Για ακόμη μια φορά θα λάβει χώρα στη Θεσσαλονίκη το έθιμο των κωδωνοφόρων, ένα από τα πιο αγαπητά έθιμα του Τριωδίου, που έχει τις ρίζες του στις διονυσιακές λατρείες.
- Ποιοι είναι, όμως, οι κωδωνοφόροι, που σήμερα (3/3) θα πραγματοποιήσουν το 6ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας;
Όλα ξεκίνησαν όταν οι προϊστορικές γεωργοκτηνοτροφικές κοινότητες, περνώντας από τον έναν παραγωγικό κύκλο στον άλλο, λόγω του φόβου για το απρόβλεπτο και το ευμετάβλητο της κλιματικής συνθήκης που απειλούσουν με καταστροφή τη σοδειά τους, είχαν επινοήσει διάφορες τελετές «καλοχρονιάς».
Με αυτά τα δρώμενα, επικαλούνταν μυστηριακές, υπέρτερες από τις φυσικές, δυνάμεις, ώστε να ευεργετήσουν την κοινότητα τους, με ένα από αυτά να είναι και οι κωδωνοκρουσίες, κατά τις οποίες πίστευαν ότι ο εκκωφαντικός θόρυβος του κουδουνιού είχε τη δύναμη να ξορκίσει και να φοβίσει τα κακά πνεύματα, αναγκάζοντάς τα να κρυφτούν ξανά στη γη, που θα αφυπνιζόταν ευεργετικά.
Οι κωδωνοφόροι ή κουδουνοφόροι, λοιπόν, ήταν άνθρωποι που ντύνονταν με ζωόμορφες φορεσιές και τεράστια κουδούνια, φέροντας ξύλινα σπαθιά, και περιφέρονταν στους δρόμους, προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο, με σκοπό να διώξουν τους καλικάντζαρους που υποτίθεται ότι κυκλοφορούσαν στη γη.
Στην Ελλάδα, το αρχαίο αυτό έθιμο ξεκίνησε από τη Θράκη και σύντομα επεκτάθηκε στη Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία, ενώ παρατηρείται και σε αρκετά νησιά του Αιγαίου, αλλάζοντας ανάλογα με την περιοχή το όνομα και κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τις στολές και την οργάνωση της τελετής.
Έτσι, βλέπουμε τους Μωμόγερους του Πόντου, τους Αράπηδες της Νηκίσιανης Παγγαίου, τα Μπαμπαλιούρια του Λιβαδίου Ολύμπου, τους Μπαμπούγερους της Καλής Βρύσης Δράμας, τους Κουδουνάτους της Νάξου, τους Γενίτσαρους, αλλά και τις Μπούλες της Νάουσας.
Σε μεγάλο βαθμό, οι διάφορες παραλλαγές κωδωνοφόρων μοιάζουν μεταξύ τους, καθώς φορούν γουρουνοτσάρουχα στα πόδια, μάλλινες γκέτες, ζώνες που τυλίγονται πολλές φορές γύρω από τη μέση για να στερεωθούν τα βαριά κουδούνια, μάλλινα παντελόνια, ενώ κρατούν και γκλίτσες.
Παράλληλα, το προσωπείο τους είναι διακοσμημένο με πολύχρωμα σχέδια, φτιαγμένα από λεπτές ταινίες και ψιλές χάντρες, ενώ αντί για δόντια έχουν φασόλια.
Φυσικά, το πιο εντυπωσιακό στοιχείο τους είναι τα κουδούνια, που προέρχονται από τα ζώα, γι’ αυτό και συνήθως είναι τόσο μεγάλα που βγάζουν δυνατούς και διαφορετικούς ήχους, που προκαλούν εντύπωση, ιδιαίτερα όταν αρχίζουν να χορεύουν και να μάχονται.
Φέτος, στο πλαίσιο του 6ου Ευρωπαϊκού Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας, που διοργανώθηκε για πρώτη φορά το 2015, θα συμμετάσχουν τουλάχιστον 25 ομάδες κουδουνοφόρων από διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και από τα Βαλκάνια.
Εκτός από την πρωτότυπη παρέλαση, το πρόγραμμα περιλαμβάνει εκθέσεις, ομιλίες, εργαστήρια, τιμώντας τόσο την παράδοση όσο και την πρωτόγονη και διαχρονική ανάγκη επιβίωσης των κοινοτήτων.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ