Υπάρχει μεγάλη ανησυχία ότι η έκρηξη στην Πολωνία και το πυραυλικό χτύπημα, μπορεί να συνιστά παραβίαση του άρθρου 5, του ΝΑΤΟ, εάν διαπιστωθεί ότι οφείλεται σε ρωσική επίθεση.
Για όσους δεν γνωρίζουν καλά την ιδρυτική συνθήκη του ΝΑΤΟ, το άρθρο 5 επικεντρώνεται στη συλλογική άμυνα και γράφτηκε σε μια εποχή, που το… μπλοκ απειλούνταν από επίθεση και συγκεκριμένα από την πρώην Σοβιετική Ένωση.
Σύμφωνα με τα όσα καταγράφει ο Guardian, ο ιστότοπος του ΝΑΤΟ το περιγράφει ως Συλλογική άμυνα, κάτι που σημαίνει ότι μια επίθεση εναντίον ενός συμμάχου θεωρείται ως επίθεση εναντίον όλων των συμμάχων.
Πριν από 21 χρόνια
Το Άρθρο 5 ενεργοποιήθηκε μόνο μία φορά από το ΝΑΤΟ, από τότε που υπογράφηκε το 1949, την επομένη δηλαδή των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στα κτίρια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου και στο Πεντάγωνο στις ΗΠΑ.
Δεν υπάρχει αυτόματη διαδικασία ενεργοποίησης για αυτό.
Το ΝΑΤΟ θα έπρεπε να επιλέξει για να το εφαρμόσει.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις προς το παρόν ότι αυτό είναι πιθανό, και η Πολωνία εξακολουθεί να ερευνά τις συνθήκες πίσω από την έκρηξη.
Ουσιαστικά, το άρθρο 5 υπαγορεύει ότι, εάν ένας σύμμαχος του ΝΑΤΟ πέσει θύμα ένοπλης επίθεσης, όλα τα άλλα μέλη θα θεωρήσουν ότι πρόκειται για πράξη βίας κατά ολόκληρης της συμμαχίας και θα προβούν σε ενέργειες που θα κρίνουν απαραίτητες για να βοηθήσουν τον σύμμαχο.
Η Πολωνία και η συνέντευξη Τύπου
Όσο για το άρθρο 4;
Αυτο επικαλέστηκε σήμερα ο Πιοτρ Μίλλερ.
Ο εκπρόσωπος της πολωνικής κυβέρνησης μόλις έδωσε συνέντευξη Τύπου στην πρωτεύουσα, τη Βαρσοβία, όπου είπε ότι η κυβέρνηση ανεβάζει το επίπεδο ετοιμότητας του στρατού ως απάντηση στην έκρηξη κοντά στα σύνορά της με την Ουκρανία.
Μιλώντας στις κάμερες, ο Μίλλερ επιβεβαίωσε ότι δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν νωρίτερα την Τρίτη (15/11)).
Είπε στους δημοσιογράφους ότι η κυβέρνηση εξετάζει εάν θα ενεργοποιήσει το άρθρο 4, που θα σήμαινε ότι θα πραγματοποιηθεί συνάντηση των μελών του ΝΑΤΟ, αφού απειληθεί η «εδαφική τους ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλειά τους».
Τι ορίζει το άρθρο 4 του ΝΑΤΟ
Σύμφωνα με τα επίσημα έγγραφα του ΝΑΤΟ, το άρθρο 4 σημαίνει ότι «τα μέρη θα διαβουλεύονται μαζί» εάν αποφασιστεί ότι απειλείται η «εδαφική τους ακεραιότητα, η πολιτική ανεξαρτησία ή η ασφάλειά τους».
Σαφώς, αυτό φαίνεται να ενέχει έναν πολύ μικρότερο κίνδυνο σημαντικής κλιμάκωσης και διεύρυνσης της σύγκρουσης της Ρωσίας με την Ουκρανία- κάτι για το οποίο οι τελευταίες εξελίξεις ευνόητα έχουν προκαλέσει φόβους.
Η Τζεν Πάσκι, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, δημοσίευσε αυτή την άποψη στο Twitter, ενώ αναμένονται περισσότερες πληροφορίες.
a LOT we don’t know–but important to remember–Article V has only been triggered once (day after 9/11). There is no automatic trigger to respond–it is up to NATO as a whole to determine if it has been triggered and what to do. US of course a very powerful part of NATO.
— Jen Psaki (@jrpsaki) November 15, 2022
Υπενθυμίζεται, βεβαίως, ότι η Ρωσία διαψεύδει και κάνει λόγο για «σκόπιμη προβοκάτσια».
Στο μεταξύ, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, δήλωσε ότι μίλησε με τον Πολωνό πρόεδρο, Αντρέι Ντούντα, μετά την έκρηξη νωρίτερα σήμερα το απόγευμα.
Είπε ότι το ΝΑΤΟ «παρακολουθεί την κατάσταση και οι σύμμαχοι διαβουλεύονται στενά».
«Είναι σημαντικό να διαπιστωθούν όλα τα γεγονότα», πρόσθεσε.
Spoke with President Duda @prezydentpl about the explosion in #Poland. I offered my condolences for the loss of life. #NATO is monitoring the situation and Allies are closely consulting. Important that all facts are established.
— Jens Stoltenberg (@jensstoltenberg) November 15, 2022
Τι λένε οι… ειδικοί
Ο Λόρδος, Ρίτσαρντ Ντάνατ, πρώην αρχηγός του βρετανικού στρατού, είπε στο Sky News:
«Η σύγχρονη τεχνολογία είναι αρκετά ακριβής, επομένως είναι αρκετά δύσκολο να εξηγήσουμε ότι αυτό μπορεί να ήταν ατύχημα.
Αν δεν ήταν ατύχημα, τότε ήταν μια δοκιμή της αντίδρασης της Δύσης, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να εξεταστεί πολύ προσεκτικά».
Από την πλευρά του, ο Στρατηγός, Σερ Ρίτσαρντ Μπάρονς, πρώην αρχηγός της Διοίκησης των Κοινών Δυνάμεων του Ηνωμένου Βασιλείου, είπε ότι «το διακύβευμα είναι πραγματικά μεγάλο».
Πρόσθεσε ότι αν η Ρωσία είχε στοχοποιήσει εσκεμμένα την Πολωνία, τότε «αυτός ο κόσμος μας παίρνει μια τροπή, που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε πριν από έναν μήνα».
Όμως ο στρατηγός Σερ Ρίτσαρντ είπε ότι ήταν «πολύ πιο πιθανό» ένας «πύραυλος να έχει καταστραφεί» και να έχει δυσλειτουργήσει ή να εκτραπεί.
Επίσης, ο Φαμπρίς Ποτιέ, πρώην διευθυντής σχεδιασμού στο ΝΑΤΟ, είπε επίσης στο Sky News ότι ένα μέλος του ΝΑΤΟ, που είχε δεχθεί επίθεση θα μπορούσε να «ενεργοποιήσει το άρθρο 5» και να καλέσει όλα τα άλλα μέλη να βοηθήσουν στην άμυνά του.
Πρόσθεσε ότι είναι πολύ νωρίς για να καταγραφεί, αν αυτό που συνέβη στην Πολωνία, ήταν μια «σκοπούμενη επίθεση» ή αν ήταν «εσφαλμένη εκτόξευση πυραύλου».
Ωστόσο, είπε ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να ενεργοποιηθεί το άρθρο 4.
Οι επόμενες ενέργειες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ενίσχυση της αεράμυνας τόσο της Πολωνίας, όσο και της Ουκρανίας», πρόσθεσε ο Ποτιέ.
Περιέγραψε την Ουκρανία ως «ντε φάκτο την πρώτη γραμμή άμυνας της συμμαχίας».
Τέλος, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε:
«Ερευνούμε αυτές τις αναφορές και επικοινωνούμε στενά με τους συμμάχους».
Υπενθυμίζεται, , ότι η Πολωνία δεν έχει εμπλακεί στη σύγκρουση, αλλά έχει υποδεχθεί εκατομμύρια Ουκρανούς πρόσφυγες και έχει καταδικάσει ευρέως τον πόλεμο.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ