Ηταν 6 Απριλίου 1941… Οχυρό Ρούπελ, οι λίγοι απέναντι στους πολλούς, οι ήρωες απέναντι στον ναζισμό, η αυτοθυσία και η αγάπη στην πατρίδα απέναντι στον εισβολέα, ο Έλληνας στρατιώτης για ακόμη μια φορά απέναντι στον εχθρό.
Η αντίσταση απέναντι σε μια πολεμική μηχανή, τη Ναζιστική, που είχε ήδη εξαπολύσει τον λεγόμενο «κεραυνοβόλο πόλεμο» κατακτώντας μεγάλα κομμάτια της Ευρώπης και που θα κατακτούσε ακόμη περισσότερα το επόμενο διάστημα.
Κι όμως, μια…χούφτα άνθρωποι (πόση δύναμη τελικά έχουν οι λίγοι όταν είναι Έλληνες) μεγάλωσαν την ιστορία, την άλλαξαν θέση, έστω και για λίγες ημέρες, την πήραν στα χέρια τους τον Απρίλιο του 1941 και μας την άφησαν πολύτιμη παρακαταθήκη.
Και πάλι οι Έλληνες στρατιώτες έκαναν εφικτό το αδιανόητο, το αδύνατο δυνατό, όπως και λίγους μήνες πριν στα βουνά της Ηπείρου, όπως τόσες και τόσες φορές στη μακραίωνη ιστορία αυτής της χώρας.
Το mynews.gr συνομίλησε με τον Ταγματάρχη, Γκιρμπάση Νικόλαο, Υποδιοικητή 567 Μ/Π ΤΠ, ο οποίος απάντησε στα ερωτήματα που του θέσαμε με αφορμή την επέτειο της μάχης στο Ρούπελ.
*** Το mynews.gr και ο υπογράφων αισθάνονται την ανάγκη να ευχαριστήσουν και το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) για την άμεση ανταπόκρισή του στο αίτημά μας.
- Τι έγινε στο οχυρό Ρούπελ τις πρώτες ημέρες τον Απρίλιο του 1941;
«Κυριακή, 6 Απριλίου 1941
Οι Γερμανοί από τις 05:15, αρχίζουν σφοδρό βομβαρδισμό του οχυρού με πυρά Πυροβολικού, προώθηση αρμάτων, μοτοσυκλετιστών και Πεζικού. Μισή ώρα αργότερα, υπό την προστασία σμήνους αεροσκαφών ΣΤΟΥΚΑΣ, Μονάδες αυτοκινούμενου Πυροβολικού και Πεζικού διέρχονται τον ποταμό ΜΠΙΣΤΡΙΤΣΑ σε διάφορα σημεία και κατευθύνονται προς τις ελληνικές θέσεις.
Ταυτόχρονα, λέμβοι εφόδου προσπαθούν να διασχίσουν τον Στρυμόνα και να βρεθούν πίσω από τα τμήματά μας.
Δευτέρα 7 Απριλίου
Στις 05:45 αρχίζει και πάλι σφοδρός βομβαρδισμός Πυροβολικού και αεροσκαφών.Από τις 12:00 μέχρι τις 14:00, 3 σμήνη των 12 αεροσκαφών ΣΤΟΥΚΑΣ, βομβαρδίζουν τις θέσεις της Πυροβολαρχίας, στο υψ. ΚΡΑΚΩΡ.
Η Γερμανική διοίκηση από τις απογευματινές ώρες της ιδίας ημέρας, θέτει σε εφαρμογή Σχέδιο παρακάμψεως των οχυρών, από την κοιλάδα του Στρούμνιτσα ποταμού, προς τη λίμνη Δοϊράνη. Το βράδυ η 2η Τεθωρακισμένη Γερμανική Μεραρχία φθάνει στα Βουλγαρο-Γιουγκοσλαβικά σύνορα.
Τρίτη 8 Απριλίου
Οι Γερμανοί, παρά τους από εδάφους και αέρος σφοδρούς βομβαρδισμούς, δεν πετυχαίνουν τίποτα. Οι υπερασπιστές του ΡΟΥΠΕΛ δείχνουν θαυμαστή ψυχραιμία και αποφασιστικότητα.
Στο μεταξύ, στα δυτικά του Μπέλλες, η Γιουγκοσλαβία δεν μπορεί να κρατήσει, και η γερμανική τεθωρακισμένη Μεραρχία εισέρχεται στην κοιλάδα του Αξιού, χωρίς καμιά ουσιαστική αντίσταση και ξεχύνεται στην πεδιάδα της Καμπανίας, ανάμεσα από το Πολύκαστρο και τη Δοϊράνη.
Τετάρτη 9 Απριλίου
Στις 17:00, εμφανίζονται Γερμανοί κήρυκες στο ύψωμα ΟΥΣΙΤΑ και γνωρίζοντας ότι είχε υπογραφεί η συνθηκολόγηση με την Ελληνική Κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη, απαιτούν την παράδοση του οχυρού.
Στις 23:30, ο Δκτής του οχυρού, λαμβάνει τηλεφωνικά και κατόπιν και εγγράφως διαταγή, με την οποία εξουσιοδοτείται για την υπογραφή συμφώνου καταπαύσεως των εχθροπραξιών.
Πέμπτη 10 Απριλίου
Στις 06:00, ο Τχης Δουράτσος μεταβαίνει προς συνάντηση Γερμανού Αξιωματικού, ο οποίος αφού τον συγχαίρει για την ηρωική αντίσταση, του ζητά, την παράδοση του οχυρού».
- Ποια ήταν η σημασία της αντίστασης του Ελληνικού Στρατού; Μια αντίσταση, που κάποιοι στην Ευρώπη δεν την περίμεναν, αλλά για ακόμη μια φορά, αυτή η αντίσταση, απέδειξε τον ηρωισμό των Ελλήνων
«Αρκετοί Ιστορικοί θεωρούν την αντίσταση των Ελλήνων στη Γερμανική εκστρατεία αποφασιστική για την έκβαση του Β’ ΠΠ, θεωρώντας ότι αποτέλεσε σοβαρή καθυστέρηση της εισβολής του Άξονα στη Σοβιετική Ένωση».
- Ακόμη και σήμερα, τόσα χρόνια μετά όλοι μιλάνε με δέος για τη γραμμή των οχυρών. Την κατασκευή τους και την ανθεκτικότητά τους παρά την τρομερή πίεση που δέχθηκαν και τους βομβαρδισμούς
«Για τα έργα χρησιμοποιήθηκε ειδικός τύπος τσιμέντου, σε ποσότητα 400 κιλά ανά κυβικό μέτρο μπετόν, ενώ στα εξωτερικά έργα και σε πάχος 20 εκατοστών, στην επάνω στρώση χρησιμοποιήθηκε ο ίδιος τύπος τσιμέντου σε ποσότητα 625 κιλών ανά κυβικό μέτρο, προκειμένου να γίνουν τα έργα αυτά περισσότερο ανθεκτικά. Στο μπετόν των εσωτερικών διαδρόμων προστέθηκαν 50 κιλά Θηραϊκής γης προκειμένου να μη μπορεί να περάσει καθόλου υγρασία. Το πάχος των τοιχίων, σε ορισμένα σημεία φτάνει και το 1 μέτρο».
- Ποιες θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τις πιο συγκλονιστικές στιγμές των μαχών;
«Μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές είναι η απάντηση του Διοικητού του Οχυρού, Ταγματάρχη Δουράτσου Γεώργιου στο Γερμανό Αξιωματικό, για την παράδοση του Οχυρού :
Πρώτον: «Τα οχυρά παραδίδονται μόνον όταν κυριευθώσιν παρά του αντιπάλου».
Δεύτερον: «Τοιούτων διαταγών περί ανακωχής στερούμεθα παρά των ιεραρχικώς προϊσταμένων μας αρχών».
Τρίτον: «Διαταγάς λαμβάνομεν και εκτελούμεν μόνον τας προερχομένας εκ των προϊσταμένων μας αρχών».
Τέταρτον: «Ο αγών θα συνεχισθεί. Πάσα δε απόπειρα προσεγγίσεως του οχυρού θα συντριβεί».
-Πολλοί, ακόμη και σήμερα, υποστηρίζουν ότι τα οχυρά θα μπορούσαν να αντέξουν περισσότερες μέρες αν οι Γερμανοί δεν εισέρχονταν στην Ελλάδα από άλλη πλευρά
«Η φρουρά των οχυρών μπορούσε να διαβιώσει για διάστημα 25 ημερών, χρησιμοποιώντας τα αναλώσιμα τρόφιμα του δεκαπενθημέρου και εφεδρικά τρόφιμα 10ημέρου».
- Ποιος ήταν ο σκοπός της κατασκευής των οχυρών;
«Από τον καιρό της ειρήνης, για να αντιμετωπίσει η Ελλάδα, απειλή από την Βουλγαρία, είχε αρχίσει εντατικές εργασίες οχυρώσεως της Ελληνικής «μεθορίου».
Έτσι κατασκευάστηκαν 19 συνολικά οχυρά στη γραμμή ‘’ΜΠΕΛΕΣ – ΝΕΣΤΟΣ’’ και 2 ανατολικά του Νέστου. Σημαντικότερο όλων το οχυρό ‘’ΡΟΥΠΕΛ’’, το οποίο μαζί με το οχυρό ‘’ΠΑΛΙΟΥΡΓΙΩΝΕΣ’’ έφραζαν τον κυριότερο άξονα που οδηγούσε από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα».
- Σήμερα πόσες θέσεις οχυρών μπορεί να επισκεφθεί κάποιος και ποιες είναι προσβάσιμες στο ευρύ κοινό;
«Τα προσβάσιμα – επισκέψιμα Οχυρά στη Μακεδονία είναι το οχυρό «ΟΧΥΡΟ» (πρώην ΙΣΤΙΜΠΕΗ) στο χ. Νέο Πετρίτσι, το οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ» στην περιοχή Προμαχώνα Σερρών και το οχυρό «ΛΙΣΣΕ» πλησίον του χ. Κάτω Νευροκόπι, στη Δράμα. Στη Θράκη είναι το οχυρό «ΕΧΙΝΟΣ» στη Ξάνθη και το οχυρό «ΝΥΜΦΑΙΑ» στην Κομοτηνή».
- Τι μπορεί να δει ο επισκέπτης που θα βρεθεί σε αυτό;
«Στο οχυρό «ΡΟΥΠΕΛ», ο επισκέπτης θα ενημερωθεί για την τοπογραφία της περιοχής και για το ιστορικό της μάχης. Στη συνέχεια μπορεί να επισκεφθεί το εσωτερικό των στοών και το Πολεμικό Μουσείο «ΡΟΥΠΕΛ».
- Τι σημαίνει για έναν στρατιωτικό κάθε σελίδα της ιστορίας της χώρας του που γυρίζει, να τον γεμίζει περηφάνια και σεβασμό για τους προγόνους του;
«Εμείς οι νεότεροι αισθανόμαστε να μας φωτίζει το ηρωικό παράδειγμα των μαχητών των οχυρών και να φουντώνει μέσα μας η άσβεστη φλόγα της αγάπης για την Πατρίδα, την Ελευθερία και την Ειρήνη. Το «ΡΟΥΠΕΛ» θα συμβολίζει για πάντα το οχυρό της αδούλωτης ελληνικής ψυχής, απέναντι σε κάθε εισβολέα».
Τα ξεχωριστά εκθέματα του Μουσείου
Όπως αναφέρει και ο επίσημος ιστότοπος του ΓΕΣ (Γενικό Επιτελείο Στρατού) ο επισκέπτης μπορεί να δει:
«Στον εσωτερικό χώρο του Μουσείου εκτίθενται δείγματα ατομικού οπλισμού της εποχής του Β` ΠΠ, όπως περίστροφα, πιστόλια, τυφέκια, αραβίδες και αυτόματα όπλα, κυρίως Γερμανικής προέλευσης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κατεστραμμένο πυροβόλο που βρέθηκε το έτος 2000, καθώς επίσης και το ένα από τα δύο αντιαρματικά πυροβόλα SCODA που διέθετε η φρουρά του οχυρού.
Ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα εκθέματα του Μουσείου κατέχουν τα παράσημα – μετάλλια που απονεμήθηκαν σε Αξιωματικούς που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη μάχη του Οχυρού, καθώς και οι στολές αυτών.
Στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου βρίσκεται ένα εντυπωσιακό διόραμα τομής των στοών του Οχυρού «ΡΟΥΠΕΛ» σε κλίμακα. Τέλος, εντός του Μουσείου βρίσκεται ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα όπου εντός της γίνεται η προβολή οπτικοακουστικού υλικού για τη μάχη των Οχυρών.
Επιπλέον του Μουσείου και των στοών του Οχυρού, υπάρχουν, στο ψηλότερο σημείο του λόφου, Μνημείο πεσόντων της ομώνυμης μάχης και παρατηρητήριο όπου γίνεται η τοπογραφική ενημέρωση των επισκεπτών.
Το Μουσείο του οχυρού ΡΟΥΠΕΛ λειτουργεί από το 2005 σε χώρο επάνω από το ομώνυμο οχυρό και σε υψόμετρο 307 μέτρων.
Τμήμα των στοών του οχυρού έχει διαμορφωθεί σε μουσειακό χώρο και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί στο μεγαλύτερο συγκρότημα της οχυρωμένης τοποθεσίας κατά μήκος των Ελληνοβουλγαρικών συνόρων, με μήκος στοών πάνω από 4.000 μέτρα.
Το επισκέψιμο τμήμα των στοών περιλαμβάνει διοράματα αυθεντικών χώρων, όπως το γραφείου του Δκτού Λόχου και του Επιλοχία, το Ιατρείο , θέσεις σκοπών, κλπ».
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ