Μια πλημμύρα κάθε 1-2 μήνες μπορεί να προκαλέσει η κλιματική αλλαγή στη Θεσσαλονίκη την επόμενη δεκαετία!
Οι δυσοίωνες προβλέψεις και εκτιμήσεις μάλιστα κάνουν λόγο ακόμα και για «καταβύθιση» της Πλατείας Αριστοτέλους!
Δίχως πρόσθετη αντιπλημμυρική θωράκιση (η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη), την επόμενη δεκαετία, ως το 2033, προβλέπεται συχνότητα μίας πλημμύρας κάθε 1-2 μήνες από την κλιματική αλλαγή στη Θεσσαλονίκη.
Μελέτες και προτάσεις φορέων-επιστημόνων παρουσιάστηκαν στην εκδήλωση του ΤΕΕ/ΤΚΜ για την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με θέμα: «Κλιματική Αλλαγή – Επιπτώσεις στην Παράκτια Ζώνη – Αντιπλημμυρική θωράκιση Θεσσαλονίκης».
«Έργα και παρεμβάσεις στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής»
Ο Πρόεδρος του TEE/TKM, Γιώργος Τσακούμης, υπογράμμισε πως η διάβρωση των ακτών είναι ένα θέμα που μάλλον πρόσφατα ξεκίνησε να απασχολεί με τόση ένταση την επιστημονική κοινότητα.
Στο μέλλον αναμένεται να επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την οικονομική δραστηριότητα:
«Με τον τεχνικό κόσμο στην πρώτη γραμμή, Πολιτεία και Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού, σχεδιάζουν και προγραμματίζουν έργα και παρεμβάσεις που μπορούν να αποτελέσουν ανάχωμα στους κινδύνους και στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι, αλλά την αισιοδοξία την δικαιώνει η αποτελεσματικότητα, με βασικό παράγοντά της, την ταχύρρυθμη ιεράρχηση μετεξέλιξη των σχεδίων σε έργα» τόνισε χαρακτηριστικά.
Από πλευράς του ο Αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και πρώην πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ, Πάρις Μπίλλιας, κατά τον χαιρετισμό – εκ μέρους και του Περιφερειάρχη κ. Απόστολου Τζιτζικώστα – αλλά και κατά την εισήγησή του, υπογράμμισε πως η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίτας έχει ήδη συστήσει παρατηρητήριο της εξέλιξης του φαινομένου της διάβρωσης των ακτών:
«Πρόκειται για κάτι που πάντα συνέβαινε.
Η ακτογραμμή σήμερα δεν έχει καμία σχέση με αυτή που υπήρχε πριν εκατοντάδες χρόνια.
Σήμερα όμως, και στο άμεσο μέλλον, οι επιπτώσεις καταγράφονται και θα είναι πολύ μεγαλύτερες, λόγω της μορφής και της έντασης της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Υπάρχει ασάφεια για το ποιος είναι ο φορέας που έχει ευθύνη για την διαχείριση και αντιμετώπιση του φαινομένου.
Είναι πολύς ο απαιτούμενος χρόνος ωρίμανσης των σχετικών έργων, αφού μια μελέτη ακτομηχανικής μπορεί να χρειαστεί έως τρία χρόνια, γεγονός που σίγουρα χρήζει νομοθετικής ρύθμισης.
Καλά είναι τα master plan που καταρτίζουμε, αλλά θα πρέπει να συνοδεύονται από τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους και το απαιτούμενο επιστημονικό δυναμικό».
Όπως τόνισε σχετικά, σε εξέλιξη βρίσκονται από το Υπουργείο Υποδομών και την Περιφέρεια 16 έργα και μελέτες που αφορούν την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλονίκης, ενώ έχουν υποβληθεί προτάσεις για 15 νέες μελέτες.
Ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων του Δήμου Θεσσαλονίκης, Εφραίμ Κυριζίδης, τόνισε την ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων, χαιρετίζοντας την εκδήλωση και εκ μέρους του Δημάρχου, Κωνσταντίνου Ζέρβα.
Όπως τόνισε ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει καταθέσει αρκετές προτάσεις, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη διαχείριση των ρεμάτων.
Βυθισμένη η Αριστοτέλους μέχρι την… Τσιμισκή
Ο μετεωρολόγος, Μιχάλης Σιούτας, σχετικά με τις καταγεγραμμένες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής περιέγραψε μια Θεσσαλονίκη με μεγάλες εκτάσεις πέριξ του σημερινού Δέλτα του Αξιού βυθισμένες από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας σε βάθος 50-100 ετών, αλλά και την πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης βυθισμένη μέχρι και το ύψος της οδού Τσιμισκή!
Αναφερόμενος στα στοιχεία που ανέδειξε πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ (Μάιος 2023) ο κ. Σιούτας τόνισε:
- Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή τα τελευταία 50 χρόνια στοίχισαν τη ζωή σε 2 εκατομ. ανθρώπους κι έχουν προξενήσει ζημιές 4,3 τρις δολ. την περίοδο1976-21.
- Στην περίοδο 1976-21 σημειώθηκαν 11.778 μεγάλες καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Στη διετία 2020-21 οι θάνατοι που προκλήθηκαν από ακραία καιρικά φαινόμενα ήταν 22.607 σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά θα ήταν γύρω στις 50.000 αν δεν υπήρχαν οι έγκαιρες προειδοποιήσεις, που όπως είπε σώζουν ζωές (βλ. 112).
- Περισσότερο από το 90% των θανάτων από τα φαινόμενα αυτά συνέβησαν στις φτωχότερες, αναπτυσσόμενες χώρες.
- Οι πλούσιες χώρες έχουν πληγεί περισσότερο οικονομικά.
- Οι θάνατοι μειώνονται, αλλά οι οικονομικές επιπτώσεις από καταστροφές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Οι οικονομικές απώλειες είχαν 7πλασιαστεί από το 1970 έως το 2019, αυξανόμενες από 49 εκατομ. δολ. την ημέρα στη δεκαετία 1970-80 σε 383 εκατομ. δολ. την ημέρα στην τελευταία δεκαετία 2010-20.
Παράλληλα ο κ. Σιούτας συμπλήρωσε ότι «αν διατηρηθούν οι σημερινές συνθήκες, με βάση το πιθανότερο σενάριο προβλέπεται να εμφανισθούν 5 έως 8 πλημμυρικά επεισόδια ανά έτος στην περιοχή της Θεσσαλονίκης την προσεχή 10ετία, 2023-33».
Ο Καθηγητής του Τμήματος Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, Γιώργος Βέργος, παρουσίασε τη μεθοδολογία και στοιχεία του Παρατηρητηρίου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, που μέσω της επεξεργασίας γεωχωρικών και άλλων δεδομένων επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις για τον κίνδυνο μελλοντικής καταβύθισης περιοχών της ακτογραμμής. Όπως είπε πιο συγκεκριμένα, «η περιοχή του Αξιού, καθώς και οι παράκτιες περιοχές της Περαίας, της Επανομής και του αεροδρομίου “Μακεδονία” κινδυνεύουν από έντονες πλημμύρες στο μέλλον».
Ο ίδιος μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων παρέμβασης, ανέφερε την ανάγκη νέας πολεοδομικής νομοθεσίας με επανεξέταση των χρήσεων γης στις παράκτιες περιοχές, μέτρα για την αποκατάσταση παράκτιων οικοτόπων και νέους κώδικες και κανονισμούς για την κατασκευή υποδομών, που να αντέχουν στην παράκτια διάβρωση και στα κύματα των καταιγίδων.
Ο Μελετητής Ακτομηχανικών – Λιμενικών _Υδραυλικών Έργων, Αντώνιος Βαλσαμίδης, παρουσίασε διάφορα μοντέλα προσομοιώσεων μέτρων προστασίας παράκτιων περιοχών, ενώ αναφερόμενος στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σημείωσε πως «η γενική μορφοδυναμική τάση εξελίξεως των ακτών σε συνδυασμό με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας θα μπορούσε να αφανίσει τις μισές αμμώδεις παραλίες παγκοσμίως μέχρι το τέλος του αιώνα», ενώ αντίθετα «η αισθητή μείωση των αερίων του θερμοκηπίου θα μπορούσε να απομειώσει κατά 40% την τάση υποχωρήσεως των ακτογραμμών».
Ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού, Έργων και Ανάπτυξης της ΕΥΑΘ, Αλέξανδρος Μεντές, παρουσίασε τις προσπάθειες της ΕΥΑΘ στο εκτεταμένο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης που ελέγχει, για τη συντήρηση και τον καθαρισμό του, ως μέτρο πρόληψης πλημμυρικών φαινομένων. Μιλώντας για τα προβλήματα που προκλήθηκαν τα τελευταία χρόνια στη Θεσσαλονίκη σε επεισόδια βροχής >15mm, ανέφερε 929 προβλήματα (77,4 ανά έτος περίπου) την περίοδο 2010-2022, που κυρίως αφορούν σε πλημμύρες ισογείων και υπογείων λόγω φραγμένων σχαρών ή φραγμένων αγωγών. Αντίστοιχα για επεισόδια βροχής >25mm την ίδια περίοδο, καταγράφονται πέριξ του κέντρου τουλάχιστον 75 σημεία στα οποία καταγράφηκε πλημμύρα περισσότερες από δύο φορές.
Ο επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Ζήσης Μάλλιος, μιλώντας για της κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, παρουσίασε κλιματικά σενάρια για την επόμενη 50ετία, βάσει των οποίων στην Ελλάδα:
- Η θερμοκρασία θα αυξηθεί από 2οC (RCP 2.6) έως 3.4οC (RCP 8.5)
- Οι ημέρες με καύσωνα στην Ελλάδα θα αυξηθούν κατά 15-20 ημέρες ετησίως
- Οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν από 10% έως 25%
- Οι ημέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς θα αυξηθούν από 15% έως και 70%
- Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο συχνά
- Οι προβλέψεις ανόδου της στάθμης της θάλασσας κυμαίνονται από 0,2 έως και 2 μέτρα μέχρι το 2100.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ