«Τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται πριν από τις εκλογές, στον πόλεμο και μετά από το κυνήγι», αναφέρει μια ρήση, η οποία αποδίδεται στον Οττο φον Μπίσμαρκ, τον πρώτο Καγκελάριο της Γερμανικής Αυτοκρατορίας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, βέβαια, δεν μιλάμε για ψέματα ή προπαγάνδα από μία από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές, αλλά για fake news που είτε από αμέλεια, είτε σκόπιμα διαδίδονται, μέσω των ΜΜΕ.
Μπορεί οι ηγεσίες των χωρών να είναι αυτές, που καθορίζουν τις εξελίξεις, παρά ταύτα όμως και ο ρόλος των Media είναι σημαντικός για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Σύμφωνα με τα ellinikahoaxes.gr, τον επίσημο φορέα δηλαδή επαλήθευσης των γεγονότων στα ελληνικά ΜΜΕ, ήδη σε αυτές τις πρώτες μέρες των πολεμικών συγκρούσεων έχουν δει το φως της δημοσιότητας γεγονότα που είτε δεν ήταν έτσι ακριβώς, είτε δεν ήταν έτσι καθόλου.
1. Τα πλάνα από τα καταφύγια
Ας αρχίσουμε από τηλεοπτικά πλάνα…
Παρουσιάζεται ως κάτι σχετικό, όμως το απόσπασμα με τον κόσμο που ο ένας πέφτει πάνω στον άλλον, δεν έχει καμία σχέση με την Ουκρανία και με τα όσα εκτυλίσσονται τα τελευταία εικοσιτετράωρα.
Στην πραγματικότητα, στο βίντεο διαδραματίζονται σκηνές από ατύχημα, που έλαβε χώρα στον αστικό σιδηρόδρομο της Ρώμης, στις 23 Οκτωβρίου του 2018.
Στις κυλιόμενες σκάλες του σταθμού «Piazza Repubblica» επέβαιναν οπαδοί της ΤΣΣΚΑ Μόσχας, οι οποίοι κατευθύνονταν προς το Ολίμπικο για να παρακολουθήσουν τον ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στην ομάδα τους κι εκείνη της Ρόμα. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που μετέδωσε ο τοπικός τύπος, ο απολογισμός του ατυχήματος ήταν 24 τραυματίες.
2. Ο αποχαιρετισμός του πατέρα
Ενα video, που έπαιξε πολύ επίσης είναι αυτό με τον αποχαιρετισμό του πατέρα προς την κόρη του, στην Ουκρανία, προκειμένου ο πρώτος να πάει να πολεμήσει τους Ρώσους.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες από τα ellinikahoaxes, ο ισχυρισμός είναι λανθασμένος.
Ο άνδρας είναι κάτοικος της πόλης Γκορλόβκα, η οποία ανήκει στην ελεγχόμενη από αυτονομιστές περιφέρεια του Ντονέτσκ, και αποχαιρετάει την οικογένειά του, που μετακινείται στο Ροστόφ της Ρωσίας, στις 21 Φεβρουαρίου.
3. Οι αντανακλάσεις που είναι… αλεξιπτωτιστές
Παράλληλα, σε πολλές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες αλλά και στα social media αναπαρήχθη φωτογραφία που υποτίθεται απεικονίζει την πτώση Ρώσων αλεξιπτωτιστών στο Κίεβο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα ellinikahoaxes, πρόκειται για αντανάκλαση από πηγές φωτός που βρίσκονται στο πεδίο λήψης της φωτογραφίας.
Οι φωτεινές κουκίδες στην επίμαχη φωτογραφία δεν δείχνουν αλεξιπτωτιστές να πέφτουν στο Κίεβο…
Το ίδιο ισχύει και για φωτογραφίες ή βίντεο που είδαν σήμερα το φως της δημοσιότητας και εμφανίζουν ρωσικά μαχητικά να «σκεπάζουν» τον ουρανό του Κιέβου…
4. Video game και… σειρά
Βίντεο, που κυκλoφόρησε ευρέως στο Facebook, έδειξε συμπλοκή αμερικανικού αεροσκάφους F-22 Raptor, με σύστημα αντιαεροπορικής άμυνας στην Ουκρανία.
Αυτό που αποδείχθηκε τελικά είναι πως αποτελεί ψηφιακή προσομοίωση από το βιντεοπαιχνίδι ARMA 3 και δεν έχει καμία σχέση με τα τρέχοντα γεγονότα στην Ουκρανία.
Παράλληλα, όπως επεσήμανε και χρήστης του διαδικτύου, ηθοποιοί και σκηνές από την ταινία «Η Χίμαιρα» προβλήθηκαν σε ρεπορτάζ για τον πόλεμο της Ουκρανίας, κάτι που δεν είχε καμία απολύτως σχέση με τα γεγονότα.
5. Το προκάτ ρεπορτάζ
Ιδιαίτερη εντύπωση πάντως δημιούργησε το γεγονός ότι χθες φιλοξενήθηκαν ρεπορτάζ σε πολλά μέσα της Ρωσίας με γενικό συμπέρασμα ότι «ο Πούτιν έλυσε για πάντα το ουκρανικό ζήτημα» καθώς κατέλαβε την Ουκρανία και προχώρησε στην προσάρτησή της δημιουργώντας μία νέα ένωση.
«Η στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία εγκαινίασε μια νέα εποχή – και σε τρεις διαστάσεις ταυτόχρονα. Και φυσικά, στο τέταρτο, εσωτερικό ρωσικό. Εδώ ξεκινά μια νέα περίοδος τόσο στην ιδεολογία όσο και στο ίδιο το μοντέλο του κοινωνικοοικονομικού μας συστήματος – αλλά αυτό αξίζει να μιλήσουμε ξεχωριστά λίγο αργότερα», ανέφερε μεταξύ άλλων, σα να είχε δεδομένο ότι η Ρωσία είχε καταλάβει το Κίεβο.
Αυτό φυσικά δε συνέβη ποτέ και το συγκεκριμένο άρθρο, που θεωρήθηκε «προκάτ», αποσύρθηκε τελικά από τα μέσα που φιλοξενήθηκε, μιας και οι Ρώσοι δεν έχουν πετύχει την προσάρτηση της Ουκρανίας.
6. Η 8χρονη Παλαιστίνια έγινε… Ουκρανή
Την λένε Ahed Tamimi και αντιμετωπίζει έναν Ισραηλινό στρατιώτη. Βίντεο και φωτογραφίες παίζουν ξανά τώρα, μόνο που η 8χρονη Ahed «βαπτίστηκε» Ουκρανή και ο στρατιώτης έγινε Ρώσος. Συνέβη μεν, αλλά πολλά χιλιόμετρα μακριά από την Ουκρανία, δε…
7. Στρατιώτης Ζελένσκι
Σίγουρα ένας Ζελένσκι με στρατιωτική περιβολή πείθει περισσότερο ότι είναι έτοιμος για τον πόλεμο. Πολλά ΜΜΕ λοιπόν βρήκαν φωτογραφία του φορώντας στρατιωτικά και την χρησιμοποίησαν λέγοντας πως είναι τη μέρα που άρχισε η επίθεση των Ρώσων για το Κίεβο.
Κανείς προφανώς δεν αμφισβητεί τον πατριωτισμό του Ουκρανού προέδρου, όμως η φωτογραφία είναι τραβηγμένη πολύ παλαιότερα, περίπου έναν χρόνο πριν.
Λίγη προσοχή λοιπόν δεν βλάπτει, κυρίως από όσους χειρίζονται την ενημέρωση, αλλά και από τους ίδιους τους αναγνώστες ως προς το τι υιοθετούν.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ