Ένα βήμα πριν την ένταξη στο ΝΑΤΟ βρίσκονται Φινλανδία και Σουηδία, στον απόηχο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, έπειτα από δεκαετίες ουδετερότητας και μεσολαβήσεων για επιδίωξη ειρήνης σε πολλές κρίσεις στον κόσμο.
Ειδικότερα, υπό τον φόβο ανάπτυξης ρωσικών πυρηνικών όπλων και υπερηχητικών πυραύλων στον ευρωπαϊκό θύλακα του Καλίνινγκραντ, η Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία, και η Σουηδία προσμένουν να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, αλλά και οι δύο ανησυχούν ότι θα είναι ευάλωτες κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των αιτήσεών τους, δεδομένου ότι η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει έως και έναν χρόνο.
Από την πλευρά τους, NATO και Λευκός Οίκος έχουν δηλώσει ότι είναι βέβαιοι ότι τυχόν ανησυχίες για την ασφάλεια θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.
«Σουηδία και Φινδανδία έχουν σχέσεις με το PKK»
Κατά την άτυπη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, που ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα (15/5), με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ένα από τα κεντρικά θέμα ήταν η επικείμενη αίτηση ένταξης των δυο βόρειων χωρών.
Μάλιστα, ο Υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας, Πέκα Χααβίστο, επεσήμανε ότι η χώρα του προτίθεται να υποβάλει αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ την επόμενη εβδομάδα, εφόσον το Κοινοβούλιο αποφασίσει σχετικά τη Δευτέρα, ενώ σημείωσε ότι ο Φινλανδός πρόεδρος, Σάουλι Νιινίστο, επικοινώνησε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν για να τον ενημερώσει για την πρόθεση του Ελσίνκι.
Παράλληλα, εξήγησε ότι μίλησε με τον Τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προκειμένου «να χαμηλώσει η ένταση», η οποία προκλήθηκε από τις επιφυλάξεις που εξέφρασε η τουρκική πλευρά για το ενδεχόμενο ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία.
Από την πλευρά της, ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας, δήλωσε ότι η Ελλάδα είναι «έτοιμη να καλοδεχθεί τη Σουηδία και τη Φινλανδία στη ΝΑΤΟϊκή οικογένεια», πιστεύοντας ότι «έχουν πολλά να προσφέρουν».
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αναμένεται να είναι η θέση που θα λάβει στη συνάντηση ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε σχέση με το ενδεχόμενο ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, έπειτα από τις δηλώσεις την Παρασκευή του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που δήλωσε ότι η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ θα ήταν ένα «λάθος».
Άλλωστε, τόσο ο Τούρκος ΥΠΕΞ όσο και ο σύμβουλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, τόνισαν ότι αν και δεν είναι επί της αρχής αρνητικοί με την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, θεωρούν αδιανόητη τη συνύπαρξή τους με τους «υποστηρικτές του PKK».
«Το ΝΑΤΟ έφτασε σε μια αναγέννηση»
Σχολιάζοντας το θέμα, ο Υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου, Ζαν Άσελμπορν, δήλωσε πεπεισμένος ότι τελικά και τα τριάντα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ θα στηρίξουν την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, καθώς επίσης και ότι «καμία χώρα δεν θα αναλάβει την ευθύνη να τις εμποδίσει».
«Εφόσον οι δύο χώρες το θέλουν, τότε καμία από τις 30 χώρες δεν επιτρέπεται να αντιταχθεί (…) Αυτό είναι ένα παιχνίδι που θα φώτιζε με πολύ αρνητικό τρόπο το ΝΑΤΟ και εύχομαι να μη συμβεί. […]
Η Τουρκία είναι μία από τις 30 χώρες του ΝΑΤΟ. Σημαντικός εταίρος, εδώ και πολλά χρόνια, αλλά εδώ το θέμα είναι η ασφάλεια στην Ευρώπη και κυρίως σε δύο χώρες, η μία εκ των οποίων έχει πολλά χιλιόμετρα κοινών συνόρων με την Ρωσία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί κανείς πλέον να πιστέψει τον Πούτιν, ο οποίος έλεγε κάποτε και ότι δεν επρόκειτο να επιτεθεί εναντίον των Ουκρανών. Αν η Σουηδία και η Φινλανδία το θέλουν, τότε θα έχουν και τις 30 χώρες στο πλευρό τους», πρόσθεσε ο κ. Άσελμπορν.
Μάλιστα, αναφερόμενος στην εξέλιξη του ΝΑΤΟ, ο ΥΠΕΞ του Λουξεμβούργο επεσήμανε ότι η Συμμαχία «από εγκεφαλικά νεκρή το 2019, έφτασε σε μια αναγέννηση το 2022, χάρη στον Πούτιν».
«Ναι» από Καναδά και Ολλανδία
Θετικά βλέπουν την επικείμενη αίτηση της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ ο Καναδάς και η Ολλανδία, σύμφωνα με δηλώσεις των Υπουργών Εξωτερικών τους.
Ειδικότερα, η Υπουργός Εξωτερικών του Καναδά, Μέλανι Τζόλι, τόνισε ότι οι δύο χώρες δεν πρέπει απλώς να ενταχθούν στη Συμμαχία, αλλά αυτό να γίνει και πολύ σύντομα.
«Αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν ψάχνει κάποιον να κατηγορήσει, θα πρέπει να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη, καθώς θερίζει κανείς ό,τι έσπειρε», σχολίασε η κα. Τζόλι, προσθέτοντας ότι όλα τα κράτη – μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι μπουρούν να αποδείξουν πως είναι ισχυροί σύμμαχοι της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
Η Ολλανδία θα είναι σίγουρα ανοιχτή σε ενδεχόμενο αίτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, δήλωσε από την πλευρά του ο Υπουργός Εξωτερικών, Βόπκε Χέκστρα, και τόνισε ότι «είναι μια στιγμή κατά την οποία απαιτείται ενότητα».
«Πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και συγκεντρωμένοι. […] Τις θεωρώ πολύ στενούς εταίρους και συμμάχους, έχουμε πολύ κοντινές αντιλήψεις και από πολλές απόψεις είναι ήδη έτοιμες να ενταχθούν (…) Αυτή είναι η στιγμή που απαιτείται ενότητα και νομίζω ότι θα την πετύχουμε. […] Είναι επιτακτικής σημασίας να συνεχίσουμε να βοηθούμε την Ουκρανία, με όπλα, κυρώσεις, ανθρωπιστική βοήθεια και να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει λογοδοσία. Αυτός που είναι πιο ισχυρός στο πεδίο της μάχης και δεν πιέζεται χρονικά, έχει καλύτερη θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για αυτό και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι Ουκρανοί θα είναι όσο το δυνατόν ισχυρότεροι στο πεδίο της μάχης», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χέκστρα.
Εγγυήσεις ζητούν Φινλανδία και Σουηδία
Από την πλευρά τους, Φινλανδία και Σουηδία ζητούν κάποιες εγγυήσεις ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα τις υπερασπιστούν όσο διεκπεραιώνεται η αίτησή τους και μέχρι να γίνουν πλήρη μέλη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι οι χώρες θα μπορούσαν να ενταχθούν «γρήγορα» και δήλωσε βέβαιος ότι θα μπορούσαν να βρεθούν ρυθμίσεις για την ενδιάμεση περίοδο.
Ο Πέκα Χααβίστο αναγνώρισε ότι η υποβολή αίτησης ένταξης από μόνη της δεν θα έφερνε τις δύο χώρες κάτω από την ομπρέλα του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο είναι επίθεση εναντίον όλων.
«Αλλά την ίδια στιγμή οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν συμφέρον να μη σημειωθούν παραβιάσεις της ασφάλειας κατά τη διάρκεια της περιόδου υποβολής αιτήσεων», δήλωσε ο Χααβίστο και τόνισε ότι η Φινλανδία θα μπορούσε, για παράδειγμα, να πραγματοποιήσει ενισχυμένα στρατιωτικά γυμνάσια με μέλη του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η «ουδετερότητα» μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη στάση που κράτησαν κατά τη διάρκειά του, οι δύο χώρες παραμένουν φαινομενικά ουδέτες, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν μικρές στρατιωτικές δυνάμεις, σε σχέση με τη Ρωσία.
Η Φινλανδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 και βρέθηκε αντιμέτωπη μαζί της σε δύο πολέμους, κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε μέρος των εδαφών της από τη Μόσχα, ενώ, το 1948, υπέγραψε Συμφωνία Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας, παγιώνοντας έναν βαθμό οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης και μένοντας επί της ουσίας απομονωμένη στρατιωτικά από τη δυτική Ευρώπη.
Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Φινλανδία βγήκε από τη «σκιά» της Ρωσίας, χωρίς, ωστόσο, να χάνει τις φιλικές της σχέσεις με τη Μόσχα, τις οποίες αξιοποίησε για να διατηρήσει την ειρήνη.
Η Σουηδία, πάλι, μεταπολεμικά, επικεντρώθηκε στη στήριξη της δημοκρατίας διεθνώς, στον πολυμερή διάλογο και στον πυρηνικό αφοπλισμό.
Μάλιστα, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, μείωσε τον στρατό της, ελπίζοντας ότι σε περίπτωση πολέμου θα μπορούσε να καθυστερήσει τη ρωσική προέλαση μέχρι να φτάσει βοήθεια. Παρόλα αυτά, πολλοί από την Αριστερά στη Σουηδία παραμένουν καχύποπτοι για την ατζέντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, το οποίο βασίζεται στην αποτροπή που παρέχεται από το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ.
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ