Στο βόρειο ημισφαίριο, υπάρχουν αρκετές τρομακτικές λαογραφικές ιστορίες για τα Χριστούγεννα, με τα κομμάτια άνθρακα να είναι το λιγότερο πρόβλημα των άτακτων παιδιών.
Ενώ όλοι απολαμβάνουμε το χριστουγεννιάτικο πνεύμα, το στολισμένο δέντρο και τη ζεστασιά των εορτών, υπάρχει μια πτυχή της ευρωπαϊκής λαογραφίας, που μπορεί εύκολα να φέρει μια ξαφνική… ψύχρα.
Στην Ισλανδία, αυτή την εποχή του χρόνου, όταν το φως της ημέρας διαρκεί μόνο τέσσερις έως πέντε ώρες, κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, οι Ισλανδοί πίστευαν ότι τα φαντάσματα περιπλανιούνταν πάνω από τη γη.
Ένα έπος της Ισλανδίας, που ονομάζεται Eyrbyggja, περιλαμβάνει – μεταξύ άλλων – την ιστορία ενός αγρότη, ο οποίος προσκαλεί τους γείτονές του σε ένα χριστουγεννιάτικο γλέντι, καταλήγοντας να τους συνοδεύουν φαντάσματα. Όταν ο αγρότης τους συμβούλευσε να τινάξουν τη λάσπη από τα ρούχα τους και να ψεκάσουν με αυτή τους άλλους καλεσμένους, όσοι προσπαθούν να τους σταματήσουν, αρρώστησαν και πέθαναν.
Ακόμη, υπάρχει το μυθολογικό πλάσμα που μοιάζει με καλικάντζαρο και ονομάζεται Nisse, στη νότια Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Δανία.
Οι αγρότες συχνά τοποθετούν μπολ με χυλό ρυζιού στα κατώφλια τους για να ηρεμήσουν αυτά τα κοντά, λευκά γενειοφόροι ξωτικά.
Αν τους φέρονται καλά, προστατεύουν την οικογένεια και τα ζώα από το κακό και την κακοτυχία.
Ωστόσο, αν προσβληθούν, μπορούν να κλέψουν αντικείμενα, να ακρωτηριάσουν ή ακόμα και να σκοτώσουν.
Τα καρφιά μέσα από την καμινάδα και η Befana
Το 1812, σ’ ένα βιβλίο του, ο Ουάσινγκτον Ίρβινγκ επινόησε την ιδέα του Αγίου Νικολάου να κροταλίζει την καμινάδα, αλλά πριν από αυτών υπήρχαν αρκετοί που πίστευαν ότι οι εστίες των νοικοκυριών επισκέπτονταν τα πνεύματα.
Μάλιστα, αρκετοί πίστευαν ότι ο σκανδιναβικός θεός Όντιν έμπαινε στο σπίτι μέσω της καμινάδας κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, ενώ στην Αγγλία, τρυπούσαν συχνά την καρδιά ενός ταύρου με σιδερένια καρφιά και αγκάθια και την κρεμούσαν μέσα στην καμινάδα, για να τιμωρήσουν τις μάγισσες.
Στην ιταλική λαογραφία υπάρχει μια μάγισσα που ονομάζεται Befana, η οποία τρυπώνει μέσω της καμινάδας για να παραδώσει δώρα την παραμονή των Θεοφανίων.
Συχνά, απεικονίζεται να καβαλάει ένα σκουπόξυλο, με τα παιδιά να της αφήνουν ένα μικρό ποτήρι κρασί και φαγητό. Αν τα παιδιά είναι καλά, ανταμείβονται με καραμέλα ή ένα κομμάτι κάρβουνο αν είναι κακά.
Οι Νορβηγοί πιστεύουν ότι οι μάγισσες βγαίνουν την παραμονή των Χριστουγέννων καβάλα σε σκούπες και γι’ αυτό, ακόμη και σήμερα, κρύβουν όλες τις σκούπες του νοικοκυριού πριν κοιμηθούν.
Από τον Krampus στη Grýla
Ο Krampus, μια τριχωτή, μαυριδερή με οπλές και κέρατα κατσίκας φιγούρα, είναι γνωστός από τη λαογραφία της Αυστρίας-Βαυαρίας και το όνομά του θεωρείται ότι προέρχεται από τη γερμανική λέξη «krampen», που σημαίνει «νύχι».
Κουβαλάει κλαδιά σημύδας για να χτυπήσει άτακτα παιδιά, τα οποία στη συνέχεια τα τρώει ή τα πηγαίνει στην κόλαση.
Πίσω στην Ισλανδία, υπάρχει η Grýla η μάγισσα των Χριστουγέννων, μια γυναίκα-γίγαντας που τρέφεται από τη σάρκα των άτακτων παιδιών.
Μαζί της έχει μια τεράστια, μοχθηρή γάτα, που τρώει ανθρώπους που δεν έχουν πάρει καινούργια ρούχα για τα Χριστούγεννα, ένας μύθος που ξεπήδησε από την παράδοση να δίνουν νέα ρούχα σε αυτούς που τελείωσαν όλες τις δουλειές τους μέχρι Χριστούγεννα.
Παράλληλα, οι δεκατρείς καλικάτζαροι της Yule, στην Ισλανδία, επισκέπτονται εκ περιτροπής παιδιά δεκατρείς νύχτες πριν από τα Χριστούγεννα και, αντί για κάλτσα, τα παιδιά τοποθετούν ένα παπούτσι στο παράθυρο του υπνοδωματίου τους.
Τα καλά παιδιά παίρνουν γλυκό και τα κακά μια πατάτα που σαπίζει.
Ένα από τα πιο υποβλητικά λαϊκά παραμύθια των Χριστουγέννων προέρχεται από τη δυτική Ουκρανία. Όπως πιστεύεται, κάποτε ζούσε μια φτωχή χήρα με τα παιδιά της.
Μια μέρα παρατήρησε ότι ένα κουκουνάρι είχε πέσει από ένα κλαδί και είχε ριζώσει στο σπίτι τους.
Το δέντρο άρχισε να μεγαλώνει και η οικογένεια το φρόντιζε, αλλά δεν μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά χριστουγεννιάτικα στολίδια για να το στολίσουν.
Ο μύθος λέει ότι μερικές αράχνες άκουσαν τους λυγμούς τους και δημιούργησαν όμορφους ιστούς στο δέντρο, προς μεγάλη έκπληξη της οικογένειας.
Πλέον, πολλοί Ουκρανοί αφήνουν τον ιστό της αράχνης, ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων, καθώς λέγεται ότι θα φέρει καλή τύχη για τη νέα χρονιά.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ