη, ανήρτησε στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook μια φωτογραφία, στην οποία ο αείμνηστος, Μίκης, χορεύει, περιτριγυρισμένος από επίσης μεγαθήρια του ελληνικού τραγουδιού.
Συγκεκριμένα, στην ίδια εικόνα και ενώ ο Μίκης χορεύει, έπαιζαν μπουζούκι ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Γιώργος Ζαμπέτας, ενώ μαντολίνο έπαιζε ο Μάνος Χατζιδάκις.
«ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ! Ομορφος ο μπαμπάς χόρευε, ενώ έπαιζαν μπουζούκι ο Γιώργος Ζαμπέτας και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και μαντολίνο ο Μάνος Χατζιδάκις!», γράφει στη λεζάντα της εικόνας η Μαργαρίτα Θεοδωράκη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης γεννήθηκε σαν χθες, 29 Ιουλίου του 1925 και είναι τα πρώτα του γενέθλια στα οποία ο τεράστιος μουσικοσυνθέτης, δεν είναι παρών.
Η ζωή του και οι αγώνες του για την ελευθερία και τη δημοκρατία, το τεράστιο μουσικό του έργο, έχουν συνδεθεί άρρηκτα με την ιστορία της χώρας μας από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και μέχρι σήμερα.
Ο Μίκης Θεοδωράκης «έφυγε» σε ηλικία 96 ετών τον Σεπτέμβριο, αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητη παρακαταθήκη.
Οταν γιόρταζε τα γενέθλιά του μαζί με όλη την Ελλάδα
Το 1995 η Ελλάδα γιόρτασε τα 70χρονα του Μίκη Θεοδωράκη με μια μεγαλειώδη συναυλία που πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο Καλλιμάρμαρο. Το παρών έδωσαν τεράστια ονόματα του μουσικού στερεώματος.
Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Μαρία Φαραντούρη, η Βίκυ Μοσχολιού, ο Αντώνης Καλογιάννης, ο Σταμάτης Κόκοτας, ο Μανώλης Μητσιάς, ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Ελευθερία Αρβανιτάκη, η Γλυκερία και αρκετοί ακόμη ήταν εκεί για τον τιμήσουν ερμηνεύοντας τα μεγάλα τραγούδια του.
Η βραδιά έκλεισε με τον ίδιο στη σκηνή να τραγουδά «Σώπα όπου να ναι θα σημάνουν οι καμπάνες», ξεσηκώνοντας τα πλήθη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης παιδί
Ο σπουδαίος Μίκης γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου του 1925 στη Χίο.
Η φυσιογνωμία του χαρακτηριστική, ψηλός, με πυκνό μαλλί, αγέρωχος, όλοι λίγο πολλοί τον έχουμε στο μυαλό μας, ενώ διευθύνει κάποια ορχήστρα και κουνιέται ολόκληρος, ζώντας απόλυτα τη στιγμή.
Ομως έχετε αναρωτηθεί ποτέ πως ήταν ο Μίκης Θεοδωράκης παιδί;
Οι αφηγήσεις του στο «ΒΗΜΑ» το 1999 και στα «ΝΕΑ» το 2010 βοηθούν στο να σχηματιστεί το παιδικό του πορτραίτο.
Πώς βγήκε το «Μίκης»
«Ποιος σας φώναξε για πρώτη φορά Μίκη; Ρωτά ο Σταύρος Θεοδωράκης τον Μίκη Θεοδωράκη.
Ο θείος μου Αντώνης Πουλάκης, αδερφός της μητέρας μου όταν ήμουν 3 ετών.
Ησασταν παιδί της μητέρας σας- όπως τα περισσότερα αγόρια- ή του πατέρα σας;
Και των δύο.
Ποιο ήταν το αγαπημένο σας παιχνίδι;
Κλέφτες και αστυνόμοι, βώλοι, ο χαρταετός που κάναμε βέβαια πάντα μόνοι μας και αργότερα το ποδόσφαιρο.
Σε ποια ηλικία ξεχειλίζατε από ταλέντο;
Από 12 ετών.
Ποια μυρωδιά σάς επιστρέφει ακόμη και σήμερα στην παιδική σας ηλικία;
Του βασιλικού.
Ποια είναι η πρώτη πρώτη παιδική σας εικόνα;
Ο παγωτατζής με τα χωνάκια στη Μυτιλήνη. Ημουν 3 ετών.
Με ποιες μουσικές μεγαλώσατε;
Της μαμάς, της γιαγιάς και του πατέρα μου.
Της μαμάς;
Τραγούδια της Μικρής Ασίας αλλά και τα μοντέρνα τραγούδια της δικής της εποχής.
Της γιαγιάς;
Η γιαγιά έψελνε, εκκλησιαστικούς ύμνους δηλαδή και μετά σμυρνιώτικα.
Του πατέρα σας;
Ριζίτικα τραγούδια μόνο».
Ο πατέρας του Μίκη
Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε αναφερθεί στον πατέρα του και την κληρονομία που έλαβε από αυτόν, το 1999, στον Θανάση Λάλα.
«Υπάρχουν πράγματα τα οποία πιστεύετε ότι έχετε πάρει από τον πατέρα σας;
Το πρώτο που πήρα από αυτόν είναι το πατριωτικό πάθος, το οποίο μου το μετέδωσε, διότι ήταν από μια οικογένεια αγωνιστών της Κρήτης με μεγάλη παράδοση.
»Ο προπάππος μου, ο πεθερός του παππού μου, ήταν ο Χάλης, ο στρατηγός της Κρήτης. Ο αδελφός του είχε γράψει το ‘Πότε θα κάνει ξαστεριά’.
Ένας άλλος πάλι συγγενής του πατέρα μου, ο Θοδωρομανώλης, ήταν ο μεγαλύτερος λυράρης της Κρήτης. Θεωρείται ο συνθέτης των ριζίτικων. Από εκεί μάλλον πήρα και τη φλέβα τη μουσική. Κάθε πρωί λοιπόν ο πατέρας μου, μου διηγιόταν και μια ιστορία από τις επαναστάσεις της Κρήτης.
(…)
»Όταν ήμουν μικρός έτρεχα μόλις ξύπναγα το πρωί από το κρεβάτι μου και έπεφτα πάνω στους γονείς μου. Έκανα βουτιά ανάμεσά τους.
Και αυτοί κάθε πρωί με περίμεναν. Ακριβώς απέναντι από το κρεβάτι τους υπήρχε ένα μεγάλο χαλί στον τοίχο, το οποίο απεικόνιζε ένα βασιλόπουλο να φεύγει και να αποχαιρετάει την Αρετούσα.
»Κάθε φορά ξεκινούσε τις διηγήσεις του από αυτή τη σκηνή του αποχαιρετισμού και μου έλεγε όλες αυτές τις ιστορίες της Κρήτης. Το μυαλό λοιπόν ήταν γεμάτο πατριωτικές ιστορίες.
»Ο πατέρας μου σε ηλικία 16 ετών αποφάσισε με ορισμένους συμμαθητές του – μεταξύ των οποίων και ο Δημήτρης Λαμπράκης (σ.σ. ο ιδρυτής του «ΒΗΜΑΤΟΣ» και των «ΝΕΩΝ»), ο πατέρας του Χρήστου του Λαμπράκη, ο οποίος ήταν συμμαθητής του πατέρα μου από την Α’ Δημοτικού ώσπου τελείωσαν το Γυμνάσιο – να μπουν κρυφά στο αμπάρι ενός πλοίου μαζί με άλλους Κρήτες σπουδαστές και να πάνε στην Αθήνα, όπου κατεργάστηκαν και δημιούργησαν τον Λόχο Κρητών Σπουδαστών.
Η περιπετειώδης συνάντηση με τον Ελευθέριο Βενιζέλο
»Επήγανε στο Μπιζάνι επάνω, όπου ο πατέρας μου τραυματίστηκε πολύ βαριά και αυτό το διηγούταν σαν το μεγαλύτερο κατόρθωμά του. Και για να μην έχω καμία αμφιβολία, με πήγαινε συχνά στο Μπιζάνι…
Ιδιαιτέρως όταν ήταν γενικός διευθυντής στην Ήπειρο επί Βενιζέλου.
Τον Βενιζέλο τον είχαμε φιλοξενήσει και στο σπίτι μας στα Γιάννενα.
»Θυμάμαι ότι τον κατούρησα κιόλας. Με πήρε στην αγκαλιά του και τον κατούρησα.
Δεν θέλησαν οι δικοί μου να με βάλουν μαζί με τον κύριο Πρόεδρο και εγώ θύμωσα. Οπότε είπε ο Βενιζέλος στον πατέρα μου:
“Ασ’ το παιδί, Γιωργάκη, να το πάρω στην αγκαλιά μου”. Kαι εγώ μόλις με πήρε αγκαλία τον κατούρησα. Τον τιμώρησα». (γέλια)
Ο Κομμουνισμός
»Όταν μας έκανε ο Μεταξάς (σ.σ. ο δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς) αντικομμουνιστική πλύση εγκεφάλου, ήταν αστεία πράγματα. Θυμάμαι στην τρίτη γυμνασίου είχαμε κάθε Τετάρτη Εθνική Αγωγή. Κάναμε βάδην μέσα στο προαύλιο του σχολείο, κάτι σαν παρέλαση και εμείς κοιτάζαμε την ώρα να σηκωθούμε να φύγουμε. Καμιά φορά βγάζανε και κανένα λόγο. Ένα πρωί μου λέει ο καθηγητής της Χημείας: “Θεοδωράκη, το βράδυ θα μας μιλήσεις εσύ για τον κομμουνισμό”. Ήταν η πρώτη φορά που άκουγα αυτή τη λέξη. (…) Αναρωτιόμασταν λοιπόν όλοι στο σχολείο: “Tι σημαίνει κομμουνισμός”. Πάω στο σπίτι να ρωτήσω τον πατέρα μου, αλλά ο πατέρας μου είχε περιοδεία και η μητέρα μου τηγάνιζε ψάρια. Μπαίνω λοιπόν μέσα στην κουζίνα και λέω:
– Mαμά, τι είναι ο κομμουνισμός;
– Eίναι κακό πράγμα. Moυ λέει η μάνα μου κοφτά.
– Δηλαδή; Τι κάνουν οι κομμουνιστές;
– Είναι, λέει η μάνα μου, σαν τους εβραίους.
– Δηλαδή; Βάζουν και αυτοί τα παιδιά μέσα στο βαρέλι;
»Πρέπει να πω ότι αυτό στα Γιάννενα αποτελούσε βεβαιότητα. Μας έλεγαν να μην πηγαίνουμε στη συνοικία των εβραίων, γιατί θα μας έβαζαν μέσα σε ένα βαρέλι με καρφιά, θα το γυρνάγανε γύρω γύρω και θα έπιναν το αίμα μας. Όταν μου είπε η μητέρα μου ότι οι κομμουνιστές κάνουν το ίδιο, πείστηκα πλέον ότι πρόκειται για κάτι πολύ επικίνδυνο και πήγα και τα είπα αυτά τα πράγματα στον καθηγητή της Χημείας. Μόλις τελείωσα ο καθηγητής με κοίταξε και μου είπε:
“Θεοδωράκη, άσε καλύτερα, μη μιλήσεις το απόγευμα για τον κομμουνισμό”
Το πρώτο του τραγούδι
«Ξεκίνησα να γράφω τραγούδια από μία έφεση την οποία είχα και επειδή μέσα στο σπίτι μας τραγουδούσαν πάντα τραγούδια της μόδας – παραδοσιακά, κρητικά ο πατέρας μου, σμυρναίικα η μάνα μου… (…) Είχα μια έφεση να κάνω τραγούδια.
»Αυτό δηλαδή ήταν κάτι που μου ήρθε από μόνο του. Το πρώτο μου τραγούδι το έγραψα στην Πάτρα σε ηλικία 12 ετών, το “Γλιστράς καραβάκι, γλιστράς στο γιαλό”, το οποίο είναι και από το ωραιότερά μου τραγούδια. Τώρα το έχω εκδώσει. Στο Βερολίνο οι Γερμανοί είχαν την ιδέα να τραγουδήσω ο ίδιος τα παιδικά μου τραγούδια. Είναι πολύ ωραίο μετά από 70 χρόνια να τραγουδάς τα παιδικά σου τραγούδια».
Από τότε, ακολούθησαν πάρα πολλά τραγούδια, τα οποία και θα παραμένουν ανεξίτηλα στη μνήμη των Ελλήνων, και όχι μόνο, όσα χρόνια και αν περάσουν και θα περνούν από γενιά σε γενιά.
Κυριότερα έργα
- Κύκλοι τραγουδιών: Επιτάφιος, Επιφάνια, Πολιτεία Α΄, Β΄, Γ΄ και Δ΄, Λιποτάκτες, Μικρές Κυκλάδες, Χρυσοπράσινο Φύλλο, Η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν + Κύκλος Φαραντούρη, Ρωμιοσύνη, Romancero Gitano, Θαλασσινά φεγγάρια, Ο ήλιος και ο χρόνος, Δώδεκα λαϊκά, Νύχτα θανάτου, Αρκαδίες, Τα τραγούδια του Αγώνα, Τα τραγούδια του Ανδρέα, 18 Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας, Μπαλάντες (σε ποίηση Μανώλη Αναγνωστάκη), Στην Ανατολή, Τα λυρικά (σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη), Χαιρετισμοί, Επιβάτης, Ραντάρ, Διόνυσος, Φαίδρα, Καρυωτάκης, Τα πρόσωπα του ήλιου, Μνήμη της πέτρας, Ως αρχαίος άνεμος, Μήπως ζούμε σ’ άλλη χώρα;, Μια θάλασσα γεμάτη μουσική, Η Βεατρίκη στην οδό Μηδέν, Ασίκικο Πουλάκη, Λυρικώτερα, Λυρικώτατα, Σερενάτες, Τα Πικροσάββατα.
- Μουσική για θέατρο: Όμορφη πόλη, Το τραγούδι του νεκρού αδελφού, Μαγική πόλη, Ένας όμηρος, Εχθρός Λαός, Προδομένος Λαός, Καποδίστριας, Χριστόφορος Κολόμβος, Περικλής, Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή, Το θεριό του Ταύρου, Μάκβεθ.
- Μουσική για αρχαίο δράμα: Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), Αντιγόνη, Ιππής, Λυσιστράτη, Προμηθεύς Δεσμώτης, Οιδίπους Τύραννος, Εκάβη, Ικέτιδες, Τρωάδες, Φοίνισσες, Αίας, Μήδεια.
- Μουσική για κινηματογράφο: Συνοικία το όνειρο, Αλέξης Ζορμπάς, Ζ, Σέρπικο, Ιφιγένεια, Ηλέκτρα, Το μπλόκο, Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά, Σουτιέσκα (Τίτο), Μπιριμπί, Φαίδρα, Κατάσταση πολιορκίας, Actas de Marusia.
- Ορατόρια: Άξιον εστί, Μαργαρίτα, Επιφάνεια Αβέρωφ, Κατάσταση πολιορκίας, Πνευματικό εμβατήριο, Requiem, Canto General, Θεία Λειτουργία, Λειτουργία για τα παιδιά που σκοτώνονται στον πόλεμο.
- Συμφωνικά έργα και Μουσική Δωματίου: 1η, 2η, 3η 4η, 7η Συμφωνία, Κατά Σαδδουκαίων, Canto Olympico, Τρίο, Σεξτέτο, Το Πανηγύρι της Αση-Γωνιάς, Ελληνική Αποκριά,Αγρίμια κι’ αγριμάκια μου, Κύκλος, Σονατίνα για πιάνο, Έργο για πίανο και ορχήστρα, Έργο για πίανο και ορχήστρα εγχόρδων, Κουαρτέτο αρ. 1,2,3,4, Ασικικός χορός, 11 Πρελούδια για πιάνο,Σουίτα αρ. 1, 2, 3 και 4, Σουΐτα για πνευστά και πιάνο, Σουίτα για τσέλο και πιάνο, Σονατίνα αρ. 1 και αρ. 2 για βιολί και πιάνο, Οιδίπους Τύραννος, Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 1, Κοντσέρτο Ελικώνας και Αετός, Ραψωδία για τσέλο και ορχήστρα, Sinfonietta, Adagio, Συρτός Χανιώτικος για πιάνο και ορχήστρα, Ελέγειο αρ. 1,Ελεγείο Στο θάνατο του αγωνιστού,
- Μπαλέτα: Οι Εραστές του Τερουέλ, Αντιγόνη, Ζορμπάς. Άξιον εστί, Canto General, Ορφέας και Ευρυδίκη, Ερωφίλη, Le Feu aux Poudres.
- Όπερες: Καρυωτάκης (Οι μεταμορφώσεις του Διονύσου), Μήδεια, Ηλέκτρα, Αντιγόνη, Λυσιστράτη.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ