Ξημέρωνε η 6η Νοεμβρίου του 1918 όταν οι εξουθενωμένοι Γάλλοι στρατιώτες κοντά στα γαλλοβελγικά σύνορα έβλεπαν την αμαξοστοιχία στην οποία επέβαινε η γερμανική αντιπροσωπεία να διασχίζει την περιοχή με κατεύθυνση το Παρίσι.
«Finie la guerre?» (σ.σ. Τελείωσε ο πόλεμος;) αναρωτιόντουσαν με την ελπίδα πως τα βάσανα διάρκειας τεσσάρων και πλέον ετών θα λάβουν επιτέλους τέλος.
Πράγματι πέντε ημέρες αργότερα, στις 11 Νοεμβρίου του 1918 ο επικεφαλής της γερμανικής αντιπροσωπείας Ματίας Ερτσμπέργκερ και ο γάλλος στρατάρχης Φερντινάντ Φος συνυπέγραψαν ανακωχή σε ένα βαγόνι τρένου στο δάσος της Κομπιένης, όπου ο Φος είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε τελειώσει, η Γερμανία είχε συνθηκολογήσει.
Λίγους μήνες αργότερα στην επιβλητική Αίθουσα των Κατόπτρων, στο Ανάκτορο των Βερσαλλιών, υπεγράφη η συνθήκη ειρήνης που τερμάτισε και επίσημα τον «Μεγάλο Πόλεμο», τον πόλεμο που σημάδεψε την Ευρώπη στις αρχές του 20ού αιώνα.
Αιτίες και αφορμή
Η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας συνεπεία της μεγάλης εκβιομηχάνισής, γεγονός που προκάλεσε την ανησυχία της Μεγάλης Βρετανίας, η επιθυμία της Γαλλίας να αποκαταστήσει το γόητρό της επανακτώντας εδάφη που είχε απωλέσει στον τελευταίο γαλλο-γερμανικό πόλεμο και ο ανταγωνισμός Αυστροουγγαρίας – Ρωσίας για τον έλεγχο των Βαλκανίων εις βάρος της υπό κατάρρευσης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έστρωσαν το έδαφος για τον πόλεμο και το μόνο που χρειαζόταν ήταν απλά η «σπίθα» για να ανάψει τη «φωτιά».
Η δολοφονία του διαδόχου του θρόνου της Αυστροουγγαρίας από σέρβο εθνικιστή στο Σεράγεβο τον Ιούνιο του 1914 οδήγησε σχετικά γρήγορα την Ευρώπη στο να μετατραπεί σε ένα τεράστιο πεδίο μάχης.
Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία συνασπίστηκαν στην «Αντάντ», την ώρα που οι Γερμανία και Αυστροουγγαρία συγκρότησαν το «μέτωπο» των «Κεντρικών Δυνάμεων».
Αργά ή γρήγορα όλες οι σημαντικές ευρωπαϊκές χώρες κλήθηκαν να διαλέξουν στρατόπεδο.
10 εκατομμύρια στρατιώτες νεκροί
Οι μάχες που ακολούθησαν και κράτησαν τέσσερα και πλέον χρόνια, σχεδόν 1500 ημέρες ήταν φονικές. Ο πιο φονικός πόλεμος που είδε ποτέ η ανθρωπότητα ως τότε. Ο τραγικός απολογισμός ήταν 9,7 εκατομμύρια στρατιώτες στα πεδία των μαχών και επιπλέον 8,9 εκατομμύρια πολίτες. 11 και πλέον χιλιάδες άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους κάθε ημέρα.
Το τέλος των αυτοκρατοριών
Το τέλος του πολέμου και οι συνθήκες ειρήνης που ακολούθησαν άλλαξαν εντελώς τον χάρτη της Ευρώπης.
Οι ηττημένες Αυστροουγγαρία και Οθωμανική Αυτοκρατορία διαλύθηκαν, όπως επίσης και η Ρωσία, η οποία έδωσε τη θέση της στην Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών.
Την Αυστροουγγαρία διαδέχθηκαν οι ανεξάρτητες Αυστρία και Ουγγαρία, ενώ εδάφη της προσαρτήθηκαν από την ΕΣΣΔ, τη Ρουμανία, την Πολωνία, την Ιταλία και τα νεοσύστατα κράτη της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας.
Το ίδιο συνέβη και με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία έχασε όλες τις κτήσεις της σε Ευρώπη και Μέση Ανατολή, ενώ η Γερμανία ακρωτηριάστηκε εδαφικά, πολιτικά και οικονομικά.
Πέραν των εδαφικών απωλειών υποχρεώθηκε ουσιαστικά σε διάλυση του στρατού της και υπέρογκες πολεμικές αποζημιώσεις. Επιπλέον, η Γερμανία περιορίστηκε αυστηρά και σε θέματα διεθνούς εμπορίου όσο και σε στρατιωτικές δυνάμεις και οργάνωση.
Η Συνθήκη των Βερσαλλιών, η οποία επικύρωσε όλα τα παραπάνω, τόνωσε τα αισθήματα αντεκδίκησης των Γερμανών και αποτέλεσε τη βάση πάνω στην οποία στρώθηκε το έδαφος για την επέλαση του Ναζισμού και το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Άλλοι αξιοσημείωτοι αριθμοί του πολέμου
- 6 εκατομμύρια αιχμάλωτοι
- 20 εκατομμύρια άμαχοι υπό καθεστώς κατοχής. Η γερμανική, αυστροουγγρική ή βουλγαρική κατοχή αφορά κυρίως το Βέλγιο, την Γαλλία, την Πολωνία και την Σερβία.
- 10 εκατομμύρια πρόσφυγες σε ολόκληρη την Ευρώπη.
- 3 εκατομμύρια χήρες και 6 εκατομμύρια ορφανά.
- 1,3 δισεκατομμύριο οβίδες εκτοξεύθηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου.
- 10 δισεκατομμύρια επιστολές και δέματα ανάμεσα στους στρατιώτες του δυτικού μετώπου και των οικογενειών τους.
Το κόστος του πολέμου αντιπροσωπεύει 3 έως 4 φορές το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών που θα βγουν ρημαγμένες από αυτόν.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ