Η Μεγάλη Εβδομάδα και η Ανάσταση είναι στιγμές που κάθε κομμάτι του Ελληνισμού τις βιώνει με ευλάβεια, χαρά, προσευχή και αγάπη. Το Θείο Πάθος οδηγεί στον θρίαμβο της Ανάστασης, στο θάνατο του θανάτου, τη νίκη της ζωής, σηματοδοτώντας παράλληλα το τέλος του χειμώνα και την αρχή της Άνοιξης.
Τα Πασχαλινά έθιμα του ελληνικού λαού έχουν τη δική τους σφραγίδα, αξία και ποικιλία, με τις ρίζες τους σε παραδόσεις εκατοντάδων αιώνων. Κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας έχει και τα δικά της έθιμα, με μικρές παραλλαγές στα διάφορα μέρη της Ελλάδας, τις οποίες επέβαλε η ιδιοσυγκρασία των ντόπιων. Με το πέρασμα των χρόνων, βέβαια, κάποια έχουν εκλείψει και άλλα έχουν διαφοροποιηθεί.
Στην Κεφαλονιά λένε:
«Μεγάλη Δευτέρα, μεγάλη μέρα.
Μεγάλη Τρίτη, μεγάλη κρίση.
Μεγάλη Τετάρτη, μεγάλο σκοτάδι.
Μεγάλη Πέφτη, δάκρυο πέφτει.
Μεγάλη Παρασκευή, θλίψη πολλή.
Μεγάλο Σαββάτο, χαρές γιομάτο.
Μεγάλη Λαμπρή, χάσκα μούσκα αυγό κι αρνί.»
Μεγάλη Δευτέρα
Η Μεγάλη Δευτέρα σηματοδοτεί την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας με το ξεκίνημα της νηστείας, ώστε όσοι επιθυμούν να κοινωνήσουν το Μεγάλο Σάββατο. Σε κάποια μέρη οι πιστοί συνηθίζουν να τρέφονται μόνο με ψωμί και νερό μέχρι τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, που λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία.
Αυτή τη μέρα ξεκινούν οι ετοιμασίες στα σπίτια για τον εορτασμό του Πάσχα.
Στα χωριά, κυρίως ασπρίζονται με ασβέστη οι αυλές και οι γλάστρες βάφονται κόκκινες.
Μεγάλη Τρίτη
Η μέρα αυτή είναι αφιερωμένη στο καθάρισμα του σπιτιού για να υποδεχθεί τους καλεσμένους της η νοικοκυρά.
Μεγάλη Τετάρτη
Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας, οι γυναίκες πηγαίνουν στο Μεγάλο Ευχέλαιο, έχοντας μαζί τους μια σουπιέρα με αλεύρι. Σε αυτό στερεώνουν τρία κεριά, τα οποία καίνε κατά την τέλεση του Μυστηρίου. Το αλεύρι αυτό το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα πασχαλινά κουλούρια την επόμενη ημέρα.
Παλιότερα, οι γυναίκες της εκκλησίας πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και μάζευαν αλεύρι, το οποίο ζύμωναν χωρίς προζύμι. Ο παπάς ακουμπούσε πάνω στη ζύμη το Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι φούσκωνε. Αυτό αποτελούσε το προζύμι της χρονιάς.
Μεγάλη Πέμπτη
Το κύριο έθιμο της Μεγάλης Πέμπτης είναι το βάψιμο των κόκκινων αυγών και το ζύμωμα των τσουρεκιών. Το κόκκινο χρώμα συμβολίζει το αίμα που έσταζε από το κεφάλι του Χριστού, όταν του φόρεσαν το ακάνθινο στεφάνι. Αυτήν την ημέρα οι νοικοκυρές δεν πλένουν, δεν απλώνουν, ούτε κάνουν άλλες δουλειές στο σπίτι.
Στη Λήμνο, το πρώτο πασχαλινό αυγό είναι της Παναγίας και το τοποθετούν στο εικονοστάσι.
Στη Σίφνο, οι γυναίκες φτιάχνουν τα λεγόμενα «Πουλιά της Λαμπρής», που είναι κουλούρες σε διάφορα σχήματα πουλιών ή ζώων, τα οποία είναι στολισμένα με κόκκινα αυγά.
Στη Δυτική Μακεδονία, οι γυναίκες απλώνουν στο μπαλκόνι κόκκινα πανιά και οι οικογένειες που έχουν πένθος δεν βάφουν τα αυγά κόκκινα αλλά κάποιο άλλο χρώμα.
Στα Χανιά φτιάχνουν ένα ανθρώπινο ομοίωμα του Ιούδα από ξύλα, το οποίο περιφέρουν σε όλο το χωριό και το χτυπούν.
Μεγάλη Παρασκευή
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι από τη φύση της μια μελαγχολική ημέρα, η ημέρα των Παθών, που ξεκινά με τη δίκη του Ιησού από τον Πόντιο Πιλάτο, τη μαρτυρική του πορεία προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση.
Οι γυναίκες μαζεύουν λουλούδια και στολίζουν τον επιτάφιο ψάλλοντας. Όταν προσκυνούμε την εικόνα του Χριστού στον επιτάφιο παίρνουμε ένα μικρό λουλούδι. Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα όλη την ημέρα. Το βράδυ τελείται η περιφορά του Επιταφίου, γύρω από την εκκλησία ή στους δρόμους και κάποιες γυναίκες τον ραντίζουν ροδόσταγμα.
Η νηστεία της ημέρας είναι αυστηρότατη και απαγορεύει ακόμα και το λάδι, ενώ το έθιμο απαγορεύει κάθε εργασία την ημέρα αυτή.
Πολλοί συνηθίζουν να πίνουν λίγο ξίδι εις ανάμνηση αυτού που έδωσαν στον Ιησού.
Μεγάλο Σάββατο
Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, έχουμε την λεγόμενη «Πρώτη Ανάσταση», δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως.
Τα μεσάνυχτα σβήνουν τα φώτα και ο ιερέας ψάλλει «Δεύτε λάβετε φως…» και το Άγιο Φως, που έρχεται από τα Ιεροσόλυμα, μεταφέρεται από λαμπάδα σε λαμπάδα. Μετά το Χριστός Ανέστη απαντάμε Αληθώς ανέστη, που σημαίνει ο Χριστός αλήθεια Αναστήθηκε. Ακολουθεί το τσούγκρισμα των αυγών. Ρίχνουμε πυροτεχνήματα και κροτίδες και σε κάποιες περιοχές η ατμόσφαιρα είναι πολύ εκρηκτική.
Μετά τη Λειτουργία, οι πιστοί μεταφέρουν το Άγιο Φως στο σπίτι τους. Στην εξώπορτα κάνουν το σημάδι του σταυρού με τον καπνό του κεριού στο πάνω μέρος της πόρτας και μετά ανάβουν το καντήλι που έχουν στα εικονίσματα του σπιτιού.
Τα αναστάσιμα έθιμα στην Ελλάδα είναι πολλά.
Στο Λεωνίδιο τα παιδιά πετούν πολύχρωμα αερόστατα στον ουρανό. Στην Κέρκυρα με την Πρώτη Ανάσταση σπάνε τους Μπότηδες, κανάτια γεμάτα νερό, που συμβολίζουν έναν τεχνητό σεισμό, όπως αυτός που έγινε όταν αναστήθηκε ο Χριστός.
Στο Βροντάδο της Χίου δύο ενορίες ρίχνουν ρουκέτες, ενώ επίσης εκρηκτική Ανάσταση γίνεται και στον Μαραθόκαμπο της Σάμου.
Στην Καλαμάτα γίνεται σαϊτοπόλεμος με εύφλεκτα υλικά, ενώ στη Ζάκυνθο με την Πρώτη Ανάσταση απελευθερώνονται λευκά περιστέρια.
Κυριακή του Πάσχα
Η ημέρα που περίμεναν μικροί και μεγάλοι έφτασε.
Κυριακή του Πάσχα στις 11.00 π.μ. ή το απόγευμα, τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης». Λέγεται έτσι, γιατί οι Χριστιανοί παλαιότερα αντάλλασσαν μεταξύ τους το Φιλί της Αγάπης. Το Ευαγγέλιο, όπου είναι δυνατό, διαβάζεται σε πολλές ξένες γλώσσες. Στο τέλος της λειτουργίας, οι ιερείς μοιράζουν στους πιστούς κόκκινα αυγά.
Ο οβελίας αρχίζει να ψήνεται από νωρίς το πρωί στη σούβλα, στις αυλές, τα μπαλκόνια των σπιτιών και όπου αλλού είναι δυνατόν και τα τραπέζια είναι έτοιμα, στρωμένα και στολισμένα για το γιορτινό γεύμα. Το αρνί συνοδεύεται από κοκορέτσι, τζιγεροσαρμάδες, γαρδούμπες και άλλα εκλεκτά εδέσματα.
Χρόνια Πολλά και Χριστός Ανέστη!
Να έχετε ένα υπέροχο Πάσχα με υγεία, χαρά και ευτυχία!
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ