Λαογραφικό Μουσείο Σκουτάρεως, Πολιτιστικός Σύλλογος Θρακών Σκουτάρεως. Όταν οι άνθρωποι έχουν μια μεγάλη αγκαλιά γεμάτη στοργή και αγάπη για τον τόπο τους τότε το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό.
Τα άψυχα αντικείμενα λες και αποκτούν ψυχή μέσα από μαρτυρίες, από στόμα σε στόμα, από βιώματα. «Θυμάσαι τι έλεγε ο παππούς για αυτό; Ναι, αλλά και η γιαγιά δεν ξέχασε ποτέ αυτό που έγινε τότε».
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει αυτές τις φράσεις; Φράσεις και πράξεις που διατηρούν την παράδοση στεγάζοντας αναμνήσεις και αντικείμενα Όπως ακριβώς συμβαίνει με το Λαογραφικό Μουσείο Σκουτάρεως και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Θρακών Σκουτάρεως.
Γράφει ο Χρήστος Νάσκας
Σκούταρι, περίπου δέκα λεπτά από την πόλη των Σερρών, χωριό προσφυγικό από την Ανατολική Ρωμυλία. Η ανάγκη και οι διωγμοί τους οδήγησαν το 1924 στο σημερινό Σκούταρι, αλλά οι μνήμες δεν έσβησαν ποτέ. Μέσα σε έναν καλαίσθητο και προσεγμένο χώρο ο επισκέπτης μπορεί να…περπατήσει σε χρόνια άλλα, να θυμηθεί, να ρωτήσει, να δει.
Η κυρία Βασιλική Χατζηφωτάκη, πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Θρακών Σκουτάρεως (εφεξής Π.Σ.Θ.Σ.) μίλησε στο mynews.gr για την προσπάθεια που γίνεται προκειμένου να διατηρηθεί η μνήμη, την προσπάθεια που έγινε για να καταστεί αυτό εφικτό, αλλά και το μέλλον. Ένα μέλλον που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το παρελθόν με ανθρώπους όπως η κυρία Χατζηφωτάκη και τα μέλη του Π.Σ.Θ.Σ. να αποτελούν τη γέφυρα που ενώνει το χθες με το σήμερα.
«Να δείξουμε στους νέους και να θυμίσουμε στους παλιότερους»
-Πώς ξεκίνησε η ιδέα για τη συλλογή;
«Η ιδέα για την δημιουργία ενός Λαογραφικού μουσείου ήταν στο μυαλό πολλών ανθρώπων του συλλόγου για αρκετά χρόνια , αλλά δεν υπήρχε ο χρόνος, ο χώρος και οι κατάλληλες συνθήκες για να δημιουργηθεί. Το 2018 όταν αναλάβαμε το συμβούλιο του Πολιτιστικού Συλλόγου , αποφασίσαμε πως θα πρέπει επιτέλους να βρούμε χώρο, ώστε να στεγάσει το μουσείο για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την παράδοση του χωριού μας.
Θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου να δείξουμε στους νέους τον τρόπο ζωής εκείνων των χρόνων και να θυμίσουμε στους παλιότερους τα δύσκολα μεν, αλλά όμορφα, αγνά χρόνια.
Στο χωριό υπήρχε ένα κτίριο στο οποίο στεγαζόταν η Αγροφυλακή και πλέον ήταν εγκαταλελειμμένο. Αποφασίσαμε λοιπόν να το διεκδικήσουμε καθώς ο χώρος και η θέση του ήταν κατάλληλη για να δημιουργηθεί ένα Πολιτιστικό Κέντρο. Με τη βοήθεια του κ. Τάσου Χατζηβασιλείου (Βουλευτή Σερρών της ΝΔ) ο οποίος μας βοήθησε με τα διαδικαστικά και στήριξε αυτή την προσπάθεια μας , καταφέραμε να περάσει το κτίριο της πρώην Αγροφυλακής στον σύλλογο».
-Τι σημαίνει για εσάς ,αλλά και για τους ανθρώπους του χωριού κάτι τέτοιο. Να συγκεντρώνεις και να βλέπεις διάφορα αντικείμενα από τις πατρογονικές σου εστίες;
«Είναι πολύ σημαντικό για μας τους ανθρώπους του συλλόγου να αφήσουμε παρακαταθήκη αυτό το μουσείο. Ειδικά φέτος που το χωριό θα γιορτάσει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή του. Μέσα από τα αντικείμενα τα οποία είναι όλα αυθεντικά και χαρισμένα με πολύ αγάπη από τους κατοίκους του χωριού, θέλουμε να συνδέσουμε το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον.
Τα εκθέματα αυτά έχουν την ιστορία τους, τα έχουν αγγίξει και δουλέψει δικά μας αγαπημένα πρόσωπα που δεν υπάρχουν πια στην ζωή. Είναι αντικείμενα που δεν υπάρχουν πια ή δεν τα χρησιμοποιούμε και για αυτό προσπαθήσαμε να τα διατηρήσουμε όσο γίνεται καλύτερα. Ο κ. Νικολούδης Νικόλας φρόντισε και συντήρησε όσα αντικείμενα χρειαζόταν».
«Όταν υπάρχει θέληση και μεράκι όλα μπορούν να γίνουν»
-Πόσο δύσκολο είναι να γίνει κάτι τέτοιο τόσα χρόνια μετά με στόχο να διατηρεί κάποιος την παράδοση;
«Όταν υπάρχουν άνθρωποι με θέληση και μεράκι όλα μπορούν να γίνουν. Ευτυχώς για μας υπήρξε μεγάλη βοήθεια τόσο από τα μέλη του συλλόγου όσο και από εθελοντές ελεύθερους επαγγελματίες που μας βοήθησαν να δημιουργήσουμε τον χώρο αυτό. Φυσικά υπήρχε και η οικονομική στήριξη από τους κατοίκους αλλά και από τους τοπικούς και δημοτικούς συμβούλους. Μεγάλη ήταν και η βοήθεια από τον πρόεδρο του χωριού κ. Βαφειάδη Μιχάλη.
Είμαστε τυχεροί διότι ο σύλλογος από το 1984 που δημιουργήθηκε λειτουργεί συνέχεια χάρη στην προτροπή των γονέων να συμμετέχουν τα παιδιά τους στα τμήματα του συλλόγου , αλλά και των ενηλίκων.
Ο σύλλογος απαριθμεί πέντε παιδικά τμήματα, ένα εφηβικό, δυο τμήματα ενηλίκων , τμήμα χορωδίας ενηλίκων και τμήμα θεατρικής ομάδας. Το μουσείο είναι ο χώρος όπου θα συνδέσει την παράδοση και την ιστορία του τόπου μας με την εκπαίδευση».
-Από τα αντικείμενα που έχουν συγκεντρωθεί και προφανώς θα εκτεθούν ποιο ήταν αυτό που σας εντυπωσίασε περισσότερο;
«Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο ιδιαίτερα , γιατί το καθένα από αυτά έχει την δική του ιστορία ,δείχνει τον τρόπο ζωής εκείνων των χρόνων, καθώς και την εξέλιξη της κοινωνίας μας. Αυτό όμως που μπορώ να πω ότι με προκάλεσε ιδιαίτερη χαρά είναι όταν ήρθε στα χέρια μας ένας αργαλειός ο οποίος ανήκε σε μια κυρία, όπου πριν πολλά χρόνια στον αργαλειό αυτό έφτιαξε τις ποδιές από τις φορεσιές του συλλόγου.
Εντυπωσιακά εξίσου είναι τα αγροτικά εργαλεία για τις χειρωνακτικές εργασίες στα χωράφια, τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης , τα εικονοστάσια με τις παλιές εικόνες και φυσικά όλα τα υφαντά που μας δώρισαν».
«Είμαστε πιστεύω σε καλό σημείο, θέλουμε τη συνεργασία και με άλλους φορείς»
-Τα χρόνια περνούν, οι μνήμες ξεθωριάζουν ολοένα και περισσότερο. Αλλά υπάρχουν και τα μουσεία, οι χώροι έκθεσης, οι πολιτιστικοί σύλλογοι που φιλοξενούν διάφορες συλλογές. Είμαστε σε ικανοποιητικό επίπεδο ή θα μπορούσαν να γίνουν κι άλλα πράγματα;
«Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη στροφή από τους νέους προς την παράδοση. Έχουν δημιουργηθεί πολλά λαογραφικά μουσεία που προβάλλουν την ιστορία και την παράδοση του κάθε τόπου. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι προσπαθούν μέσα από εκδηλώσεις να προσφέρουν και να τιμήσουν την παράδοση.
Σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει η εκάστοτε ομοσπονδία αλλά και η τοπική αυτοδιοίκηση. Νομίζω πως είμαστε σε πολύ καλό δρόμο και έχουμε φτάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, ώστε να μεταλαμπαδεύσουμε στους νέους την παράδοση μας, τους χορούς και τα τραγούδια της Θράκης μας, τα ήθη και τα έθιμα μας».
-Υπάρχουν σχέδια για το μέλλον, να αναζητήσετε και άλλα πράγματα ή να γίνουν κάποιες συνεργασίες;
«Στόχος μας προς το παρόν είναι να γνωστοποιήσουμε τον χώρο μας στον κόσμο , αλλά και στα σχολεία, ώστε να το επισκεφτούν όσοι περισσότεροι μπορούν. Στην πορεία θα ήταν πολύ όμορφο να μπορέσουμε να συνεργαστούμε και με άλλα μουσεία και συλλόγους και να φιλοξενήσουμε και άλλα αντικείμενα με περιοδικές εκθέσεις».
Το Σκούταρι του χθες και του σήμερα με μνήμες Ανατολικής Ρωμυλίας
-Σκούταρι σήμερα και Σκούταρι χθες. Θα μπορούσαμε να κάνουμε μια ιστορική αναδρομή;
«Τον Αύγουστο του 1924, ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου, στη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, ξεκίνησαν οι Σκουταριανοί πρόσφυγες από το Σκούταρι της Ανατολικής Ρωμυλίας και τελικά εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του σημερινού οικισμού τον Οκτώβριο του 1924.
Έτσι, η κωμόπολη πήρε το όνομά της από το Σκούταρι της Βόρειας Θράκης (Ανατολικής Ρωμυλίας).
Το παλιό χωριό Σκούταρι από το οποίο ήρθαν οι θρακιώτες πρόσφυγες το 1924, βρίσκεται κοντά στο τριεθνές σημείο Ελλάδας Βουλγαρίας και Τουρκίας.
Ο οικισμός σήμερα µε το όνομα Στιτ , ανήκει στη Βουλγαρία ενώ το πιο εύφορο τμήμα από το κτηματολόγιο του ανήκει στην Τουρκία. Την παλαιότερη ονομασία του το χωριό την οφείλει στο Βυζαντινό κάστρο που υπήρχε και λεγόταν Σκουτάριον.
Η κοινότητα Σκουτάρεως συστάθηκε στις 30 Ιουνίου 1926 με την ονομασία Κιοπεκή με την απόσπαση του οικισμού Κισκεπεσί από την κοινότητα Κάτω Καμήλας και τον ορισμό του ως έδρα της κοινότητας. Την επόμενη χρονιά μετονομάστηκε σε Κοινότητα Σκουτάρεως (14 Ιανουαρίου 1927).
Μέσα σε αυτά τα χρόνια οι άνθρωποι μπόρεσαν να φτιάξουν τα σπίτια τους , να δημιουργήσουν οικογένειες και να χτίσουν από την αρχή το χωριό τους. Παρόλο τις δυσκολίες τα πρώτα χρόνια, τις άθλιες συνθήκες διαβίωσής και τους πολλούς θανάτους εξαιτίας των συνθηκών αυτών , κατάφεραν να επιβιώσουν, αλλά και να διατηρήσουν τα έθιμα, την παράδοση, την ντοπιολαλιά.
Με την συνεργασία και την αλληλοβοήθεια οι κάτοικοι έχτισαν την εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τα παρεκκλήσια Ζωοδόχου Πηγής και Αγίου Πνεύματος, το δημοτικό σχολείο και πρόκοψαν στις δουλειές τους.
Πολιτιστικά Δρώμενα του χωριού είναι η πανήγυρης του Αγίου Πνεύματος, Περιφορά της εικόνας Κοιμήσεως της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, Κουρμπάνι της Ζωοδόχου πηγής, Πρίκνος την Τσικνοπέμπτη.
100 χρόνια μετά το Σκούταρι είναι μια κωμόπολη αρκετά αναπτυγμένη με πλούσια παράδοση, 2.100 περίπου κατοίκους σχολεία όλων των βαθμίδων, ποδοσφαιρική ομάδα και φυσικά τον Πολιτιστικό Σύλλογο.
Σας προσκαλούμε να μας επισκεφθείτε».
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ