Μπορείς το 2022 να γυρίσεις ακόμη και 1500 χρόνια πίσω και να νιώσεις κάτι από την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής;
Μπορείς το 2022 να… απομονώσεις συγκεκριμένα πράγματα και καταστάσεις από τη χρονική περίοδο 500 μ.χ.-1500 μ.χ. και να τα βιώνεις σήμερα με τον δικό σου τρόπο;
Δύο λέξεις θα μπορούσαν να δώσουν την απάντηση. Μεσαιωνική Σπαθασκία… Αλλά μέχρι να φτάσουμε σε αυτές μάθαμε πολλά…
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Το mynews.gr με την πολύτιμη βοήθεια του κ. Γιάννη Κομπατσιάρη, εκπαιδευτή, θα επιστρέψει στο παρελθόν για να κατανοήσουμε, όλοι μαζί, καλύτερα τι είναι η Μεσαιωνική Σπαθασκία, που έχει φανατικούς λάτρεις στην Ελλάδα και είναι διαδεδομένη σε πολλές χώρες, όπως η Σουηδία, η Γερμανία, η Ιταλία και άλλες.
Ο κ. Κομπατσιάρης μας εξηγεί τι είναι η Μεσαιωνική Σπαθασκία, τα είδη σπαθιών που χρησιμοποιούνται, τι μπορεί να σου προσφέρει η ενασχόληση μαζί της, αλλά και το ποιοι άνθρωποι επιλέγουν να κρατήσουν σπαθί, να δώσουν τη «μάχη» τους, αναίμακτη εννοείται, αλλά και τι χρειάζεται να γίνει κάποιος διαιτητής ή εκπαιδευτής.
Ας μυηθούμε λοιπόν στη Μεσαιωνική Σπαθασκία και ας δούμε τι μπορείς να νιώσεις κρατώντας ένα σπαθί που το είχαν κάποιοι πριν από χιλιάδες χρόνια.
– Καταρχήν τι είναι η Μεσαιωνική Σπαθασκία
«Η Μεσαιωνική Σπαθασκία είναι η τέχνη που εξασκεί την χρήση διαφόρων σπαθιών του μεσαίωνα. Ανήκει στο ευρύτερο πλαίσιο της HEMA (Historical European Martial Arts – Ιστορικές Ευρωπαϊκές Πολεμικές Τέχνες).
Η HEMA συμπεριλαμβάνει όλα τα ιστορικά όπλα, μεσαιωνικά, αναγεννησιακά αλλά και από άλλες περιόδους, καθώς και ιστορικές τεχνικές πάλης, αυτοάμυνας, μάχης με πανοπλίες και άλλα, χρησιμοποιώντας μεσαιωνικά και αναγεννησιακά εγχειρίδια που έχουν γραφτεί πάνω στη χρήση των διαφόρων όπλων.
Στην σχολή μας, που ονομάζεται Apocalyptic Knights, έχουμε επιλέξει να επικεντρωθούμε περισσότερο σε κάποια μεσαιωνικά σπαθιά και να εκπαιδευτούμε σε αυτά με μεγάλη βαρύτητα.
Η αλήθεια είναι όμως πως εξασκούμε και άλλα όπλα, μεσαιωνικά αλλά και αναγεννησιακά, απλώς σε μικρότερο βαθμό.
Προφανώς, επειδή δεν θέλουμε να σκοτώσουμε ο ένας τον άλλον στα αλήθεια, χρησιμοποιούμε σπαθιά με στρογγυλεμένες αιχμές και κόψεις, όμως φτιαγμένα από ατσάλι, στις διαστάσεις και το βάρος των ιστορικών αντίστοιχων όπλων.
Φοράμε επίσης πολύ εξελιγμένα προστατευτικά σε όλο το σώμα, που καθιστούν το άθλημά μας ίσως το πιο ασφαλές άθλημα πλήρους επαφής που υπάρχει, παρά τη χρήση σπαθιών που χτυπάνε με πανίσχυρο τρόπο».
- Τι σας «τράβηξε» να ασχοληθείτε με το συγκεκριμένο άθλημα και να γίνετε εκπαιδευτής; Λίγα λόγια για το ποιος είναι ο Γιάννης Κομπατσιάρης σε σχέση πάντα με το άθλημα
«Υπάρχουν πολλά παιδιά που γεννιούνται σε αυτόν τον μικροαστικό κόσμο που υπάρχει σήμερα και στον οποίο δεν υπάρχουν πια ιππότες που μάχονται για έντιμες και δίκαιες αποστολές καθοδηγούμενοι από μια συνείδηση, αλλά μικροαστοί που παλεύουν για μια επιβίωση και ένα σύστημα αξιών που ωθεί τον άνθρωπο στον υλισμό.
Πολλά όμως από αυτά τα παιδιά, πριν αυτή η υλιστική λαίλαπα τα καταπιεί, ονειρεύτηκαν μια άλλη πραγματικότητα, πιο μυθική, στην οποία ακόμα και ένας άνθρωπος, μόνος του αλλά με το σπαθί του, μπορεί να ζήσει σπουδαίες και συναρπαστικές περιπέτειες και να αναβιώσει αξίες και “θησαυρούς” του παρελθόντος που πια φαίνεται να έχουν χαθεί.
Εγώ είμαι ένα από αυτά τα παιδιά που ωρίμασαν, αλλά δεν “μεγάλωσαν” ποτέ».
Από το 500 μ.χ. μέχρι το 1500 μ.χ. και η Αναγέννηση
- Ποια όπλα περιλαμβάνει η μεσαιωνική σπαθασκία; Επίσης, για ποιες χρονικές περιόδους μιλάμε , όταν λέμε μεσαιωνική;
«Ο Ευρωπαϊκός Μεσαίωνας είναι η περίοδος που εκτείνεται από το 500 μ.Χ. μέχρι το 1500 μ.Χ. Τα σπαθιά που κυρίως χρησιμοποιούνταν εκείνη την περίοδο ως κύρια όπλα είναι τρια, αν και παραλλαγές τους υπήρχαν αρκετές:
Η σπάθα, ή το μακρύ σπαθί (longsword).
Πρόκειται για μεγάλο σπαθί που χειρίζεται κάποιος με δύο χέρια, αν και είναι εφικτός και ο χειρισμός του με ένα χέρι, κάτι που συνηθιζόταν κυρίως από έφιππους ιππότες. Είναι, με μεγάλη διαφορά, το πιο εξασκούμενο σπαθί στα πλαίσια της HEMA και οι αγώνες του έχουν τους πιο πολλούς συμμετέχοντες. Η χρήση του είναι πολύ δυναμική και οι τεχνικές χρήσης του αναρρίθμητες.
Το μονόχειρο σπαθί (arming sword).
Είναι το κλασσικό “σπαθί” που χρησιμοποιείται με το ένα χέρι. Έχει μήκος περίπου ένα μέτρο και συνήθως κι αυτό, όπως και το longsword, δύο κόψεις. Συχνά θα μπορούσε να το δει κανείς σε αγώνες της HEMA, σε συνδυασμό με ένα μικρό ασπίδιο ονόματι buckler.
Αυτός είναι ένας συνδυασμός που συνηθιζόταν στο μεσαίωνα ως καθημερινή χρήση, καθώς είναι πολύ αποτελεσματικός συνδυασμός στη λογική της αυτοάμυνας.
Το μέσερ (messer). Messer στα Γερμανικά σημαίνει μαχαίρι, αν και το messer, σαν όπλο, είναι στην πραγματικότητα σπαθί. Μοιάζει με ένα μαχαίρι στις διαστάσεις του arming sword (περίπου ένα μέτρο), απλώς έχει μια κόψη, όμως έχει χειροφυλακτήρα (crossguard) και συχνά επιπλέον προστατευτικές επινοήσεις για το χέρι που το κρατάει.
Η ύπαρξή του σχετίζεται με κάποιους μεσαιωνικούς νόμους σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας, όπου απαγορευόταν να φέρει σπαθί κάποιος που δεν ήταν ιππότης, με σκοπό τη μείωση της εγκληματικότητας. Επιτρεπόταν όμως να φέρει κανείς μαχαίρι για να το χρησιμοποιεί για διάφορες εργασίες, χωρίς να διευκρινίζεται το μέγεθος.
Έτσι λοιπόν, προέκυψε το messer. Οι τεχνικές του στα εγχειρίδια ανταποκρίνονται στον ρόλο καθημερινότητας και αυτοάμυνας που είχε και συνήθως συνδυάζονται με τεχνικές πάλης, στα πλαίσια του Kampfringen (Μαχητική Πάλη ή Πολεμική Πάλη).
Οι αγώνες messer σπανίζουν σε σχέση με το longsword, όμως έχουμε σκοπό, στη διοργάνωσή μας Battles In The North να τους συμπεριλάβουμε από το 2023 και μετά, ως αγώνες Kampfringen.
Υπάρχουν φυσικά και άλλα πολλά μεσαιωνικά όπλα, καθώς και αναγεννησιακά, τα οποία πολλές σχολές εξασκούν. Θα έλεγα ωστόσο πως το longsword είναι όπλο βάσης, καθώς η μηχανική των κινήσεών του μπορεί εύκολα να μεταφερθεί σε διαφορετικά άλλα όπλα αργότερα».
Θάρρος, πειθαρχία και ικανότητα λήψης γρήγορων αποφάσεων
- Γιατί να ασχοληθεί κάποιος με το συγκεκριμένο άθλημα; Τι μπορεί να προσφέρει και από ποια ηλικία μπορεί να ξεκινήσει;
«Αυτά που μπορεί κανείς να αποκτήσει μέσα από την ενασχόληση με τη Μεσαιωνική Σπαθασκία είναι πολλά. Σε σωματικό επίπεδο μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη δύναμή του, την επιδεξιότητα, την αντίληψη του χώρου και των αντικειμένων γύρω του, την αντίληψη της κίνησης γύρω του, την ισορροπία και την αντοχή στην κόπωση.
Ψυχονοητικά μπορεί να αυξήσει το θάρρος του, να εξαλείψει τον φόβο στην σύγκρουση, να βελτιώσει σημαντικά την αποφασιστικότητα και την ικανότητα γρήγορης λήψης αποφάσεων.
Ηθικά μπορεί να μάθει ένα πλαίσιο πειθαρχίας (που είναι το μυστικό συστατικό της αποτελεσματικότητας), σεβασμού για τον συνάνθρωπο αλλά και προστασίας των ανυπεράσπιστων σε καταστάσεις κινδύνου.
Στην Ελλάδα η ενασχόληση με τη HEMA περιορίζεται για την ώρα σε άτομα από 18 ετών και πάνω, αν και ελπίζουμε αυτός ο περιορισμός να αλλάξει στο κοντινό μέλλον».
- Σε ποιες χώρες είναι ανεπτυγμένο και γενικά τι συμβαίνει έξω από τα σύνορα της Ελλάδας
«Η ανάπτυξη της HEMA τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαία, σχεδόν αποκλειστικά στον δυτικό κόσμο (Ευρώπη και Αμερική), αν και υπάρχουν και κάποια απρόσμενα και πολύ θετικά παραδείγματα, όπως οι σχολές που λειτουργούν στην Τουρκία και στην Κίνα.
Οι χώρες στις οποίες έχει εξαπλωθεί πιο ραγδαία, με δεκάδες σχολές στην καθεμία και μεγάλα πρωταθλήματα που προσελκύουν πολλούς αθλητές από όλο τον κόσμο είναι η Γερμανία, η Σουηδία (που φιλοξενεί και το κορυφαίο πρωτάθλημα της HEMA, το Swordfish), οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Αγγλία.
Αρκετές σχολές υπάρχουν διάσπαρτες και στην ανατολική Ευρώπη, στις οποίες συγκαταλεγόμαστε κι εμείς, όμως δεν έχει πάρει ακόμα τις διαστάσεις που έχει στην κεντρική Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Η Ρωσία επίσης έχει πάρα πολλές σχολές και έχει βγάλει πολλούς πρωταθλητές.
Η κουλτούρα που υπάρχει στη HEMA είναι πως ένας αθλητής ή μια μικρή παρέα ταξιδεύει σε κάποια άλλη χώρα για να λάβει μέρος σε μια διοργάνωση, που τέτοιες συμβαίνουν πολλές και μικρές, διάσπαρτες παντού.
Εκεί γνωρίζει τους ασκούμενους του τόπου και περνάει ένα όμορφο Σαββατοκύριακο γεμάτο αγώνες και σεμινάρια, ενώ στο τέλος κάθε ημέρας υπάρχει φαγητό, ξεκούραση και καλύτερη γνωριμία με τους άλλους αθλητές που παραβρίσκονται στη διοργάνωση».
Η Ασία, οι πολεμικές τέχνες και η Δύση
- Για ποιο λόγο ωστόσο η εξάπλωσή του ξεκίνησε πρόσφατα, ενώ υπάρχουν πολυάριθμες σχολές ασιατικών πολεμικών τεχνών σε όλη την Ευρώπη και Αμερική;
«Η αλήθεια είναι πως η ευρωπαϊκή παράδοση σχετικά με τη χρήση όπλων έχει έναν πολύ μεγάλο όγκο υλικού σε μορφή εγχειριδίων οπλοχρησίας, ακόμα και με αναλυτικές εικονογραφήσεις, που έχει δημιουργηθεί, κυρίως από Γερμανούς και Ιταλούς δασκάλους του σπαθιού, και σε μικρότερο βαθμό Άγγλους, Γάλλους, Ισπανούς, Σλάβους και Σκανδιναβούς.
Σε αντίθεση όμως με την Ιαπωνία, που τίμησε τις παραδόσεις που είχε της τέχνης του πολέμου και εξήγαγε, με αξιοθαύμαστο τρόπο, μεγάλο αριθμό πολεμικών τεχνών, η Ευρώπη ποτέ δεν “εμπορευματοποίησε” και δεν σεβάστηκε την, αναμφίβολα, μεγαλύτερη σε καταγεγραμμένο υλικό πολεμική της παράδοση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν αυτή τη στιγμή αναρίθμητες σχολές καράτε από την Ιαπωνία, ταε κβον ντο από την Κορέα και Κουνγκ Φου από την Κίνα, αλλά ούτε μια σχολή Kampfringen (μεσαιωνική αυτοάμυνα) πουθενά σε όλη την Ευρώπη, παρότι το Ringen (το κομμάτι άοπλης πάλης της μεσαιωνικής αυτοάμυνας) έχει να δείξει πληθώρα μεσαιωνικών και αναγεννησιακών εγχειριδίων και μάλιστα συχνά εικονογραφημένων, κάτι που καμία ανατολίτικη πολεμική τέχνη δεν έχει να επιδείξει, αφού όλη της η παράδοση βασίζεται σε μια αλυσίδα δασκάλων που σε κάποιες περιπτώσεις ισχυρίζονται πως έχουν από πίσω τους κάποιους παπύρους διδασκαλίας.
Οι πάπυροι αυτοί, στις περιπτώσεις που έχουν επιδειχθεί, είναι πολύ υποτυπωδέστεροι και λιγότερο ουσιαστικοί, αναλυτικοί και εκτεταμένοι στις τεχνικές που επιδεικνύουν σε σχέση με τα μεσαιωνικά και αναγεννησιακά εγχειρίδια. Αντίστοιχα και με το κέντο και το κενζούτσου, τη στιγμή που υπάρχουν αναλυτικά εγχειρίδια Μεσαιωνικής Σπαθασκίας με όλα τα σπαθιά που έχουν υπάρξει.
Συνεπώς, για την τωρινή κατάσταση των πραγμάτων, οφείλουμε να συγχαρούμε τους ανατολίτες φίλους μας για το καταπληκτικό μάρκετινγκ που έχουν επιτελέσει όλα αυτά τα χρόνια, καθώς και για τον μεγάλο σεβασμό που έχουν δείξει σε αυτό που τους παραδόθηκε, αλλά οφείλουμε επίσης κι εμείς οι Ευρωπαίοι να κάνουμε το ίδιο, τη στιγμή που το υλικό που μας έχει παραδοθεί είναι απείρως μεγαλύτερο από το δικό τους και η πολεμική μας παράδοση πολύ πιο δοκιμασμένη και αποτελεσματική από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο.
Σχεδόν όλα τα εγχειρίδια Ιστορικής Οπλομαχίας και Άοπλης Μάχης μπορούν να βρεθούν σε μια καταπληκτική ιστοσελίδα που έχει δημιουργηθεί από ενθουσιώδεις μελετητές και ονομάζεται Wiktenauer, μπορεί κανείς εύκολα να τη βρει με μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο».
Οι ιστορικές γνώσεις, ο Μεσαίωνας και
τα «εφόδια» για να γίνει κάποιος διαιτητής
- Όποιος ασχολείται, να υποθέσουμε ότι είναι λάτρης ή γνώστης της μεσαιωνικής ιστορίας; Τον επηρεάζει κάτι τέτοιο για να ασχοληθεί;
«Συνήθως, κάποιος που τον συναρπάζει η εποχή του μεσαίωνα, έχει και κάποιες ιστορικές γνώσεις, προτιμήσεις και ενδιαφέροντα. Δεν είναι όμως υποχρεωτικό, ούτε αποτελεί ρυθμιστικό παράγοντα στην αποτελεσματικότητα της ενασχόλησης οποιουδήποτε με το αντικείμενο.
Υπάρχουν πολλοί και πολλές που απλώς “τους αρέσουν τα σπαθιά”, χωρίς να τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα το ιστορικό κομμάτι, και χωρίς αυτό να μειώνει την αποτελεσματικότητά τους. Αυτό που παίζει ρόλο είναι το πόσο πολύ αρέσει σε κάποιον η τέχνη και ασχολείται με το να τη μάθει».
- Τι χρειάζεται για να γίνει κάποιος διαιτητής ή κριτής;
«Η συνεργασία μας με τους διαιτητές της Ελληνικής Ομοσπονδίας Πολεμικών Τεχνών έχει φέρει την τέχνη μας στο προσκήνιο και έχει δημιουργήσει μια ομάδα διαιτητών με μεγάλες αξιώσεις και πολύ ικανό επίπεδο. Η διαιτησία στην HEMA είναι πάντα μια πρόκληση, καθώς οι κινήσεις γίνονται αστραπιαία και τα χτυπήματα είναι πολύ πιο δύσκολο να διακριθούν από ότι σε έναν αγώνα πχ kickboxing, λόγω της φύσης των σπαθιών και της προστατευτικής στολής μας.
Πρέπει ένας διαιτητής ή επόπτης να έχει, πέρα από εμπειρία, ώστε να αναγνωρίζει το τι έγινε, και πολύ οξείες αισθήσεις. Και δεν μιλάω μόνο για την όραση που είναι βασική.
Ακόμα και η ακοή είναι απαραίτητη σε εμάς, καθώς κάποια χτυπήματα γίνονται τόσο γρήγορα που ο διαιτητής θα πρέπει να κρίνει μέσα από τον ήχο αν το χτύπημα μπλοκαρίστηκε από σπαθί ή πέτυχε κάποιο προστατευτικό του σώματος, καθώς και σε ποιο σημείο πέτυχε!».
- Στο μυαλό κάποιου που δεν ξέρει, όταν ακούει μεσαιωνική ιστορία το συνδυάζει με ιππότες. Γυναίκες μπορούν να ασχοληθούν;
«Πράγματι, ιστορικά, οι γυναίκες είχαν περιορισμένες δυνατότητες να ασχοληθούν με την τέχνη των όπλων σε σύγκριση με τους άντρες. Σήμερα όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει, με αποτέλεσμα να βλέπουμε μια πολύ μεγάλη συμμετοχή γυναικών στη HEMA. Μάλιστα, το πιο συνηθισμένο είναι ακόμα και οι αγώνες να είναι μικτών φύλων, δηλαδή οι άντρες και οι γυναίκες να αγωνίζονται μαζί, στους ίδιους ομίλους.
Μάλιστα, βλέπουμε πως οι γυναίκες έχουν πολύ μεγαλύτερη επιτυχία στο άθλημά μας απέναντι σε άντρες αντιπάλους σε σχέση με άλλα μαχητικά αθλήματα.
Αυτό συμβαίνει επειδή, αν και όντως οι άντρες τείνουν να έχουν, σε μέσο όρο, μεγαλύτερη σωματική δύναμη, ταχύτητα και έκρηξη, στην σπαθασκία μεγαλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα από αυτά δίνει η τεχνική.
Με άλλα λόγια, το πλεονέκτημα που θα αποκτήσει κανείς από λίγο καλύτερη τεχνική κατάρτιση είναι μεγαλύτερο από αυτό που θα αποκτήσει με λίγο μεγαλύτερη σωματική δύναμη ή ταχύτητα.
Αυτό κάνει το άθλημά μας πολύ φιλικό προς άτομα που θέλουν να συμμετάσχουν, είτε είναι άντρες, είτε γυναίκες, αφού ο σημαντικότερος καθοριστικός παράγοντας γίνεται η αγάπη τους για την τέχνη».
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ