Ο αγώνας για την εξουσία μεταξύ των στρατιωτικών φατριών στο Σουδάν ξέσπασε μετά από την παραπαίουσα μετάβαση σε κυβέρνηση υπό την ηγεσία των πολιτών. Από σύμμαχοι έγιναν εχθροί…
Η συνεργασία, που δεν κράτησε πολύ, έφερε το απόλυτο χάος, τη στιγμή που η αιματοχυσία προκαλεί πλέον παγκόσμια ανησυχία, μιας και καταγράφεται στα πρώτα θέματα της επικαιρότητας.
Οι μάχες ξέσπασαν το Σάββατο (15/4) μεταξύ στρατιωτικών μονάδων πιστών στον στρατηγό Αλ Μπουρχάν, τον επικεφαλής του μεταβατικού κυβερνώντος Συμβουλίου του Σουδάν, και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), με επικεφαλής τον στρατηγό Νταγκάλο, ο οποίος είναι αναπληρωτής αρχηγός του συμβουλίου.
Ήταν η πρώτη έκρηξη συγκρούσεων, από τότε που και οι δύο ομάδες ένωσαν τις δυνάμεις τους για να εκδιώξουν τον βετεράνο ισλαμιστή απολυταρχικό, Αλ Μπασίρ, το 2019.
Η διαφωνία που έφερε τη βία
Σύμφωνα με τον Guardian, που παρουσιάζει εκτενές ρεπορτάζ, η βία πυροδοτήθηκε από τη διαφωνία σχετικά με την ενσωμάτωση των RSF στον στρατό ως μέρος της μετάβασης προς την πολιτική διακυβέρνηση για τον τερματισμό της πολιτικοοικονομικής κρίσης, που πυροδότησε ένα στρατιωτικό πραξικόπημα το 2021.
Οι στρατηγοί, Νταγκάλο και Μπουρχάν, συμφώνησαν σε τρίωρη παύση στις μάχες για να επιτραπεί η ανθρωπιστική εκκένωση, που πρότειναν τα Ηνωμένα Έθνη, όπως είπε η αποστολή του ΟΗΕ στο Σουδάν, αλλά η συμφωνία αγνοήθηκε ευρέως μετά από μια σύντομη περίοδο σχετικής ηρεμίας.
Σε δήλωση νωρίς τη Δευτέρα (17/4), το συνδικάτο των γιατρών ανέφερε ότι τουλάχιστον 97 άμαχοι σκοτώθηκαν και άλλοι 365 τραυματίστηκαν από τότε που ξέσπασαν οι μάχες.
Όπως καταλαβαίνει κανείς, οι νεκροί και τραυματίες ίσως αυξηθούν ραγδαία, καθώς οι συγκρούσεις εξαπλώθηκαν σε όλο το Σουδάν και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δήλωσε ότι ορισμένα νοσοκομεία εξαντλούνται από κρίσιμες προμήθειες για τη θεραπεία των τραυματιών.
Φυσικά, η όλη κατάσταση έχει και αντίκτυπο για τη χώρα μας, αφού υπάρχουν Έλληνες εγκλωβισμένοι στη χαοτική κατάσταση της χώρας, ενώ αρχικά υπήρξαν και αναφορές για δύο Έλληνες, οι οποίοι είχαν τραυματιστεί.
Οι κραυγές αγωνίας για όλα όσα συμβαίνουν στο Σουδάν, από την πλευρά των Ελλήνων κατοίκων, έχουν ήδη μεταφερθεί και καταγραφεί.
Μέλη της ελληνικής κοινότητας στο Χαρτούμ περιγράφουν τις στιγμές αγωνίας, που περνούν.
«Είμαστε σήμερα στο επίκεντρο της διαμάχης. Χρησιμοποιούν βαρύ οπλισμό σήμερα.
Δεν μπορεί κανείς να βγει έξω ούτε τις πόρτες να ανοίξει.
Υπάρχουν αδέσποτες σφαίρες, οπότε είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και σε σημεία, που δεν μπορούν να χτυπήσουν σφαίρες, γιατί τις προηγούμενες ημέρες χτύπησαν και τις πόρτες και τα παράθυρα, οπότε είμαστε σε σημεία τέτοια που να μην κινδυνεύουμε», τόνισε μιλώντας στην ΕΡΤ και τη Βούλα Μαλλά ο Μητροπολίτης Νουβίας και παντός Σουδάν, Σάββας, που παραμένει εντός της Μητρόπολης στο Χαρτούμ μαζί με 15 ακόμη άτομα.
Ταυτόχρονα; Δριμύτατη κριτική στην κυβέρνηση για την εξαγωγή του Predator στο Σουδάν εξαπέλυσε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης.
Η στάση των ΗΠΑ και οι κινήσεις της Ρωσίας
Από την πλευρά τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με το Reuters, ζήτησαν επισήμως τη Δευτέρα (17/4) την κατάπαυση του πυρός στο Σουδάν, καθώς η πρωτεύουσα της χώρας, το Χαρτούμ, βομβαρδίζεται για τρίτη ημέρα σε θανατηφόρες μάχες μεταξύ αντίπαλων στρατιωτικών φατριών, που απειλούν να εκτροχιάσουν τη στροφή του έθνους…
Για μια χώρα, που μόλις πρόσφατα είχε αρχίσει να βγαίνει από τη διεθνή απομόνωση, το χάος, σύμφωνα με άρθρο του New York Times, είναι ξεκάθαρα ένα καταστροφικό πλήγμα.
Καθώς το Σουδάν βάδιζε προς τη δημοκρατία, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν άρει τον χαρακτηρισμό τους, ως κράτος χορηγός της τρομοκρατίας.
Υποσχέθηκαν βοήθεια, ενώ από την άλλη, οι ρωσικές κινήσεις εδραίωσης προς εκείνη τη μεριά του πλανήτη, αύξησαν τη γεωστρατηγική της αξία.
Η δράση της Wagner
Υπενθυμίζεται, ότι η προσπάθεια της Ρωσίας να χτίσει την επιρροή της στην Αφρική, επικεντρώθηκε στην περιοχή του Σαχέλ, όπου μισθοφόροι από την Wagner και άλλες ρωσικές ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, βοηθούν τις αδύναμες κυβερνήσεις να ελέγξουν την επικράτειά τους.
Ο Σάμιουελ Ραμάνι, συγγραφέας ενός υπό έκδοση βιβλίου για τη Ρωσία στην Αφρική, είπε ότι η Μόσχα έχει επικεντρωθεί σε μια λωρίδα χωρών, που εκτείνονται από το Μάλι έως το Σουδάν.
Υπάρχουν κι άλλα στοιχεία, όμως, που έχουν ήδη καταγραφεί και μάλιστα στο πολύ πρόσφατο παρελθόν και για την ακρίβεια, πριν από δύο μήνες.
Η ομάδα Wagner εμφανίζεται να έχει εγκαταστήσει μέλη της στο Σουδάν από το 2018 και συν τοις άλλοις συμβούλεψε το καθεστώς του Ομάρ Αλ-Μπασίρ για το πώς να καταπνίξει τις διαδηλώσεις, που τελικά τον ανέτρεψαν, το 2019.
Η Ρωσία έχει επίσης στενούς δεσμούς με τον υποστράτηγο, Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, πιο γνωστό ως Χεμέντι, νούμερο δύο στη μετα-Μπασίρ κυβέρνηση…
Σύμφωνα με το CNN, υπήρξαν πολλές προσπάθειες λαθρεμπορίου χρυσού από το Σουδάν προς τη Ρωσία, περίπου την ίδια εποχή, που άρχισε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
In video: Sudanese army secures Port Sudan, future site of a Russian naval base.
It seems, for now, that America blew its load and is losing. pic.twitter.com/txdmEz8ouk— Korobochka (コロボ) 🇺🇸✝️🇷🇺 (@cirnosad) April 16, 2023
Το Σουδάν υποτίθεται ότι θα «εγκαινίαζε» τη βαρυσήμαντη, νέα εποχή, αυτόν τον μήνα: την επιστροφή στην πολιτική διακυβέρνηση.
Ο στρατός είχε υποσχεθεί να παραδώσει την εξουσία την περασμένη Τρίτη (11/4), στην τέταρτη επέτειο από την ανατροπή του Αλ Μπασίρ.
Αλλά αυτή η μετάβαση είχε άμεση εξάρτηση από τους δύο στρατηγούς, οι οποίοι διοικούν τη χώρα.
Αντί, να συνεχίσουν, όπως ξεκίνησαν, άρχισαν να πολεμούν, παρασύροντας την τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής σε μια χαοτική κατάσταση, που πολλοί φοβούνται ότι θα καταλήξει σε πλήρη εμφύλιο πόλεμο.
Μέχρι στιγμής, η προσοχή του κόσμου έχει στραφεί κυρίως στο Χαρτούμ, όπου η αδιάλειπτη υπηρεσία διαδικτύου επέτρεψε στους κατοίκους να μεταδίδουν αποσπάσματα από τις τρομακτικές οδομαχίες, που μαίνονται έξω από τις πόρτες τους.
Panorama of Khartoum on the morning of 17 April.
Sudan pic.twitter.com/GHxPjil2Mz— Spriter (@Spriter99880) April 17, 2023
Παράλληλα, αυξάνονται και οι πιέσεις από τη διεθνή κοινότητα, που καλεί επιτακτικά τις αντιμαχόμενες πλευρές να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου.
Το χρονικό
Οι συγκρούσεις μεταξύ του στρατού του Σουδάν και της κύριας παραστρατιωτικής δύναμης της χώρας έχουν αφήσει πίσω, νεκρούς, τραυματίες, αλλά και χάος στη χώρα, ενώ ο έλεγχος του προεδρικού μεγάρου και του διεθνούς αεροδρομίου στο Χαρτούμ ήταν εξαιρετικά αμφίβολος μετά από αμφισβητούμενες αξιώσεις και από τις δύο πλευρές, σε μάχες που απειλούν να αποσταθεροποιήσουν το Σουδάν και την ευρύτερη περιοχή.
Η αιματηρή διαμάχη
Γιατί υπάρχει αυτή η αιματηρή διαμάχη; Τι κρύβεται πίσω από την αιματοχυσία; Οι συγκρούσεις ξέσπασαν εν μέσω μιας φαινομενικής διαμάχης για την εξουσία μεταξύ των δύο βασικών φατριών του στρατιωτικού καθεστώτος του Σουδάν.
Οι σουδανικές ένοπλες δυνάμεις είναι γενικά πιστές στον στρατηγό, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Μπουρχάν, τον κατ’ εξοχήν ηγέτη της χώρας, ενώ οι παραστρατιωτικοί των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), μια ομάδα ουσιαστικά πολιτοφυλακών, ακολουθούν τον πρώην πολέμαρχο στρατηγό, Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, γνωστό ως Χεμέντι.
Το καμπανάκι του κινδύνου
Σύμφωνα με το εκτενές αφιέρωμα του Guardian, ο αγώνας για την εξουσία έχει τις ρίζες του στα χρόνια πριν από την εξέγερση του 2019, που ανέτρεψε τον δικτατορικό ηγέτη, Ομάρ Αλ Μπασίρ, ο οποίος δημιούργησε τρομερές δυνάμεις ασφαλείας.
Όταν η προσπάθεια μετάβασης σε δημοκρατική κυβέρνηση υπό την ηγεσία των πολιτών υποχώρησε μετά από την πτώση του Μπασίρ, μια τελική αναμέτρηση φάνηκε αναπόφευκτη, με διπλωμάτες στο Χαρτούμ να προειδοποιούν στις αρχές του 2022 ότι φοβούνταν ένα τέτοιο ξέσπασμα βίας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί περαιτέρω.
Πώς αναπτύχθηκαν οι στρατιωτικές αντιπαλότητες;
Η RSF ιδρύθηκε από τον Μπασίρ για να συντρίψει την εξέγερση στο Νταρφούρ, που ξεκίνησε πριν από περισσότερα από 20 χρόνια, λόγω της πολιτικής και οικονομικής περιθωριοποίησης του τοπικού πληθυσμού από την κεντρική κυβέρνηση του Σουδάν. Οι RSF ήταν επίσης γνωστοί με το όνομα Janjaweed, το οποίο συνδέθηκε με εκτεταμένες φρικαλεότητες.
Το 2013, ο Μπασίρ μετέτρεψε τους Janjaweed σε μια ημι-οργανωμένη παραστρατιωτική δύναμη και έδωσε στους ηγέτες τους στρατιωτικές βαθμίδες, πριν τους αναπτύξει για να συντρίψουν την εξέγερση στο Νότιο Νταρφούρ και στη συνέχεια στείλει πολλούς να πολεμήσουν στον πόλεμο, στην Υεμένη και αργότερα στη Λιβύη.
Οι RSF, με επικεφαλής τον Χεμέντι, αλλά και οι τακτικές στρατιωτικές δυνάμεις υπό τον Μπουρχάν συνεργάστηκαν για να εκδιώξουν τον Μπασίρ το 2019.
Στη συνέχεια, οι RSF διέλυσαν την ειρηνική κατάληψη, που πραγματοποιήθηκε μπροστά από το στρατιωτικό αρχηγείο στο Χαρτούμ, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους και βίασαν δεκάδες άλλους.
Η συμφωνία κατανομής της εξουσίας με τους αμάχους, που ηγήθηκαν των διαδηλώσεων κατά του Μπασίρ, η οποία υποτίθεται ότι θα επέφερε μετάβαση προς μια δημοκρατική κυβέρνηση, διακόπηκε από πραξικόπημα τον Οκτώβριο του 2021.
Το πραξικόπημα επανέφερε τον στρατό στην εξουσία, αλλά αντιμετώπισε εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις, απομόνωση και βαθύτερα οικονομικά δεινά.
Τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός χρυσού
Ο Χεμέντι αιωρήθηκε πίσω από το σχέδιο για νέα μετάβαση, φέρνοντας στην επιφάνεια τις εντάσεις με τον Μπουρχάν.
Συν τοις άλλοις, κι όπως καταγράφεται, ο Χεμέντι έχει τεράστιο πλούτο, που προέρχεται από την εξαγωγή χρυσού από παράνομα ορυχεία και διοικεί δεκάδες χιλιάδες βετεράνους σκληροπυρηνικούς στη μάχη.
Σημειώνεται ότι το Σουδάν αποτελεί τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό χρυσού στην Αφρική, πίσω από τη Γκάνα και τη Νότια Αφρική. Κάτι μπορεί επίσης να λέει από μόνο του αυτό…
Επίσης, θα πρέπει να καταγραφεί ότι σύμφωνα με τους νόμους του Σουδάν, όλες οι ξένες εταιρείες εξόρυξης χρυσού υποχρεώνονται να παραχωρούν στο Χαρτούμ το 30% των μετοχών τους, έτσι ώστε η χώρα να επωφελείται από κάθε εξόρυξη.
Εδώ και καιρό, πάντως, ο Χεμέντι αμφισβητούσε τη θέση του ως επίσημος αναπληρωτής στο κυβερνών συμβούλιο του Σουδάν.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ