Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για πολλά κρούσματα της νόσου του άνθρακα, που έχουν σημειωθεί σε τουλάχιστον 5 χώρες!
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε ο ΠΟΥ αναφέρει ότι μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί 1.166 ύποπτα και 37 επιβεβαιωμένα περιστατικά άνθρακα, καθώς και 20 θάνατοι.
Οι χώρες που πλήττονται είναι: Η Κένυα, το Μαλάουι, η Ουγκάντα, η Ζάμπια και η Ζιμπάμπουε.
Στη Ζιμπάμπουε ο άνθρακας είναι ενδημικός και κάθε χρόνο παρατηρούνται εποχιακές συρροές περιστατικών, όπως διευκρινίζει ο ΠΟΥ.
Από τις πέντε χώρες, η Ζάμπια βιώνει τη μεγαλύτερη έξαρση της τελευταίας 12ετίας. Κρούσματα έχουν αναφερθεί σε 9 από τις 10 περιφέρειές της. Το 2023 (έως και τις 20 Νοεμβρίου) είχαν αναφερθεί 684 ύποπτα και 25 επιβεβαιωμένα περιστατικά. Τέσσερις από τους ασθενείς έχασαν τη ζωή τους.
Ήδη, τον Ιούνιο του 2023, αναφέρθηκαν κρούσματα της νόσου του άνθρακα σε ανθρώπους και ζώα στους κτηνιατρικούς καταυλισμούς Kanchindu και Siameja, της περιφέρειας Sinazongwe.
Η εξάπλωση είναι μεγάλη, λόγω της ελεύθερης μετακίνησης των ζώων και των σφαγίων εντός και μεταξύ των επαρχιών. Ο κίνδυνος σε περιφερειακό επίπεδο θεωρείται επίσης υψηλός, λόγω της συχνής μετακίνησης ζώων και ανθρώπων μεταξύ της Ζάμπια και των γειτονικών της χωρών (όπως η Αγκόλα, η Μποτσουάνα, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το Μαλάουι, η Μοζαμβίκη, η Ναμίμπια, η Τανζανία, η Ουγκάντα και Ζιμπάμπουε).
Έχουν ληφθεί μέτρα για τον έλεγχο της επιδημίας, τόσο για την ανθρώπινη προστασία, όσο και για τα ζώα, όπως η ενεργή επιτήρηση, η διαχείριση των περιστατικών, η εργαστηριακή διάγνωση, μέτρα προαγωγής της υγείας, ενημέρωση της υπηρεσίας RCCE (Risk Communication and Community Engagement) του ΠΟΥ, ο έλεγχος των κρεάτων και ο εμβολιασμός των ζώων.
Τι είναι η νόσος του άνθρακα
Ο άνθρακας είναι λοιμώδης νόσος, η οποία προκαλείται από το βακτήριο Βάκιλλος του άνθρακα (Bacillus anthracis), το οποίο εντοπίζεται στο χώμα. Συνήθως, προσβάλλει μηρυκαστικά (όπως αγελάδες, πρόβατα και κατσίκες). Οι άνθρωποι μπορούν να αναπτύξουν τη νόσο από μολυσμένα ζώα ή μέσω μολυσμένων ζωικών προϊόντων. Η μόλυνση από το βακτήριο προκαλείται μέσω άμεσης ή έμμεσης επαφής, με αφή, εισπνοή ή πέψη των σπορίων του άνθρακα. Μόλις τα σπόρια του άνθρακα εισέλθουν στο σώμα και ενεργοποιηθούν, τα βακτήρια πολλαπλασιάζονται, εξαπλώνονται και παράγουν εξαιρετικά ισχυρές τοξίνες, που ευθύνονται για τα συμπτώματα. Τα συμπτώματα αρχίζουν μια μέρα μέχρι και δύο μήνες μετά τη μόλυνση. Το δέρμα παρουσιάζει μικρές φουσκάλες οι οποίες περιβάλλονται από πρήξιμο το οποίο συχνά μετατρέπεται σε ανώδυνο έλκος με μαύρο κέντρο. Η εισπνεόμενη μορφή εμφανίζεται με πυρετό, πόνο στον θώρακα και δυσκολία αναπνοής. Η γαστρεντερική μορφή παρουσιάζει ναυτία, εμετό, διάρροια ή κοιλιακό πόνο. Το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας καταγράφεται στην πνευμονική μορφή. Τα περισσότερα κρούσματα μόλυνσης αφορούν τον δερματικό άνθρακα. Απαιτείται νοσηλεία για όλα τα κρούσματα μόλυνσης που εντοπίζονται στον άνθρωπο. Υπάρχουν εμβόλια για ανθρώπους και ζώα σε περιορισμένη διάθεση.
Η ιστορία της «Μαύρης Κατάρας»
Ο άνθρακας, γνωστός με το λαϊκό όνομα «ίσκιος» ή «ξωτικό», υπάρχει στον κόσμο από αρχαιοτάτων χρόνων. O άνθρωπος προσβάλλεται από τα ζώα ή τα προϊόντα τους (πρόβατα, αγελάδες, άλογα, καμήλες, άγρια βουβάλια, αντιλόπες και άλλα) και πιστεύεται ότι η ασθένεια είναι η πέμπτη πληγή που αναφέρεται στο βιβλίο της Εξόδου στη Βίβλο 9:1-6.25
Επίσης, γίνεται αναφορά από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, καθώς και από τον Ιπποκράτη. Το 1600 μ.Χ. ο άνθρακας με την ονομασία «Μαύρη Κατάρα» πιστεύεται ότι σκότωσε 60.000 αγελάδες στην Ευρώπη.
Μέχρι τον 20ο αιώνα πέθαναν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι και εκατομμύρια ζώα σε όλον τον κόσμο.
O άνθρακας οφείλεται στο βάκιλο Bacillus Anthracis, που ζει στη φύση για πολλές δεκαετίες και προσβάλλει το αναπνευστικό, το γαστρεντερικό και το δέρμα. Είναι γνωστοί τουλάχιστον 89 ορότυποι του βακίλου.