Σαν σήμερα πριν από 93 ολόκληρα χρόνια, το 1929, διεξήχθη το πρώτο επίσημο φιλικό παιχνίδι της εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου, υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (Ε.Π.Ο.), η οποία είχε ιδρυθεί το 1926 και είχε αναγνωρισθεί επίσημα από τη FIFA.
Στο παρελθόν, το αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα είχε δώσει βεβαίως κάποιους αγώνες.
Τα πρώτα βήματα
Μάλιστα, η πρώτη εμφάνιση ελληνικής μικτής ομάδας ποδοσφαίρου πραγματοποιήθηκε στους Μεσολυμπιακούς Αγώνες του 1906 με δύο συμμετοχές.
Σε αυτά τα πρώτα της χρόνια, η Εθνική μας είχε μάλλον… αθηναϊκό χρώμα, καθώς η σύνθεση βασίστηκε σε αθλητές του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου.
Ακολούθησε, η ομάδα του 1919, που έλαβε μέρος στους Διασυμμαχικούς Αθλητικούς Αγώνες στο Παρίσι.
Αυτή πάλι, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί εθνική ομάδα, δεδομένου ότι δεν καταρτίστηκε από επίσημο αθλητικό φορέα της πολιτείας.
Ωστόσο, είχε πιο “πανελλήνιο” χαρακτήρα, καθώς μετείχαν παίκτες τόσο από διάφορες αθηναϊκές ομάδες, όσο και από ομάδες του Πειραιά, αλλά και της Θεσσαλονίκης.
Οταν μας διέλυσαν οι Σουηδοί
Την αμέσως επόμενη χρονιά, η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή συγκρότησε, επίσημα πλέον, την ομάδα, που συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1920.
Τότε, δόθηκε και η πρώτη επίσημη αναμέτρηση της Εθνικής μας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία (FIFA).
Ηταν ο αγώνας με τη Σουηδία, ο οποίος έγινε στην Αμβέρσα τον Αύγουστο του 1920 και στον οποίο οι Σκανδιναβοί μας συνέτριψαν με το εκκωφαντικό 9-0!
Το 1926 ιδρύθηκε η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (Ε.Π.Ο.), οπότε και το ποδόσφαιρο στη χώρα μας απέκτησε τον δικό του επίσημο και ανεξάρτητο φορέα.
Ο πρώτος επίσημος υπό την Ε.Π.Ο.
Στις 7 Απριλίου του 1929 διεξήχθη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ο πρώτος διεθνής αγώνας της Εθνικής Ελλάδας, υπό την αιγίδα της ΕΠΟ.
Αυτόν θεωρεί τον πρώτο η Ομοσπονδία.
Ηταν φιλικό παιχνίδι, βεβαίως, με αντίπαλο τα «δεύτερα» της Ιταλίας, ομάδα μάλιστα, από την οποία εντέλει έχασε με το… τιμητικό 4-1.
Την πρώτη συνάντηση της Εθνικής μας ομάδας ποδοσφαίρου παρακολούθησε πλήθος κόσμου (υπολογίζεται σε 15.000), ο οποίος γέμισε ασφυκτικά την τότε «Λεωφόρο», δύο ώρες πριν από την έναρξη του αγώνα, καθώς και σχεδόν όλη η κοσμική Αθήνα της εποχής εκείνης ήταν παρούσα.
Η κόρη του Μουσολίνι
Στην εξέδρα των επισήμων βρέθηκε μάλιστα και η κόρη του Ιταλού δικτάτορα, Μπενίτο Μουσολίνι, η 19χρονη, Εντα Μουσολίνι, η οποία βρισκόταν στην Αθήνα για τουρισμό.
Εκείνο το κυριακάτικο απόγευμα, φυσούσε πολύ και η σκόνη, που σηκωνόταν εμπόδιζε τις κινήσεις των παικτών και προκαλούσε τη δυσφορία των θεατών.
Σημαντικό γεγονός
Ο αγώνας αποτέλεσε σημαντικό, πάντως, γεγονός τα χρόνια εκείνα, το οποίο παρακολούθησε όλη σχεδόν η “κοσμική” Αθήνα της εποχής.
Χαρακτηριστικά τα όσα, μεταξύ άλλων, έγραψε η εφημερίδα «Ακρόπολις» στο φύλλο της Δευτέρας 8ης Απριλίου 1929 (σελίδες 5-6):
“Το ότι η Ελλάς θα παρουσίαζε την πρώτην Εθνικήν της ομάδαν κατηρτισμένην από οργανωμένην αρχήν, συνετέλεσεν ώστε το γήπεδον του Παναθηναϊκού να μεταβληθεί εις τόπον συγκεντρώσεως όλων των ενδιαφερομένων πραγματικώς διά το ωραίον σπορ του ποδοσφαίρου”.
Αλλωστε, η Ιταλία εκείνη την περίοδο ήταν παγκόσμια δύναμη στο ποδόσφαιρο και δεν καταδέχθηκε να στείλει στην Αθήνα την πρώτη της ομάδα.
Ομως και η… δεύτερη ομάδα, που παρατάχθηκε στο γήπεδο ήταν πανίσχυρη, με παίκτες, που αγωνίζονταν στις μεγάλες ομάδες του ιταλικού κάλτσιο.
Την αποτελούσαν οι: Ντεγκάνι (Ιντερ) – Μοντζέλιο (Ρόμα), Μαρτίν (Τορίνο), Άβαλε (Αλεσάντρια), Σκαλτρίτι (Μπρέσια), Καστελάτσι (Ίντερ), Κονσταντίνο (Μπάρι), Μπουσίνι (Μπολόνια), Βολκ (Ρόμα), Τσεβενίνι (Γιουβέντους) και Τανσίνι (Μίλαν).
Η ενδεκάδα της εθνικής
Ο προπονητής της Εθνικής μας, Απόστολος Νικολαΐδης (ο μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού), επέλεξε τους εξής έντεκα:
Γιάµαλης (ΑΕΚ) – Φερλέµης (Εθνικός Π.), Βόγας (Ηρακλής Θ.), Ανδρίτσος (Παναθηναϊκός), Κωνσταντινίδης (ΑΕΚ), Απόστολος Μεσσάρης (Παναθηναϊκός), Ναµίας (Ηρακλής Θ.), Αγγελος Μεσσάρης (Παναθηναϊκός), Γιώργος Ανδριανόπουλος (Ολυμπιακός), Ντίνος Ανδριανόπουλος (Ολυμπιακός) και Βασίλης Ανδριανόπουλος (Ολυμπιακός).
«Ο πλέον… παχύσαρκος εντός του γηπέδου»
Στις 3:15 μ.μ. ο Ούγγρος διαιτητής Καν, «ο πλέον …παχύσαρκος εντός του γηπέδου» σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής, σφύριξε το εναρκτήριο λάκτισμα.
Στο πρώτο ημίχρονο, η εθνική μας αγωνίστηκε συγκρατημένα και κατόρθωσε να περιορίσει τη δραστηριότητα των Ιταλών, που προηγήθηκαν, πάντως, με 1-0, με τέρμα του του Τσεβενίνι στο 35ο λεπτό.
Το γκολ του Ναμία
Στην επανάληψη, ο δαιμόνιος εξτρέμ του Ηρακλή, Ναμίας, ισοφάρισε στο 60ο λεπτό εν μέσω πανζουρλισμού κι έγινε έτσι ο πρώτος σκόρερ στην ιστορία της εθνικής Ελλάδας.
Αγωνιζόταν στη θέση του δεξιού εξτρέμ και υπήρξε ένας από τους κορυφαίους Έλληνες ποδοσφαιριστές της προπολεμικής περιόδου.
Οι Ιταλοί αφυπνίστηκαν αμέσως και εκμεταλλευόμενοι την καλή τους φυσική κατάσταση και τα πλούσια αθλητικά τους προσόντα («Οι ημέτεροι συγκρινόμενοι με αυτούς εφαίνοντο σαν μικρά παιδιά» έγραψε ο Τύπος), επικράτησαν πλήρως στη συνέχεια και σημείωσαν τρία τέρματα με τους Βολκ (65′), Τσεβενίνι (68′) και Τανσίνι (80′), για να κατακτήσουν τελικά τη νίκη με 4-1, κερδίζοντας τον θαυμασμό και το ζεστό χειροκρότημα των Ελλήνων φιλάθλων.
Ο αγώνας κινηματογραφήθηκε και προβλήθηκε την επομένη στους κινηματογράφους Αττικόν και Σπλέντιτ των Αθηνών.
Για πολλούς, συμπεριλαμβανομένης της ΕΠΟ, αυτός ήταν ο πρώτος επίσημος αγώνας της Εθνικής μας, αν και η FIFA έχει καταχωρήσει ως πρώτο, τον αγώνα του 1920 με αντίπαλο τη Σουηδία.
Οπως και να έχει το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα απέκτησε έκτοτε σάρκα και οστά.
ΕΠΟ, FIFA και αθλητικοί συγγραφείς
Οσο για το ποιο είναι χρονικά πρώτο; Οι απόψεις μάλλον διίστανται… Η FIFA (ιδρύθηκε το 1904) έχει καταχωρήσει στα επίσημα αρχεία της και αναγνωρίζει ως full “A” international match, τον αγώνα της Αμβέρσας.
Τον τελευταίο αυτόν όρο, από κοινού με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου (International Federation of Football History & Statistics -IFFHS), αποδίδει η FIFA σε συναντήσεις επίσημου ή φιλικού χαρακτήρα όπου αμφότεροι οι αντίπαλοι είναι αποκλειστικά Α΄ εθνικές ομάδες κρατών αναγνωρισμένων (κατά την ημέρα τέλεσης) από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και όχι ολυμπιακή, μικρών ηλικιών ή αντιπροσωπευτική/μικτή ομάδα πόλης, περιοχής, περιφέρειας χώρας/χωρών, στρατιωτικού σώματος, εθνότητας, ακόμη δε και κράτους εάν δεν πληρούνται δεδομένες προϋποθέσεις (εθνόσημο στη φανέλα, προαναγγελία για άδεια FIFA, διεθνής διαιτησία).
Επισημαίνεται ότι η ΕΠΟ αναφορικά με τον αγώνα του 1920 και την εκ μέρους της αναγνώρισή του ή μη ως τον πρώτο του ελληνικού συγκροτήματος:
- Δεν διαθέτει τη θεσμική αρμοδιότητα να προβεί σε τέτοια, για ποδοσφαιρική δραστηριότητα προγενέστερη της δικής της σύστασης.
- Δεν φέρει κάποια “τυπική” ευθύνη ή υποχρέωση σχετικά, εφόσον το ζήτημα είναι καθαρά στατιστικό (προσμέτρηση μίας διεθνούς συμμετοχής στους ποδοσφαιριστές των Ολυμπιακών στην Αμβέρσα).
- Οι αθλητικοί και μόνον οργανισμοί της Ελλάδας που διεξήγαγαν ή μετείχαν στη διοργάνωση των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων, συνιστούν τους αποκλειστικά αρμόδιους και υπεύθυνους για την αναγνώριση.
- Στην προκειμένη περίπτωση, αυτόν αποτελεί η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (ΕΟΕ), η οποία ενέκρινε τη συμμετοχή και έφερε την ευθύνη για τον καταρτισμό και την αποστολή της ομάδας ως εκπρόσωπο της χώρας στο άθλημα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1920.
Η ΕΠΟ δεν δεσμεύεται επίσης από το γεγονός ότι…
Εχει προβεί σε αντίστοιχη αναγνώριση η Σουηδική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ίδρ. και μέλος FIFA: 1904), δεδομένου πως ο κάθε εθνικός φορέας δρα ανεξάρτητα και αυτόβουλα από τους υπόλοιπους όσον αφορά σε στατιστικά θέματα (με συνέπεια αρκετοί διεθνείς αγώνες να υπολογίζονται από τον έναν μόνο αντίπαλο).
Η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικής Ιστορίας & Στατιστικής IFFHS (ίδρ. 1984 – συνδιαμορφώνει κριτήρια/αποφάσεις για τη στατιστική του αθλήματος με τη FIFA, ερευνά την ιστορία του και δημοσιοποιεί ρεκόρ σε ατομικό/ομαδικό επίπεδο για παίκτες/συλλόγους/εθνικές/διαιτητές) έχει καταγράψει την αναμέτρηση της Αμβέρσας στο αρχείο της, τα δε στοιχεία αυτής τα εντάσσει στις στατιστικές και σε μελέτες της…
Οι Έλληνες αθλητικοί συγγραφείς τείνουν κυρίως στην παράθεση του 1920 ως αγωνιστική αφετηρία του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος και περιλαμβάνουν τον αγώνα με τη Σουηδία στην καταμέτρηση των αποτελεσμάτων του και την παράθεση διεθνών παικτών και τεχνικών.
Ενδεικτικά, αναφέρονται ο Τάκης Σακελλαρίου το 1947 (σε έκδοση της ΕΠΟ, όπου η ιστορική έναρξη μετατοπίζεται προς τα πίσω και στη συμμετοχή το 1919 στους Διασυμμαχικούς Αγώνες των Παρισίων), ο Αλέξανδρος Σιδηρόπουλος το 1953 (στην πρώτη απόπειρα καταγραφής της έως τότε πορείας), ο Γιάννης Διακογιάννης (1978 και 1997) και ο Χρήστος Φασούλας το 2008.
Στην αντίθετη πλευρά, ο Ανδρέας Μπόμης (1990 και 2009) αριθμεί αποκλειστικά τις συναντήσεις υπό την αιγίδα της ΕΠΟ, τονίζοντας πάντως και τη θεώρηση της FIFA.
Ο Γιώργος Παγιωτέλης ακολουθεί το 1996 μία μέση οδό, αριθμώντας ως αγώνα 0 (μηδέν) αυτόν των Ολυμπιακών, ως πρώτο του 1929, προσμετρώντας όμως ως διεθνείς τους 11 της Αμβέρσας.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ