Ο σχολικός εκφοβισμός (school bullying) είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, που επηρεάζει την ψυχική, σωματική και συναισθηματική υγεία των μαθητών στα σχολεία, από το δημοτικό μέχρι και το λύκειο.
Είναι η επιθετική εκείνη συμπεριφορά, που είναι εσκεμμένη, απρόκλητη και επαναλαμβανόμενη, αποτελεί κατάχρηση εξουσίας και εμπεριέχει ανισότητα στη δύναμη, αντικειμενική (π.χ. σωματική) ή αντιληπτή (π.χ. προσωπικότητας), μεταξύ δύο ή περισσότερων παιδιών ή εφήβων.
Ο εκφοβισμός μπορεί να έχει πολλές μορφές, όπως:
Άμεση / Σωματική: Χτυπάω, κλωτσάω, σπρώχνω, φτύνω, βάζω τρικλοποδιά, κλέβω, κρύβω, καταστρέφω τα πράγματα.
Άμεση / Λεκτική: Κοροϊδεύω, προσβάλλω, βρίζω, κάνω σεξουαλικά υπονοούμενα ή/και χειρονομίες.
Έμμεση / Κοινωνική: Εκβιάζω, απειλώ με σωματική βία και απαιτώ χρήματα ή πράγματα, διαδίδω φήμες, απομονώνω κοινωνικά, προδίδω τα μυστικά, προσβλητικά γκράφιτι.
Ηλεκτρονική / Διαδικτυακή: Μέσω κινητού τηλεφώνου ή διαδικτύου, απειλές, προσβολές, δυσφήμηση, κοινωνική απομόνωση, δημοσιοποίηση πληροφοριών και εικόνων χωρίς άδεια, ψεύτικη ταυτότητα για εκμαίευση πληροφοριών και γελοιοποίηση.
Μπορεί να έχει σοβαρές και μακροχρόνιες συνέπειες, όπως άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη, ακόμη και αυτοκτονία.
Ο επιπολασμός (σ.σ. η συχνή εμφάνιση και εξάπλωση) του σχολικού εκφοβισμού έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία, με μελέτες να δείχνουν ότι σχεδόν το 30% των παιδιών και εφήβων αναφέρουν ότι εκφοβίζονται στο σχολείο. Βέβαια, μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, αλλά είναι πιο συνηθισμένος στο σχολείο.
Πρόκειται για ένα διαρκές πρόβλημα, που μπορεί να προκαλέσει τεράστια αγωνία και στρες σε όσους γίνονται στόχος.
Οι επιπτώσεις, μάλιστα, μπορεί να διαρκέσουν πολύ καιρό μετά τη διακοπή του εκφοβισμού και μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε μακροχρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας.
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εκφοβισμού, όπως η άνιση δυναμική εξουσίας μεταξύ των μαθητών, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η έλλειψη εποπτείας από ενήλικες. Ο εκφοβισμός είναι επίσης πιο πιθανό να συμβεί σε περιβάλλοντα, όπου δεν υπάρχουν σαφείς κανόνες και προσδοκίες ή όπου υπάρχει κουλτούρα επιθετικότητας και βίας.
Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού είναι σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση για το θέμα και να κατανοηθούν τα αίτια και οι συνέπειές του.
Τα σχολεία οφείλουν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον, στο οποίο οι μαθητές θα αισθάνονται άνετα να μιλήσουν και να ζητήσουν βοήθεια.
Ακολουθούν 5 συμβουλές για την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού:
1. Μιλήστε: Αν γίνετε μάρτυρες ή βιώσετε εκφοβισμό, είναι σημαντικό να μιλήσετε και να ενημερώσετε κάποιον. Ο εκφοβισμός σταματά μόνο, όταν οι άνθρωποι σηκώνονται και αναλαμβάνουν δράση. Αν αισθάνεστε άνετα, πλησιάστε και αφήστε το άτομο που εκφοβίζεται να γνωρίζει ότι είστε εκεί για να το υποστηρίξετε.
2. Πλησιάστε: Αν είστε στόχος εκφοβισμού, είναι σημαντικό να πλησιάσετε και να ενημερώσετε κάποιον. Μιλήστε σε έναν ενήλικα που εμπιστεύεστε, όπως έναν δάσκαλο, έναν καθηγητή, έναν σχολικό σύμβουλο ή έναν γονέα. Μπορούν να σας βοηθήσουν να αναπτύξετε στρατηγικές για να αντιμετωπίσετε τον εκφοβισμό και να σας παρέχουν υποστήριξη.
3. Σταθείτε όρθιοι: Αν δείτε κάποιον να εκφοβίζεται, σηκωθείτε και παρέμβετε με ήρεμο και διεκδικητικό τρόπο. Ενημερώστε τον εκφοβιστή ότι η συμπεριφορά του δεν είναι αποδεκτή και ότι δεν θα την ανεχτείτε.
4. Γίνετε σύμμαχος: Να είστε υποστηρικτικός σύμμαχος για τα άτομα που εκφοβίζονται. Δώστε τους να καταλάβουν ότι είστε δίπλα τους και προσφερθείτε να τους βοηθήσετε με όποιον τρόπο μπορείτε.
5. Εξασκηθείτε στην αυτοφροντίδα: Είναι σημαντικό να φροντίζετε τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου. Βεβαιωθείτε ότι κοιμάστε αρκετά, τρώτε υγιεινά γεύματα και αφιερώνετε χρόνο στον εαυτό σας για να χαλαρώσετε και να ξεκουραστείτε.
Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σοβαρό ζήτημα που μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις. Είναι σημαντικό να αναλάβουμε όλοι δράση για την πρόληψή του και να υποστηρίζουμε όσους πλήττονται από αυτόν. Όλοι μαζί μπορούμε να βοηθήσουμε στη δημιουργία ενός ασφαλούς και με σεβασμό περιβάλλοντος στα σχολεία και τις κοινότητες.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ