Την κυρία Ειρήνη Σαρίογλου τη γνωρίσαμε στο Πνευματικό Κέντρο Κουφαλίων με αφορμή την παρουσίαση του ντοκιμαντέρ «Τα Ηρωικά Βουρλά της Μικράς Ασίας».
Με μεστό και κατανοητό λόγο προλόγισε και παρουσίασε το ντοκιμαντέρ καθηλώνοντας το κοινό που βρέθηκε στην αίθουσα. Συν-ιδρύτρια και Γενική Γραμματέας του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) η κυρία Ειρήνη Σαρίογλου ταξιδεύει συνεχώς στην Ελλάδα και μαζί της ταξιδεύουν άνθρωποι κάθε ηλικίας στο παρελθόν του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας μέσα από τα βιβλία και τα τις προβολές των ντοκιμαντέρ.
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Διδάσκει σε πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και όπως λέει στο mynews.gr είναι μεγάλο προνόμιο και μεγάλη τιμή για την ίδια να διδάσκει Ελληνική ιστορία σε Τούρκους φοιτητές.
Η κυρία Ειρήνη Σαρίογλου μίλησε για την Ελλάδα, το παρελθόν της, τη Μικρά Ασία αλλά και το ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. Στο mynews.gr. Και όχι μόνο για αυτά…
-Τι σημαίνουν για εσάς Κωνσταντινούπολη, Μικρά Ασία, Πόντος;
«Η Πόλη είναι η πατρίδα μου. Εκεί γεννήθηκα, εκεί μεγάλωσα. Η Πόλη όμως είναι παράλληλα και η κοιτίδα όλου ελληνισμού.
Η μια και μοναδική Βασιλεύουσα που υπήρξε πόλη σύμβολο και σημείο αναφοράς για τους απανταχού Έλληνες αδιάλειπτα για 17 συνεχόμενους αιώνες.
Η Μικρά Ασία και ο Πόντος είναι επίσης περιοχές απόλυτα συνυφασμένες με την ελληνική ιστορία και την ελληνική παρουσία μέσα στους αιώνες. Διαχρονικές, στενές και αμφίδρομες οι σχέσεις της καθ’ ημάς Ανατολής με τον υπόλοιπο ελλαδικό κόσμο».
«Η νέα γενιά θέλει να μάθει και να ερευνήσει»
-Πώς είναι να διδάσκει ένας ιστορικός σε πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης;
«Είναι εξαιρετικά μεγάλο προνόμιο, μεγάλη τιμή να διδάσκω σύγχρονη ελληνική ιστορία στην ελληνική γλώσσα σε 400 Τούρκους φοιτητές κάθε Πέμπτη και Παρασκευή στο αρχαιότερο δημόσιο πανεπιστήμιο της Τουρκίας, το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης.
Μου αρέσει πάρα πολύ και με χαρά διαπιστώνω πόσο πολύ η νέα γενιά θέλει να μάθει να ερευνήσει και να καταρρίψει τις προκαταλήψεις, τους μύθους και τα στεγανά.
Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό που έχω τη δυνατότητα παράλληλα με τα καθήκοντα μου στην Αθήνα, στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, να διδάσκω στο πανεπιστήμιο της Πόλης ελληνική ιστορία στους Τούρκους φοιτητές».
-Με αφορμή το ντοκιμαντέρ «Τα ηρωικά Βουρλά της Μικράς Ασίας». Τι ήταν τα Βουρλά και ποια η σημασία τους για τον Ελληνισμό τα περιοχής και όχι μόνο;
«Τα Βουρλά ή ο Βουρλάς ήταν πρώτα πρώτα μια σχεδόν αμιγώς ελληνική πόλη, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Μικράς Ασίας μετά την Σμύρνη και ήταν πραγματικά ένα κέντρο γραμμάτων, ένα κέντρο εμπορίου, προόδου και ανάπτυξης.
Μην ξεχνάτε ότι τα 2/3 του ελληνικού πληθυσμού δεν απελευθερωθήκαν το 1832. Ενώ παρέμεναν υπόδουλοι ωστόσο κατάφεραν την περίοδο των Οθωμανικών μεταρρυθμίσεων να εκμεταλλευτούν τη χρονική συγκυρία και να επενδύσουν πολύ συνειδητά, πολύ οργανωμένα στα γράμματα.
Αυτό τους έδωσε τη δυνατότητα να ενταχθούν στον Οσμανικό γραφειοκρατικό μηχανισμό και να φτάσουν σε σημείο να ορίζουν την Οθωμανική αυτοκρατορία. Τα Βουρλά λοιπόν με την Αναξαγόρειο σχολή τους κινηματογράφους, τις βιβλιοθήκες, τις εφημερίδες, τους συλλόγους ήταν πραγματικά μια εξαιρετικά καλά οργανωμένη κοινωνία με όραμα και υψηλούς στόχους».
«Να γίνει κατανοητή και αγαπητή η ιστορία»
-Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε να σκηνοθετήσετε ένα τόσο δυνατό, ιστορικά και συγκινησιακά, ντοκιμαντέρ; Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από την προβολή του;
«ΤΑ ΗΡΩΙΚΑ ΒΟΥΡΛΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ του ΙΔΙΣΜΕ είναι μια ακόμα προσπάθεια του φορέα μας να κάνει την ιστορία της καθ’ ημάς Ανατολής γνωστή στο ευρύ κοινό.
Διανύουμε την περίοδο της εικόνας, οπότε διατείνομαι ότι τέτοια «εργαλεία» πρέπει να διδάσκεται σήμερα η ιστορία, με εικόνα, με ντοκιμαντέρ, για να μπορέσει να γίνει κατανοητή αλλά και αγαπητή στο ελληνικό σχολείο. Η εν λόγω παραγωγή ολοκληρώθηκε το 2022 με αφορμή τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή».
-Πόσο σημαντικό είναι για έναν άνθρωπο να βλέπει η προσπάθειά του να βρίσκει απήχηση όχι μόνο εντός συνόρων, αλλά και σε χώρες του εξωτερικού;
«Κοιτάξτε όλες οι παραγωγές του ΙΔΙΣΜΕ είναι βραβευμένες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Αυτό μας χαροποιεί ιδιαίτερα καθώς κάνουμε την ελληνική ιστορία γνωστή στα πέρατα της οικουμένης».
«Κανένα άλλο γεγονός δεν έχει σημαδέψει τόσο πολύ τη μνήμη του Έλληνα»
-Υπάρχει ανταπόκριση από τον κόσμο; Είναι παρούσα η νεολαία για να μαθαίνει το παρελθόν;
«Ανταπόκριση από τον κόσμο και από τους νέους υπάρχει – για να έχουμε καταφέρει να έχουμε 50.000 μέλη στο ΙΔΙΣΜΕ, νομίζω αυτό κάτι σημαίνει. Για να γίνετε μέλος του φορέα δεν απαιτείται καμία οικονομική συνδρομή.
Μας αρκούν τα στοιχεία σας.
Τώρα για τις ταινίες τεκμηρίωσης που προβάλουμε νομίζω υπάρχει μια αυξανόμενη ανταπόκριση. Η νεολαία διψάει για γνώση. Το θέμα είναι το πώς μεταφέρουμε εμείς οι ίδιοι αυτή τη γνώση, το πώς διδάσκουμε την ιστορία σήμερα στα σχολεία, στα πανεπιστήμια ή ακόμα και στο ευρύ κοινό».
-Διατηρεί ο Έλληνας ζωντανή τη μνήμη του για αυτά που έχουν συμβεί και έχουν «σημαδέψει» τόσο βαθιά την ιστορία του τόπου;
«Νομίζω ότι κανένα άλλο γεγονός δεν έχει σημαδέψει τόσο βαθιά και ανεξίτηλα τη μνήμη του Έλληνα όσο η Μικρασιατική τραγωδία. Δεν είναι τυχαίο ότι μνημονεύουμε αυτό το κεφάλαιο της πρόσφατης ιστορίας μας μόνο με τη λέξη «καταστροφή».
Και είναι πραγματικά μια απόλυτη καταστροφή γιατί μόνο τότε μόνο το 1922 ακρωτηριάζεται ο ελληνισμός.
Αν συμφωνήσουμε ότι Ελλάδα και ελληνισμός ήταν ανέκαθεν οι δυο πλευρές του Αιγαίου θα δείτε ότι αυτή η ημερομηνία σηματοδοτεί κάτι πρωτόγνωρο για τα δεδομένα της ελληνικής ιστορίας. Ως εκ τούτου διατείνομαι ότι ο Έλληνας διατηρεί ακόμα νωπή τη μνήμη του από τα τραγικά γεγονότα του 1922».
-Διαβάζουμε σαν λαός; Το ρωτάω αυτό με αφορμή και τα βιβλία όπως π.χ, «Το Μικρασιατικό ζήτημα με τα μάτια των ξένων»
«Νομίζω ότι είμαστε από τους λαούς που «καταναλώνουν» ακόμα το βιβλίο. Φυσικά οι αναγνώστες όλο και μειώνονται όμως υπάρχει μέχρι και στις μέρες μας ένα κοινό που ψάχνει, που διαβάζει και διασταυρώνει τις πολλαπλές πολλές φορές ανακριβείς πληροφορίες του διαδικτύου.
Το βιβλίο με τίτλο το Μικρασιατικό ζήτημα με τα μάτια των ξένων είναι η τελευταία έκδοση του ΙΔΙΣΜΕ που υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Γενεύης. Αξίζει πραγματικά να διαβαστεί από το ευρύ κοινό».
«Ανοιχτή πληγή ο διχασμός και η διχόνοια»
-Ποιος ήταν ο ρόλος των ξένων στα όσα έζησε ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας το 1922;
«Την καλύτερη απάντηση σε αυτό το ερώτημα σας θα σας τη δώσει το παραπάνω βιβλίο. Μας πήρε πάνω από 3 χρόνια για να το ολοκληρώσουμε.
Βασίζεται αποκλειστικά σε ξένες πηγές και ξένη βιβλιογραφία και έχει νομίζω την απάντηση στο ερώτημα σας».
-Διχασμός, διχόνοια, δυο λέξεις που συντροφεύουν αιώνες την Ελλάδα και ήταν ορατές οι επιπτώσεις του και σε αυτή την περίοδο.
«Ο διχασμός και η διχόνοια παραμένουν δυστυχώς μια ανοιχτή πληγή για το έθνος. Πρέπει κάποτε να απαλλαχτούμε από το σύνδρομο αυτό. Είναι αποδεδειγμένο ιστορικά ότι και τα δυο αυτά χαρακτηριστικά μας μας οδηγούν πάντα στην καταστροφή.
Μεταφορικά και κυριολεκτικά. Και ο μόνος τρόπος για να αμβλυνθούν αυτά τα χαρακτηριστικά μας είναι η παιδεία».
Ποια είναι η Ειρήνη Σαρίογλου
«Η Ειρήνη Σαρίογλου γεννήθηκε το 1972 στην Πόλη. Απόφοιτη του Ζαππείου Λυκείου, σπούδασε αρχικά Γαλλική Γλώσσα και Λογοτεχνία στα Πανεπιστήμια Μαρμαρά και Grenoble.
Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές με υποτροφία του Ιδρύματος Ωνάση και του ΙΚΥ στο Πανεπιστήμιο του Birmingham της Μεγάλης Βρετανίας – Τμήμα Βυζαντινών, Οθωμανικών και Νεοελληνικών Σπουδών.
Το 2004 εκδόθηκε από το ΕΛΙΑ, στα αγγλικά, μέρος της διδακτορικής της διατριβής, με θέμα την «Επιρροή της τουρκικής πολιτικής στην ελληνική εκπαίδευση της Πόλης 1923-1974» και το 2011 από το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) στα ελληνικά.
Έχει δημοσιεύσει επιστημονικές μελέτες και άρθρα και έχει επιμεληθεί ιστορικά ντοκιμαντέρ τα οποία και έχουν διακριθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ζάππειο Παρθεναγωγείο Κωνσταντινουπόλεως, Γράμματα Χωρίς Παραλήπτη – Αϊβαλί 1922, Στην Εξορία – Ερζουρούμ Άσκαλε 1942, Η Σιωπηλή Σχολή – Μια αναδρομή στην ιστορία της Ι.Θ. Σχολής της Χάλκης, Ίμβρος – Τένεδος: Της Μνήμης και της Λήθης, Η Ανατολή Έδυσε, Η Νέα Σμύρνη του Μίκη Θεοδωράκη, Τα Ηρωικά Βουρλά της Μικράς Ασίας κ.ά.).
Έχει διδάξει οθωμανική και τουρκική ιστορία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης. Είναι Επίκουρη Καθηγήτρια του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Πόλης.
Από το 2008 είναι συν-ιδρύτρια και Γενική Γραμματέας του Ελληνικού Ιδρύματος Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ.) Από το 2016 μέχρι και σήμερα διατελεί καλλιτεχνική διευθύντρια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου «Πέρα από τα Σύνορα».
ΥΓ. Εδώ μπορείτε να δείτε το θέμα του ντοκιμαντέρ «Τα Ηρωικά Βουρλά της Μικράς Ασίας» που είχε παρουσιάσει το mynews.gr ( https://www.mynews.gr/iroika-voyrla-koyfalia/).
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ