Τη μνήμη της Αγίας Βαρβάρας τιμά σήμερα (4/12) η Εκκλησία, ενώ όσες εκκλησίες ακολουθούν το παλαιό ημερολόγιο τη γιορτάζουν στις 17 Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, η μεγαλομάρτυρας έζησε στα χρόνια του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μαξιμιανού και ήταν η μοναχοκόρη του πλούσιου ειδωλολάτρη Διόσκουρου.
Από νεαρή ηλικία ασπάστηκε τον Χριστιανισμό, παρά τις αντιθέσεις του πατέρα της, με την άρνησή της να παντρευτεί έναν ειδωλολάτρη να εξοργίζει ακόμη περισσότερο τον Διόσκουρο, ο οποίος την κατήγγειλε στις ρωμαϊκές αρχές για την πίστη της .
Η Αγία Βαρβάρα διαπομπεύτηκε γυμνή και βασανίστηκε, καταλήγοντας να αποκεφαλιστεί από το χέρι του πατέρα της, ο οποίος – τελικά – χτυπήθηκε από κεραυνό και έπεσε νεκρός.
Όπως πιστεύεται, η Αγία Βαρβάρα προστατεύει τα παιδιά που πάσχουν από ευλογιά, καθώς – σύμφωνα με μια παράδοση – είχε ζητήσει από τον Θεό να προσβληθεί από ευλογιά για να χάσει την ομορφιά της και να μην παντρευτεί τον σύζυγο που της προόριζε ο πατέρας της.
Σε χώρες της Μέσης Ανατολής, η Αγία Βαρβάρα (Eid il-Burbara) γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο, με τα παιδιά να τριγυρίζουν στα σπίτια και να ψάλλουν τα κάλαντα της Αγίας, ενώ η νοικοκυρά του σπιτιού τούς προσφέρει ένα γλύκισμα, που μοιάζει με τα κόλλυβα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αγία Βαρβάρα είναι πολιούχος της Δράμας, της Αργυρούπολης και του Ρεθύμνου.
Το απολυτίκιο της Αγίας Βαρβάρας
Βαρβάραν την Αγίαν τιμήσωμεν
εχθρού γαρ τας παγίδας συνέτριψε
και ως στρουθίον ερρύσθη εξ αυτών,
βοηθεία και όπλω του Σταυρού η πάνσεμνος.